اسبی که از نژاد اصیل نباشد را نژاد اسب یابو می‌گویند. یابو همان شبه اسب که شباهت ظاهری زیادی به اسب دارد به‌طوری‌که گاهی او را با اسب اشتباه می‌گیرند. اسب یابو از ترکیب یک اسب نر با یک الاغ ماده به وجود می‌آید. یابوها اسب‌های کوچکی هستند که فقط برای باربری و حمل‌ونقل از آن‌ها استفاده میشود و باوجوداینکه میل جنسی دارند توانایی باروری ندارند، به همین دلیل برای داشتن یک اسب یابو باید حتماً یک اسب نر را با یک الاغ آمیزش دهند.
اسب یابو جثه‌ای کوچکتر از اسب‌های معمولی دارد و تفاوت‌های ظاهری زیادی بین این اسب با سایر اسب‌ها وجود دارد اما باوجوداین تفاوت‌ها طبق آمار سازمان ژنتیک آمریکا ازنظر ژنتیکی نژاد اسب یابو و نژاد اسب‌های اصیل هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند. یابوها حیوانات دورگه‌ای هستند که اندازه و رنگ‌های گوناگون ازجمله سفید تا خاکستری و یا سیاه دارند. الاغ‌ها معمولاً گام‌های استواری دارند و برای به دوش کشیدن بارهای سنگین در مسافت‌ها و راه‌های دشوار توانایی‌های بالایی دارند. برخلاف باور عده‌ای از مردم، اسب‌های یابو نه‌تنها کودن نیستند بلکه از هوش و سازگاری بیشتری نسبت به اسب‌های دیگر برخوردارند.
آنچه در ادامه می‌خوانید
چرا نژاد اسب یابو
علاوه بر قاطرها از یابوها هم برای کار در مزارع به‌جای گاوها استفاده میشود که این کار در اقتصاد تمدن‌های باستانی مصر، بین‌النهرین و امپراتوری روم تأثیر مثبتی گذاشته است و از اهمیت زیادی برخوردار است. در ادامه متن به این نکته می‌پردازیم که به چه دلیل اکثریت از اسب یاهو استفاده می‌کنند؟
یابو یا اسب؟
اسب‌ها هنگام چرا همیشه احساس خطر می‌کنند. به همین علت نمی‌توانند در آرامش کامل بخوابند اما برخلاف اسب‌ها این نژاد اسب در طبیعت احساس خطر نمی‌کند. اما به دلیل اینکه نژاد اسب یابو از نژاد الاغ‌ها است به‌طور غریزی نسبت به سگ‌ها، روباه‌ها و غیره ترس غریزی دارند و با دیدن آن‌ها به دنبال آن‌ها می‌دوند و حتی ممکن است به او صدمه بزند. به همین دلیل بعضی از چوپانان برای نگهبانی از گله‌ی گوسفندان، از یابو استفاده می کنند. اگر در گله‌ای یک سگ باشد، می‌توان اسب یابو را با این سگ آشنا کرد تا از او نترسد و به دنبالش ندود. الاغ‌ها نسبت به اسب عمر طولانی و سلامت بیشتری دارند و به دلیل همین ترکیب ژنتیک اسب با الاغ، عمر نژاد اسب یابو از عمر سایر اسب‌ها طولانی‌تر است.
گوارش بهتر
گوارش یابو بهتر از سایر اسب‌ها است زیرا این حیوانات از ژن الاغ هستند و دستگاه گوارش نیرومندی دارند که غذا را به‌خوبی هضم می‌کند، به همین دلیل است که میزان غذای مصرفی توسط اسب یابو از سایر اسب‌ها کمتر است. این اسب حدوداً یک و نیم برابر وزن بدنش غذا میخورد و مانند دیگر اسب ها یونجه، انواع علوفه، ذرت و جو هم میخورد. از طرفی به دلیل ژن اسب اصیل در بدن این اسب، نژاد اسب یابو هم دارای دستگاه تنفسی قوی‌تری نسبت به الاغ های دیگر است و می‌تواند یک مسیر طولانی را بدون خستگی طی کند.
ارزانتر از اسب!
نژاد اسب یابو به‌طور متوسط بین ۳۷۰ تا ۴۶۰ کیلوگرم وزن دارد یابوها می‌توانند بدون اینکه استراحت کنند تا ۲۶ کیلومتر را راه بروند و سواری بدهند. پرورش نژاد اسب یابو در همه‌ی کشورها یک منبع درآمد محسوب میشود و حتی بسیار پرسود است زیرا نژاد اسب یابو بسیار شبیه اسب هستند. یابوها تمام خصوصیات اسب را دارند ولی ارزانتر هستند و با شرایط بهتری می توان از آن ها نگهداری کرد. برای باربری و حمل‌ونقل بیشتر از این نژاد اسب استفاده میشود، فقط باید نکات پرورش این اسب‌ها را بدانیم و به آن عمل کنیم.
برای خرید یک نژاد اسب یابو هزینه ی چندانی لازم نیس و قیمت بالایی ندارد به همین دلیل خریدن آن کار مشکلی نیست به‌علاوه اینکه نگهداری و مراقبت از اسب یابو نسبت به سایر نژادهای اسب تحت شرایط کمتر و راحت‌تر است .
یابو در قرن بیستم
در نیمه دوم قرن بیستم، استفاده گسترده از قاطرها و نژاد اسب یابو در کشورهای صنعتی کاهش‌یافته است به علاوه استفاده از قاطر و اسب یابو برای کشاورزی و حمل‌ونقل محصولات کشاورزی تا حد زیادی جای خود را به بخار و تراکتور و کامیون‌های بنزینی می‌بخشد. هنوز از این اسب‌ها برای حمل‌ونقل در کوهستان‌ها و در مناطق ناهموار مانند بیابان وسیع کوه‌های سیرا نودا در کالیفرنیا استفاده میشود. سالانه تقریباً سه و نیم میلیون الاغ و یابو و قاطر برای تولید گوشت در کل جهان ذبح می‌شوند.
بدون نیاز به اهلی کردن
نژاد اسب یابو مانند بعضی از اسب‌ها، وحشی نیستند و احتیاج به اهلی کردنشان نیست. تنها یک نوع یابوی وحشی آسیایی در شمال هند و تبت وجود دارد که متناسب با همان آب‌وهوا است و گونه‌ی دیگری هم در شمال آفریقا در نزدیک دریای مدیترانه یافت میشود. یابوهای اهلی ما همگی از این نوع اجداد وحشی آفریقایی‌تبار هستند. یابوها حدود ۶۰۰۰ سال پیش درآفریقای شمالی و مصر پرورش داده‌شده‌اند و برای حمل کالاهای تجاری از اقیانوس آرام به مدیترانه و در امتداد جاده‌ی ابریشم و همچنین برای کار در باغ‌های انگور از آن‌ها استفاده می‌کردند.
استفاده از یابوها در یونان هم از حدود ۲۰۰۰ سال پیش رایج بوده است در تاکستان نیز برای کشت و کار در مزارع و باربری از طریق دریای مدیترانه انجام می‌شد. درروم از نژاد اسب یابو برای کشاورزی و در تاکستان‌های خود کمک می‌گرفتند. در اوایل قرن ۱۹ از نژاد اسب یابو در انگلیس استفاده شد چون در جنگ جهانی اول با حمله‌ی رومی ها به انگلیس تعداد بسیار زیادی از آن‌ها کشته شدند از آن پس انگلیسی ها برای باربری و حمل‌ونقل خود با کمبود اسب‌ها مواجه شدند که بسیار مشکل‌ساز بود به همین دلیل برای حل مشکل خود تعدادی از نژاد اسب یابو را خریدند.
مراقبت از نژاد اسب یابو
نژاد اسب یابو مانند دیگر نژاد های اسب، به مراقبت‌های ویژه‌ی خود نیاز دارند ازجمله: واکسیناسیون و معاینه‌ی به طور ماهیانه، استحمام منظم، تغذیه و آب آشامیدنی مناسب و محل نگهداری تمیز غیره. فقط باید مراقب تغذیه‌ی آن‌ها باشید تا چاق نشوند زیرا چاق شدن امری شایع در این نژاد از اسب‌ها است و اسب‌های چاق زود تر پیر و فرسوده می شوند. دو نژاد قاطر و یابو در مقابل بیماری نسبت به پدر و مادر خود مقاوم‌تر هستند و عمر طولانی و بیشتری هم دارند. یابوها معمولاً از دیگر اسب‌ها قوی‌تر هستند و به‌ندرت بیمار یا لنگ می‌شوند قدرت درک و تعلیم اسب یابو نسبت به اسب‌ها بیشتر است و خلق‌وخوی بهتری دارند و به‌طورکلی ساکت‌تر هستند و به همین دلیل سازگاری بیشتری دارند.
نگهداری و مراقبت از اسب یابو نسبت به سایر نژادهای اسب تحت شرایط کمتر و راحت‌تری انجام می شود. اسب‌های یابو سم‌ها و پاهای محکمی دارند و برخلاف دیگر اسب‌ها نیازی به نعل ندارند نوع دیگری از اسب‌ها که احتیاج به نعل ندارند اسب پونی هافلینگر بسیار زیبا است که در منطقه ی هافلینگ پرورش داده می شود و یال‌های بسیا زیبا و بلندی دارد. این اسب یکی از زیباترین اسب‌های جهان است که سم‌های قوی و محکمی دارند.
عمر متفاوت یابو
پرورش شبه اسب‌ها مشکل‌تر از اسب‌های معمولی است زیرا تعداد کروموزوم‌های اسب و الاغ و یابو با یکدیگر تفاوت دارد، اسب‌ها ۶۴ کروموزوم، الاغ ۶۲ کروموزوم، یابو ۶۳ کروموزوم دارد. یک اسب معمولاً بین ۲۵ تا ۳۰ سال عمر می‌کند اما یابوها طول عمر ثابتی ندارند و با توجه به نژاد و شرایط محیطی و روش نگهداری آن‌ها عمر ثابت و معینی ندارند و برخی از آن‌ها تا ۴۰ سال عمر می‌کنند. ازنظر جسمی نژاد اسب یابو با دیگر نژادها تفاوت‌هایی دارد، ازجمله گوش‌های بلندتری دارد و سر این اسب یابو شباهت بسیاری به اسب دارد، اما بدن او از اسب‌ها کوچکتر و جثه کمتری دارد؛ همچنین مقاومت و قدرت و توانایی اسب را دارد به‌طوری‌که حتی سنگین‌ترین بارها را می‌تواند ببرد.
اسب یابو برای مصارف تجاری پرورش داده نمی‌شود و بیشتر برای کارهایی مثل حمل‌ونقل و باربری مناسب است. قد این اسب‌ها بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر است. نژاد اسب یابو صورتی کشیده و پیشانی برآمده ای مانند مادر خود دارند. چشم‌های اسب یابو بسته به نژاد اسب پدر او است اگر اسب پدر اسب عرب باشد دارای چشم‌های درشت و برجسته‌ای است.
سرعت و حرکت نژاد اسب یابو
ازتفاوت های یابو با سایر نژادها سرعت حرکت این است که به دلیل وزن سنگینش نمی‌تواند حرکات ورزشی مثل پرش، درساژ، یورتمه و مسابقات را با سایر اسب انجام دهد. برای تعیین سرعت اسب یابو و مسابقات اسب‌دوانی نمی‌توان اسب یابو را با سایر اسب‌ها در رقابت قرار داد زیرا یابو استخوان‌بندی و سرعت حرکتی خود را از مادر خود به ارث برده است و سرعت بالایی ندارد. برای سنجش یابوها باید فقط از یابوهای هم سطح و هم اندازه در کنار هم مسابقه گرفته شود. توجه داشته باشید که اگرچه این اسب‌ها کند تر از سایر اسب‌ها هستند اما گام‌های بلندتری دارند.
تفاوت نژاد اسب یابو و قاطر
یافتن تفاوت‌ها و تشخیص بین قاطر و یابو بسیار سخت است و همه‌ی افراد نمی‌تواند این دو را از هم تشخیص دهند. البته آزمایش‌های ژنتیکی انجام‌شده تفاوت بین آن‌ها را به‌راحتی بیان می‌کند به چشم نمی‌توان آن‌ها را تشخیص داد. برخلاف قاطرها، نژاد اسب یابو بسیار به اسب شباهت دارند و برای استفاده‌های تجاری مناسب نیستند دم یابوها نسبت به قاطر بلندتر و ظریف‌تر است و یک جمجمه شبیه به اسب‌دارند. پرورش اسب‌های نژاد یابو از پرورش قاطرها سخت‌تر است. از آن جایی که قاطر از ترکیب یک اسب ماده و یک الاغ نر و برعکس یابو از ترکیب یک اسب نر و الاغ ماده به وجود می آید و چون رحم الاغ ماده نسبت به اسب ماده جای کمتری برای حمل و نگهداری جنین دارد پس قاطرها بهتر و بیشتر به وجود می‌آیند.
ترکیب اسب والاغ
اگرچه که این دو نژاد دورگه هردو از ترکیب اسب و الاغ هستند اما پدر و مادر آن‌ها باهم متفاوت و برعکس است. اسب‌های یابو بیشتر شبیه پدران خود یعنی نژادهای اصیل هستند در مقابل قاطر بیشتر شبیه الاغ‌ها هستند. ازنظر ظاهری قاطرها بدن اسب را دارند اما انتهای بدن الاغ را گرفته‌اند درحالیکه اسب یابو دارای بدن الاغ و اندام‌ها و صورت اسب هستند اما اندام آن‌ها کمی از اندام اسب کوچکتر است. قاطرها گوش‌ها بلند یک یال کوتاه و نازک و دمی شبیه دم‌اسب هستند و برعکس جمجمه و صورت یابو شبیه به اسب است و پاها و بدن او شبیه به الاغ‌ها است یال این اسب‌ها شبیه به یال اسب است در صورتیکه قاطرها یال صاف و کم‌پشت و یک‌طرفه‌ای دارند. نژاد اسب یابو طبق نژاد پدر خود قد و قامت متفاوتی دارند.
دسته بندی
مینیاتو، استاندارد، استاندارد بزرگ و ماموت. مینیاتورها که ۳۶تا۴۸ سانتیمتر ارتفاع دارند و استانداردها ۴۸ تا ۵۶ سانتیمتر و ماموت‌ها ۵۶ یا بیشتر. قاطرها و اسب‌های یابو در مقابل اسب‌ها در دسته‌ی مینیاتورها و استانداردها قرار دارند. به همین دلیل یابوی مینیاتوری معمولا ۳۶ سانتیمتر، یابوی استاندارد از ۴۸ تا ۵۴ سانتیمتر و ماموت معمولاً ۵۶ سانتیمتر یا بیشتر است. نژاد اسب یابو به دلیل سرعت کمتری که دارند برای سوارکاران مبتدی شروع خوبی هستند، این نژاد با قاطر تفاوت‌هایی دارد ازجمله قد آن نسبت به قاطر است و دستیابی به قاطر راحت‌تر از یابو است.
ویژگی ظاهری نژاد اسب یابو
یابوها گوش‌های بلند و ضخیم و اندام‌های نازک و یال‌های باریک و کم‌پشت و تمام ویژگی‌های یک الاغ را دارد. ازنظر قد و بدن و شکل گردن و جمجمه و حتی شکل دندان‌ها کاملاً شبیه به اسب است و یال کوتاهی دارند، ولی دم آن‌ها بلند است و به دفع حشرات و مگس‌ها به آن‌ها کمک می‌کند.
یابو صدایی شبیه صدای الاغ‌دارند. پوست بدن یابوها نسبت به اسب‌ها سخت‌تر و حساس‌تر است و باعث میشود که این نژاد اسب یابو تحمل بیشتری برای فشار وزنه‌های سنگین داشته باشد به‌علاوه یابوها توانایی بیشتر در مقابل آفتاب و باران دارند. اسب یابو در مقابل بیماری‌ها و حشرات مقاومت بهتری از خود نشان می‌دهند چون بدن آن‌ها سالم است. رنگ بدن و طرح بدن اسب نژاد یابو از طرح بدن والدین خود به ارث برد میشود و اگر اسب‌های زیبایی مانند اسب زیبای آپالوسا با یک الاغ ترکیب شود حتی نشان‌هایی از خال‌های زیبای اسب آپالوسا بر بدن یابو خواهد ماند و یا هر نژاد دیگری می‌تواند باعث تغییر در طرح و رنگ و شکل و اندازه‌ی اسب یابوی به وجود آمده شود.
اسب آپالوسا
اسب زیبای آپالوسا جز زیباترین اسب‌های دنیا شمرده میشود و به دلیل خال‌های رنگی زیبایی که بر بدنش است از سایر نژادها متفاوت‌تر شده است. همین خال‌های رنگی در بدنش سبب شده که آن را به اسب ببر تشبیه کرده‌اند. این اسب آمریکایی ابتدا در دانمارک توسط سرخ‌پوست‌ها پرورش داده می‌شد که به آن‌ها اسب‌های سرخ‌پوستی هم می‌گویند. این اسب زیبا به شکل‌ها و رنگ‌های مختلفی ازجمله: اسب سفید با خال‌های پلنگی، یا بدن برفی با لکه‌های سیاه یا رنگ بدن تیره و خال‌های روشن برفی دیده میشود. اسب زیبای آپالوسا معمولاً دارای خال‌های سفید و سیاه است. قد این اسب‌ها معمولاً بین ۱۴۳ تا ۱۵۴ سانتیمتر است و یال و دم کم‌پشتی دارند. این اسب‌های باشکوه و بلندقد می‌توانند پرش‌های بلندی از روی موانع انجام دهند.
تفاوت خلق‌وخوی اسب و یابو
بیش از ۵۰ میلیون الاغ و قاطر در جهان وجود دارند، اما با وجود این تعداد حیوانات خالص در هر نژاد به‌طورکلی کم است و تعداد آن‌ها در آستانه انقراض است.یابوها اسب‌های کوچکی هستند که ازنظر روحی، عاطفی و ذهنی با اسب‌ها متفاوت هستند آن ها معمولا حیوانات ساکت و بی دردسری هستند که نسبت به اسب ها شجاعت بیشتری در مقابل خطرها دارند. یابوها با توجه به نژاد اسب پدر خود در رنگ‌ها و شکل و اندازه‌های متفاوتی هستند اما معمولاً آن‌ها را به رنگ خاکستری می‌توان دید البته رنگ‌های قهوه‌ای، سیاه و سیاه وسفید هم یافت می‌شوند و نوع کمیاب نژاد اسب یابو رنگ سفید آن است.
دوران بارداری در اسب‌ها به‌طور متوسط ۳۳۵ تا ۳۴۵ روز است اما مدت‌زمان بارداری در الاغ ها ۳۷۵ تا ۳۶۰ روز است اما همان‌طور که گفته شد یابوها مانند قاطرها توانایی تولیدمثل را ندارند. یابو مانند اسب‌ها و الاغ‌ها حافظه، هوش و قدرت تحمل را به ارث می‌برد. سرعت و سازگاری اسب هرچند کم اما در این نژاد اسب هم دیده میشود، در برخی موارد به علت صبر و تحمل زیادی که یابو در برابر بار سنگین از خود نشان می‌دهند نژاد اسب یابو را به بقیه‌ی اسب‌ها ترجیح می‌دهند.
کلام آخر
اگر قصد خریدوفروش اسب موردنظر خود رادارید می‌توانید به سایت واسط کالا یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید و به‌راحتی این کار را انجام دهید.
منابع:
نژاد یابو!!! چه اصطلاحاتی ،یابو هم نژاد دار شد،از قدیم به اسب نریانی که امتیاز ژنتیکی بهتری نداشت میگفتن یابو،
مطلب بسیار جذاب و مفیدی بود مخصوصا قسمت مربوط به خلق و خو اسب ها. ممنونم
مطلب بسیار جالب و مفیدی بود ممنون از اینکه وقت میزارید.بخش مربوط به تفاوت خلق و خو در اسب ها بسیار جالب بود