در ایران نژادهای زیاد و گوناگونی از اسب‌ها وجود دارد که حاصل آمیختگی اسب‌ها به‌وسیله‌ی انسان‌ها با استفاده از روش مصنوعی و یا به روش انتخاب طبیعی هستند. همان‌طور که می‌دانیم کشور ایران در گذشته بسیار پهناورتر بوده است و دسترسی به مناطق و شهرهای مختلف کشور، خارج از قدرت نیروی انسانی بوده از همین رو ایرانیان شروع به پرورش اسب کردند و در هر منطقه‌ای با توجه به شرایط و کاربرد اسب در آن منطقه نژاد گوناگونی را به وجود آوردند این‌گونه شد که ایران را مهد پرورش اسب می‌دانند. مارکوپولو هم در این باره می‌نویسد: در ایران بهترین و زیباترین اسب‌های جهان موجود است. در ادامه مطلب به معرفی نژادهای اسب ایرانی می‌پردازیم.
پیشنهاد می‌کنیم قبل از شروع، مطلب تاریخچه‌ی اسب در ایران را مطالعه نمایید.
نمایش ویدیو در یوتیوب
نمایش ویدیو در آپارات
آنچه در ادامه می‌خوانید
نژاد اسب بومی ایران
اسب‌ها که نمادی از نجابت و زیبایی هستند یکی از پرنقش‌ترین و اصیل‌ترین حیوانات اهلی در دنیای اسطوره‌های ایران باستان به حساب می‌آیند. ایران منشا بسیاری از نژادهای اسب است و اسب بومی ایران یکی از مشهورترین اسب‌های قدیمی جهان است. این نژاد اسب ایرانی را جد تمام اسب‌های اصیل و ممتاز امروزی می‌دانند که دارای ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی است. ایران باستان سرزمین پرورش بهترین اسب‌های امروزی بوده است، زیرا همه‌ی رنگ‌های موجود دراسب‌های امروزی در ایران باستان بوده و همین‌طور در آن زمان علاقه برای پرورش اسب در میان مردم موج میزده است.
اسب خزر
این نژاد اسب ایرانی که به اسبچه خزر و همین‌طور اسب کاسپین معروف است، قدمتی ۳۰۰۰ ساله دارد و نه‌تنها در ایران بلکه در جهان، قدیمی‌ترین اسب شناخته‌شده و اصالت این اسب به دوران قبل از تاریخ برمی‌گردد زیرا، استخوان‌های اجداد این نژاد اسب ایرانی در کنار استخوان‌های حیواناتی نظیر دایناسورها یافت شده است. این موضوع باعث شد که حتی بگویند نژاد اسب عربی که آن را از قدیمی‌ترین اسب‌ها می‌دانند به نژاد این اسب ایرانی برمی‌گردد.
در گذشته پادشاهانی مثل کورش و داریوش هخامنشی از این نژاد اسب ایرانی استفاده کرده و آن‌ها را به ارابه می‌بستند و به شکار شیر می‌رفتند. سال‌های زیادی این نژاد اسب ایرانی منقرض اعلام شده بود تا اینکه خانم فیروز در سال ۱۹۶۵ در منطقه‌ای به نام خزر در جنوب شهر آمل متوجه تعدادی از این نژاد اسب ایرانی شد، از این‌رو نام این نژاد خزر گذاشته شد.
اسب کردی
از دیگر نژادهای اسب ایرانی می‌توان به اسب کردی اشاره کرد. نژاد اسب کردی طبق نوشته‌های جهانگردان از اول تاریخی که نوشته شده گرفته تا امروزه، این نژاد اسب ایرانی از زیبایی خاصی برخوردار است و دارای استقامت بی‌نهایتی هم است. خیلی قانع و کم خوراک بوده و در زمستان‌های سختی که نواحی کوهستانی کردستان دارد که هیچ وسیله نقلیه‌ای قادر به رفتن و عبور کردن نیست، از این نژاد اسب ایرانی برای امدادرسانی و کمک استفاده می‌کنند.
اسب‌های کردی از اسب‌های ارزشمند و پرخون دنیا محسوب می‌شوند که مبدأ و منشا آن‌ها ایران است. اجداد این نژاد اسب ایرانی به نسایی معروف‌اند که این نام را از جلگه‌های مهد پرورش خود به ارث برده‌اند.
اسب قره‌باغ
اسب قره‌باغ از نژاد اسب‌های قدیمی ایرانی است و در شمار اسب‌های باستانی قرار می‌گیرد. این نژاد اسب ایرانی از نظر صفات ظاهری و ژنتیکی نسبت به سایر توده‌های ایرانی وضعیت مثبت‌تری دارد ولی به‌عنوان یک نژاد اسب ایرانی، ثبت جهانی نگردیده و فعالیتی در این زمینه صورت نگرفته است. نژاد قره‌باغ به دلیل زندگی در مناطق کوهستانی از نظر اندامی بزرگ نیستند اما از نظر عضله بندی و تاندون خیلی مقاوم و قوی و مخصوص زندگی در کوهستان هستند.
از این نژاد اسب‌ها برای ورزش‌هایی مثل چوگان و کالسکه‌رانی و همچنین آموزش کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود.
اسب عربی
یکی از نژادهای اسب ایرانی اسب عربی است که به آن اسب اصیل هم گفته می‌شود. این نژاد از جمله نژادهای اسب سبک در جهان و متعلق به منطقه‌ی خاور میانه است. علت اینکه می‌گوییم اسب عربی اما آن را متعلق به ایران می‌دانیم این است که ایران در گذشته پهناورتر بوده و بیشتر کشورهای کنونی بخشی از ایران محسوب می‌شدند.
شناسایی این نژاد اسب ایرانی به دلیل سر متمایز و دم بلند آن آسان است، این اسب‌ها توسط بازرگانان و یا جنگ‌ها به سراسر جهان انتقال یافته‌اند همچنین از این نژاد اسب ایرانی برای بهبود بخشیدن ویژگی‌های دیگر نژادها از جمله قدرت تحمل بالا، فرمان پذیری و سرعت استفاده می‌شود. اسب‌های عرب، اسب‌هایی خونگرم، باهوش، زیرک و حساس می‌باشند و ارتباط قویی بین آن‌ها و سوارکارشان است اما ممکن است همین ویژگی باعث شود عادت‌های بد را سریع‌تر از بسیاری از نژادهای دیگر فرابگیرند.
اسب ترکمن
در طول تاریخ رهبران بزرگی مثل داریوش هخامنشی از اجداد این نژاد اسب ایرانی بسیار استفاده می‌کردند و در سپاه داریوش سی هزار رأس اسب ترکمن وجود داشت.
نژادهای شناخت شده از این نژاد اسب ایرانی در سه گروه دسته بندی شده‌اند که عبارت‌اند از: یموت، آخال تکه و چناران.
یموت (یمود)
از دیگر نژادهای اسب ایرانی می‌توان به اسب نژاد یموت اشاره کرد. یموت نام طایفه‌ای از ترکمن‌ها است که کوچ‌نشین هستند. بیشتر مردم ترکمن در شهرهای گنبد کاووس و گمیشان و آق قلا در بندر ترکمن را یموت تشکیل می‌دهند که به دلیل نقل‌وانتقال‌هایی که در کوچ‌های خود و گذر از مناطق صعب‌العبور، به اسبی توانا نیاز داشتند. بنابراین، خون اسب‌های عرب ایرانی و اسب‌های فلات ایران را وارد گله‌های این نژاد اسب ایرانی کردند به‌طوری‌که در این اسب‌های ترکمن تأثیرپذیری از اسب عرب مشهود است. اسب یموت دارای دو تیره به نام‌های گتمن و یمرعلی است.
نژاد چناران
این اسب‌ها بومی منطقه چناران خراسان هستند که از آمیزش اسب سیلمی عرب با مادیان آخال تکه به وجود آمده‌اند. این نژاد اسب ایرانی ویژگی‌های نو و برجسته‌ای دارد و همین‌طور در شرایط سخت نیز سازگاری او زیاد است. اسب‌های چنارانی از نظر رفتاری به اسب‌های عربی شباهت زیادی دارند همچنین این نژاد اسب ایرانی در قاره آسیا یکی از بهترین و مشهورترین اسب‌ها برای سوارکاری شناخته‌شده است. این نژاد اسب ایرانی مانند دیگر نژادهای اسب ترکمن دیر بالغ می‌شوند و عمر مفید و طولانی‌تری نسبت به دیگر اسب‌ها دارند همین‌طور اسب‌های ترکمن چنارانی عمر ورزشی بالایی دارند و برای انواع رشته‌های ورزش سوارکاری مناسب هستند.
آخال تکه
منشا اولیه‌ی اسب‌های آخال تکه روستای میان کویری به نام آخال در ترکمنستان است که برخی معتقدند نژاد این اسب، ایرانی است زیرا درگذشته‌ها که ایران کشور پهناورتری بوده، ترکمنستان نیز بخشی از ایران بوده است.
اسب دره شوری
اسب‌های دره شوری یکی از زیباترین و اصیل‌ترین نژادهای اسب ایرانی هستند و بر اساس تاریخ اولین کسانی که اسب را رام کردند و مورداستفاده قراردادند اقوام بیابان‌گرد و عشایر بودند. این نژاد اسب ایرانی که طرفدارهای بسیاری در سوارکاری دارند، تلفیق‌شده از نژاد اسب‌های فلات ایرانی هستند که توسط انتخاب طبیعی و یا انتخاب مصنوعی مردم دره شور دچار تغییراتی شدند و یکی از نژادهایی که به وجود آوردند نژاد اسب دره شوری بود که این نژاد اسب ایرانی بسیار پرخون و چالاک هستند و دمی برافراشته و زیبا دارند.
در گذشته بر اساس شرایط کوچ و سلیقه خان‌های دره شوری (دره شور نام ییلاق آن‌ها است) که به زیبایی اسب‌ها اهمیت می‌دانند، نژاد اسبی را به وجود آوردند که هم زیبایی منحصر به فردی داشته باشد و هم‌دست و پای محکمی نیز داشته باشد.
اسب سیستانی یا بلوچ
این اسب در سیستان و بلوچستان زیست می‌کند اما متأسفانه به دلیل توجه بسیار کمی که به این نژاد اسب ایرانی شده، متأسفانه در حال انقراض است. در حال حاضر تعداد کمی از این اسب‌ها در مرزهای سیستان و بلوچستان زیست می‌کنند. از آنجایی که اسب‌های ایرانی را در اصطلاح اسب شناسی (خون داغ ) به معنی پر هیجان و تندرو می‌دانند اما اسب سیستانی تنها اسب (خون سرد) در نژاد اسب ایرانی است. این اسب‌ها بسیار تنومند و عضلانی هستند، دست و پای قویی دارند، بسیار سنگین وزن و در عین حال آرام، صبور و فرمان پذیر هستند. سالیان سال است که از این اسب برای بارکشی و مراسم‌های محلی استفاده می‌کنند و از آنجایی که محل زندگی این اسب‌ها فقط در استان سیستان و بلوچستان است، آن‌ها را اسب‌های سیستانی نامیده‌اند.
اسب تالشی
از دیگر نژادهای اسب ایرانی می‌توان به نژاد تالشی اشاره کرد. اسب تالشی اسبی است که دارای استقامت بسیار زیاد است زیرا بیشتر در مسیرهای سراشیبی مورداستفاده قرار می‌گیرد و بیشتر مردان تالش از این نژاد اسب ایرانی برای کار استفاده می‌کنند. در فصل‌هایی هم که کار نیست آن‌ها را در شالیزارها رها می‌کنند زیرا در منطقه تالش، حتی مکانی برای تمرین دادن اسب‌ها ندارند و هرساله تعداد زیادی از این اسب‌ها که رها شده‌اند، بر اثر تصادف جان خود را از دست می‌دهند.
کلام آخر
به پایان مقاله نژادهای اسب ایرانی رسیدیم، امیدواریم لذت برده باشید.
شما می‌توانید با مراجعه به اپلیکیشن واسط کالا حیوانات موردنظر خود از جمله اسب را به راحتی خرید و فروش نمایید.
من میخوام یه اسب بخرم واسه دخترم به نظرتون چه اسبی خوبه هنوز بچس اول ابتداییه میخوام کمکم شروع کنه اینجا پیست و آموزش اسب سواری هم داره شهرمون ممنون میشم راهنمایی کنید
اگه برای بار اولیه که میخای اسب بخری یه اسب ارزون قیمت بگیر که هم دخترت باهاش سوارکاری اماتور رو یاد بگیره هم ببینی خودت میتونی از پس نگه داری و هزینه هاش بر بیای
اگه تونستی میتونی بفروشیش و یه اسب بهتر بگیری تا اینکه یهو یه اسب هفتاد هشتاد تومنی بگیری بعد یکی دو ماه با زرر بفروشیش
کاش الان مردم ایران با کشش های اشتباه اصالت نژاد هارو به خطر نندازن مثلا همین نژاد چناران که بالا گفتین از کشش سیلمی ومادیان آخال حاصل شده چناران.الان همین نژاد رو با اسب کرد جفت میندازن خوب اینجوری اصالت رو اون اصب رو از بین میبرن کاش بشه مردم این اشتباه رو نکنن
به خاطر پول هرکاری میکنن مردم احتمالا اینکارو میکنن و بعد به اسم اسب چناران میفروشنش شاید نژاد اصلی کم شده تو چناران اینکارو میکنن
مثلا سگ قدره جون تو اصفهان بگردی شاید پنج تا سگ اصیل قهدریجان پیدا نکنی چون از بس تن زدن نژاد خالص نیست نژاد این سگ تو دنیا تکه ترسناک ترین صورت دنیا رو داره ریدن تو اصالتش واسه خاطره پول و اینکه بی سواد بودن با هواسشون نبود با هر سگی تن نخورن
ارزش خواندن نداشت
دقیقا