شاید برای شما جالب باشد که بدانید اسب‌ها برای اولین بار در آسیای مرکزی نزدیک به ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح توسط انسان‌ها اهلی شدند. در ابتدا انسان‌ها از گوشت و شیر این حیوان برای تغذیه استفاده می‌کردند اما با گذشت زمان و پیشرفته‌تر شدن زندگی مردم، انسان‌ها از اسب‌ها به‌عنوان حیوانات باربر استفاده کردند. این حیوانات نجیب نژادهای بسیار مختلفی دارند که یکی از نژادهای اصیل آن، اسب نژاد ترکمن است. این نژاد اصیل، که معروف‌ترین آن اسب آخال تکه است توانایی سازگاری بالایی با شرایط آب و هوایی سخت و طاقت‌فرسا را دارند و در سراسر آمریکای شمالی، اروپا، همچنین روسیه و ترکمنستان یافت می‌شوند.
تنها نژاد خالص باقی‌مانده از اسب‌های ترکمن
مردم ترکمن در طول تاریخ، اسب‌های معروف خود را پرورش می‌دادند که دو مورد از معروف‌ترین آن‌ها، اسب‌های یومود (Yomud) (که به آن یموت هم می‌گویند) و گوکلان (Goklan) هستند.
این دو نژاد، نژادهایی هستند که فقط در ایران پرورش داده می‌شدند؛ اما نژاد دیگری به نام اسب آخال تکه (Akhal Teke) وجود دارد که جزء خالص‌ترین نژادهای اسب به شمار می‌رود.
دلیل آن این است که ترکمن‌ها این اسب‌ها را فقط برای مسابقات اسب‌سواری پرورش می‌دهند.
برخلاف اسب‌های یومود و گولان که تنها در ایران یافت می‌شوند، اسب آخال تکه اسب معروف آسیای میانه و تنها نژاد خالص باقی‌مانده از اسب‌های ترکمن است.
تاریخچه اسب آخال تکه
مردم ترکمن به‌مرور زمان نام‌های مختلفی به این نوع اسب ترکمن دادند مثل ماساژ، اشکانی، نیسان، ایرانی، ترکمن و درنهایت این اسب‌ها نام آخال تکه نژاد اصیل ترک را به خود اختصاص دادند.
اگرچه منشأ این اسب‌ها نامشخص است اما بسیاری معتقدند که این حیوانات مربوط به اسب‌های ترکمن در حال انقراض هستند. در ایران هنوز گونه‌های متنوعی از اسب‌های ترکمن پرورش داده می‌شوند.
قبایل در ترکمنستان اسب‌های آخال تکه را با ارزش می‌دانستند؛ زیرا از این حیوانات برای یورش استفاده می‌شدند که این موضوع برای بقای قبایل بسیار مهم بود.
مردم ترکمن اسب‌ها را به روش‌های خاصی آموزش دادند تا آن‌ها بتوانند خود را با شرایط آب و هوایی سخت کویر وفق بدهند.
دولت ترکمنستان اکنون از این حیوانات به‌عنوان هدایای دیپلماتیک استفاده می‌کند و حراجی‌های بسیاری برای جمع‌آوری کمک‌های مالی برای بهبود برنامه‌های پرورش اسب برگزار می‌کند.
روس‌ها این اسب‌ها را آرگمارکس نام‌گذاری کرده‌اند که این اسم به معنی اسب‌های مقدس یا الهی است.
هنگامی‌که امپراتوری روسیه ترکمنستان را به دست گرفت، ژنرال کوروپاتکین درحالی‌که با قبایل کار می‌جنگید، این اسب‌ها را به روش دلخواه خود پرورش داد.
او در آبادی آخال یک مزرعه‌ی پرورش اسب تأسیس کرد و به همین علت این اسب‌ها به اسب‌های (آخال تکه) مشهور شدند.
ویژگی‌های منحصربه‌فرد اسب آخال تکه
همان‌طور که گفته شد، اسب آخال تکه یکی از معروف‌ترین‌های اسب نژاد ترکمن است.
این اسب‌ها ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فردی دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. پس با ما همراه باشید.
بدون شک یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های منحصربه‌فرد این نوع اسب ترکمن، ظاهر بسیار زیبای آن است.
جثه‌ی ظریف و درخشش زیبای بدن این اسب، آخال تکه را از سایر نژادهای اسب متمایز می‌کند.
علاوه بر ویژگی‌های ظاهری، مردم این اسب را از گام‌های روان و نرم آن می‌شناسند.
همچنین، خلق‌وخوی این نوع اسب ترکمن بسیار قابل‌توجه است. وفاداری یک ویژگی بسیار برجسته در این اسب‌هاست.
بسیاری از صاحبان این اسب، آخال تکه را اسب بسیار وفادار به (یک نفر) توصیف می‌کنند.
جثه‌ی کوچک و بسیار باهوش
به‌علاوه، اسب‌های آخال تکه بسیار باهوش هستند و درک حسی بالایی دارند. بسیاری از آن‌ها تنها با یک اشاره یا دستور کوچک، می‌توانند درک کنند که صاحبشان انتظار انجام دادن چه‌کاری از آن‌ها را دارند.
خصوصیات ظاهری و رفتاری اسب آخال تکه
این نژاد از اسب‌های ترکمن شخصیتی فعال، وفادار، سرزنده، باهوش، آرام و حساس دارند.
ظاهر این اسب بی‌نظیر است؛ از جمله خصوصیات ظاهری اسب‌های آخال تکه، داشتن سری بلند و درشت، نیمرخی صاف و نسبتاً محدب، گوش‌های باریک و بلند، چشمانی بزرگ و رسا و گاه بادام شکل، سینه‌ی باریک، کمری بلند و ماهیچه‌ای، گردنی عمود و پوستی نازک است.
این اسب‌ها یال و دم کم‌پشت دارند و ممکن است رنگ‌های مختلفی داشته باشند؛ اما رایج‌ترین رنگ اسب‌های آخال تکه، رنگ مشکی، سیاه و سفید و خاکستری است.
این نژاد در رنگ‌های طلایی و کرم نیز دیده می‌شود و همچنین موهای این اسب به‌قدری براق و ابریشمی هستند ک به پوست آن‌ها حالت متالیک می‌دهند.
اسب‌های آخال تکه مانند سایر اسب‌های ترکمن قد متوسطی بین ۱۴۷ تا ۱۶۳ سانتی‌متر دارند و وزن آن‌ها حدوداً بین ۴۰۸ تا ۴۵۴ کیلوگرم است.
همان‌طور که گفته شد استقامت و انعطاف‌پذیری اسب‌های آخال تکه بسیار بالا است و این اسب‌ها می‌توانند در شرایط سخت مثل کمبود آب و غذا زنده بمانند و همین خصوصیات باعث محبوبیت بالای این اسب‌های زیبا شده است.
رژیم غذایی و تغذیه اسب آخال تکه
اسب‌های آخال تکه به دلیل اینکه در بیابان پرورش یافتند و به علف کمی دسترسی داشتند، به یک رژیم غذایی تقریباً پراکنده و نه‌چندان ویژه عادت کردند و تکامل یافتند.
اگر هم مانند من کنجکاو هستید که کلید اساسی استقامت این نوع اسب ترکمن را بدانید، خوب است بدانید که محققان پروتئین را کلید اساسی استقامت بالای این اسب‌ها می‌دانند.
امروزه اسب‌های ترکمن به‌ویژه اسب‌های آخال تکه ممکن است رژیم مشابه و متناسبی همراه با علف، یونجه و غلات داشته باشند.
آیا اسب آخال تکه اسب مناسبی برای شماست؟
با توجه به اینکه این نوع اسب نژاد ترکمن در شرایط آب‌وهوایی سختی پرورش‌یافته است، بنابراین اسب سرسختی است و می‌تواند برای آب‌وهواهای مختلف مناسب باشد.
درست است که این اسب، هوشیار و زرنگ است اما ممکن است برای برخی سوارکاران به‌خصوص مبتدیان، اسب نا آرامی باشد.
بسیاری از اسب‌های آخال تکه دوست ندارند توسط افراد مختلف هدایت شوند و ممکن است که تنها با یک سوارکار خو بگیرند.
آن‌ها در تمرین‌های خود نیاز به یک دست مهربان و باتجربه دارند زیرا ممکن است حالت تدافعی به خود بگیرند.
با این همه اگر شما با یکی از این اسب‌های خاص ارتباط بگیرید، یک دوست بسیار وفادار برای زندگی خود پیدا کرده‌اید!
به گفته‌ی بسیاری از صاحبان این اسب‌ها، آخال تکه‌ها می‌توانند ذهن صاحبشان را بخوانند و برای هدایتشان یک اشاره‌ی کوچک یا زمزمه کافی است.
علاوه بر این، ویژگی شگفت‌انگیز این اسب ترکمن وفادار این است که می‌تواند مانند یک سگ شکاری از صاحب خود در مواقع لزوم دفاع کند!
چگونه می‌توان یک اسب آخال تکه خرید؟
همان‌طور که قبلاً گفته شد، این نژاد از اسب ترکمن نژاد کمیاب و نادری است. اما اگر واقعاً مشتاق هستید که بدانید این اسب‌ها را در کجا می‌توانید پیدا کنید، خوب است بدانید که علاوه بر روسیه و ترکمنستان، آن‌ها در آمریکای شمالی هم وجود دارند.
قیمت آن‌ها به وضعیت آموزش، سلامتی و شجره آن اسب بستگی دارد. آخال تکه در میان اسب‌های ترکمن، به علت پوشش براق و ظاهر زیبایی که دارد عموماً قیمت بالاتری را به خود اختصاص می‌دهد.
پس پیش از آنکه اسب مورد نظر را بخرید، وقت خود را با آن سپری کنید و درباره‌ی وضعیت سلامتی، آموزش و تاریخچه‌ی آن بپرسید تا مطمئن شوید که اسب مناسبی برای خودتان انتخاب کرده‌اید!
مشکلات رفتاری و بیماری‌های مشترک اسب نژاد ترکمن
اسب ترکمن فاقد تنوع ژنتیکی است، بنابراین ممکن است تحت تأثیر بیماری‌های ژنتیکی مختلفی ازجمله سندرم فال برهنه قرار گیرد.
این بیماری نوعی بیماری ارثی بین اسب‌های ترکمن است که ممکن است باعث ریزش مو، رشد غیرطبیعی دندان‌ها، اختلالات گوارشی، اسهال مداوم و مشکلات مانند تورم پای اسب می‌شود.
از بیماری‌های شایع دیگر این حیوانات می‌توان به پوکی استخوان، پارگی رباط، آسیب‌دیدگی تاندون در مفاصل جناغی و گرفتگی عضلانی اشاره کرد.
گاهی اوقات گرفتگی عضلات این اسب ممکن است منجر به فلج شدن اسب شود.
لازم به ذکر است که این بیماری‌ها قابل‌کنترل هستند اما نمی‌توان به‌طور کامل آن‌ها را درمان کرد و از بین برد.
از اسب‌های ترکمن در چه زمینه‌هایی استفاده می‌شود؟
اسب ترکمن اسب بسیار محبوبی بین مردم است و به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارد در زمینهٔ های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
درگذشته از این اسب‌ها تنها برای حمل‌ونقل استفاده می‌شد؛ اما امروزه اسب‌های ترکمن را به علت سرعت بالا، زیبایی منحصربه‌فرد، اندازه مناسب و قدرتی که دارند پرورش می‌دهند.
همچنین این اسب‌های محبوب، طبیعتی ورزشکار دارند. به همین علت از آن‌ها به‌عنوان اسب ورزشی برای حرکت‌های نمایشی، مسابقه‌های اسب‌سواری به‌ویژه مسابقات سرعتی و استقامتی و پرش از مانع استفاده می‌شود.
اسب‌های ترکمن هنوز در مسابقات سرعتی اسب‌سواری در ترکمنستان شرکت داده می‌شوند.
حقایقی جالب درباره‌ی اسب نژاد ترکمن
این نژاد اسب، یعنی اسب ترکمن نماد ملی ترکمنستان است؛ بنابراین تصاویر آن‌ها در اسکناس‌ها، مارکت‌های ترکمنستان و تمبرهای پستی این کشور دیده می‌شوند.
همچنین در آرایه‌گری‌های منزل و تکه‌های تزیینی طلا و نقره در آذربایجان، قزاقستان و اتحاد جماهیر شوروی هم تصاویر اسب ترکمن قابل‌مشاهده است.
اخیراً مطالعه‌ای که توسط فیل کاز کسی که این نژاد را به آمریکا آورده است انجام‌شده است که نشان می‌دهد که این نژاد از اسب ترکمن هنگام یورتمه رفتن مانند سایر اسب‌ها با دوپا به زمین فرود نمی‌آید بلکه با هر پا به‌صورت جداگانه و به‌صورت متناوب یورتمه می‌رود که این دلیل حرکت نرم و روان این اسب‌های آخال تکه زیبا است.
به پایان مقاله اسب‌های ترکمن رسیدیم، امیدوارم لذت برده باشید. شما می‌توانید با مراجعه به اپلیکیشن واسط کالا حیوانات مورد نظر خود از جمله اسب را خرید و فروش نمایید.