اسب با نام علمی (Equus ferus caballus) از دو زیرگونهی وحشی است. حیوان زیرگونهی Caballus اهلیشدهاند درحالیکه زیرگونهی Equus و ferus وحشی هستند. تاریخچه پیدایش این حیوان پستاندار به ۴۵ تا ۵۵ میلیون سال پیش از میلاد بازمیگردد. در گذشته در میدانهای جنگ از آن استفاده میکردند. یک زیرگونهی وحشی به نام شوالسکی در فارسی به نام اسب ماده مادیان و نوع نر آن نر نریان گفته میشود، این نوع حیوان بههیچعنوان اهلی نخواهند شد. در گذشته این حیوانها جثهی کوچک و سمهای زیادی داشتند. هدف اصلی مقالهی چگونه اسب بخریم ؛ آشنایی کامل با این حیوان زیبا و چگونه اسب موردعلاقهتان را انتخاب کرده و بخرید؛ است. انتخاب کردن حیوان زیبا و متین موردنظر از مهمترین دلنگرانی یا دغدغههای مالکان این حیوان نجیب هست. قبل از خرید بهتر است اطلاعات کافی در مورد آن داشته باشیم.
این حیوان باوقار و زیبا قدرت فراوانی در نگهداشتن تعادل موقع دویدن دارد و در مواقع احساس خطر فوراً سرعتش را بالا میبرد. بهصورت ایستاده و نشسته توانایی دویدن دارند. کرهاسب نوزاد حیوانی است که نزدیک به یازده ماه در شکم مادرش است و فوراً بعد از به دنیا آمدن توانایی دویدن دارد در ۵ سالگی بالغ خواهد شد. این حیوانات حدود ۲۵ تا ۳۵ سال عمر میکنند.
آنچه در ادامه میخوانید
نژاد اسب
سه نوع نژاد اسب به نامهای پرحرارت، خونسرد، خون گرم تقسیمشدهاند. نوع اول آن پرحرارت توانایی سرعت و دویدن بالایی دارند.
اسبهای خونسرد سرعت کمی دارند و بیشتر برای بارکشی از آنها استفاده میشود.
اسبهای خون گرم برای سواری آموزشدیدهاند و از ادغام دو نژاد خون سرد و پرحرارت بهدستآمده است. ابزار و فنهای گوناگونی برای مهار کردن این حیوان پستاندار وجود دارد.
حیوان وحشی راستین به اسبی میگویند که توسط انسان اهلیشده است. امروزه اگر به این نام خوانده میشوند به دلیل اینکه در زمان گذشته اجدادشان به دلایلی از گلههایشان جداشدهاند و به زندگی قبل خود بازگشتهاند.
دو زیرگونهی وحشی به نام تازیان و شوالسکی میتوان نام برد.
اسب تازیان (اسب وحشی اروپایی) این نوع حیوان در مناطق اروپایی یا آسیایی پیدا میشود. حدود اوایل سال ۱۹۰۹ کلاً نسلشان رو به نابودی یا منقرض رفت. آخرین نوع این تازیان در باغ وحشی در کشور روسیه درگذشت.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی تلاشهای گوناگونی برای بازآفرینی این نژاد وحشی صورت گرفته است که ظاهری کاملاً شبیه به آنها دارند. نکتهی مهم اینجا است که والدین آنها وحشی نیستند و امروزه نمیتوان حیوان جدید را وحشی دانست.
دیگر نژادهای اسب
یک نوع زیرگونهی وحشی کمیاب به نام اسب شوالسکی بعد از درگذشت کاشف روسی به نام نیکولای شوالسکی شناخته و معرفی شد به اسم وحشی مغولستانی نامگذاری شده است.
مردم مغولستان از آن به نام تاکی یاد میکنند. درحالیکه اقوام قرقیزها آن را به نام کیرتاگ نامگذاری کردهاند.
امروزه تعداد بسیار کمی از این جانور در دنیا باقیماندهاند.
در سالهای ۱۹۶۹ تا ۱۹۹۲ نسلشان در طبیعت رو به انقراض رفت. ولی خوشبختانه در کشور مغولستان در چند باغ وحش تعدادی از آنها را در طبیعت آزاد کردند و امروزه میتوان اسبهای شوالسکی را در کشور مغولستان بهراحتی پیدا کرد.
یک گونهی دیگری که در کشور مغولستان باقی مانده است به نام پرزوالسکی که زمان پیدایش و وجود آنها به اوایل قرن نوزدهم بازمیگردد. بنابراین نژاد اسب مهم ترین نکته موضوع چگونه اسب بخریم است.
طول عمر و مراحل زندگی اسب
طول عمر و مرحلهای زندگی اسب به نژاد، روش نگهداری همچنین شرایط محیطی به وجود آمده آن بستگی دارد.
نوع گونهی خاصی وجود دارند که نزدیک ۴۰ سال یا بیشتر عمر مفید دارند.
در قرن ۱۹ میلادی اسبی به اسم بیلی پیر که حدوداً نزدیک به ۶۲ سال عمر داشت. شوگر بوف جزء نژاد اسبچه در کتاب گینس نامش بهعنوان پیرترین حیوان جهان ثبت شد در سال ۲۰۰۷ در سن ۵۶ سالگی به علت بیماری از دنیا رفت.
در یکم ژانویه نیمکرهی شمالی همچنین یکم اوت نیمکره جنوبی برای مسابقهها بدون توجه به روز تولد اسبها، به سن آنها ۱ سال اضافه میکنند. درحالیکه برای حیواناتی که در مسابقات استقامت شرکت میکنند این قانون را اعمال نخواهند کرد. حیوان مسابقات سواری استقامت حداقل سن آنها مهم است و بهراحتی میتوان از روی تاریخ تولد آن سنجیده میشوند.
رنگ اسب
نکته ای دیگر در زمینه خرید اسب رنگ آن است. رنگ اسب بسیار متنوع هست. بیشتر برای معرفی اسب از رنگ بدنش استفاده میکنند، بعد بر اساس نژاد یا جنس آن.
برای شناسایی حیواناتی که همرنگ هستند از روی ظاهر و سمهای سفید بر روی پوستشان کمک میگیرند.
ژنهای که رنگ و الگوی پوست بدن اسبها را تعیین میکنند تعیین کردهاند چه رنگی باشند.
تاکنون طبق آزمایشهای ژنتیکی حدود ۱۳ علل متنوع بر رنگ پوست را شناسایی شده است در حال حاضر هنوز این پژوهشها ادامه دارد. گیرنده ملانوکورتین ۱ تعیینکننده رنگهای سیاه، سفید و طوسی پوست بدن است.
اندام اسب
اندام اسب، برای اندازهگیری قد آن از جدوگاه یعنی جایی که گردن به پشت حیوان میرسد بهعنوان نقطهی مرجع به کار میرود بهحساب میآید. با حرکت دادن سر و گردن ارتفاع جدولگاه تغییر نمیکند؛ و معیار مهمی برای قد این حیوان زیبا هست.
برای اسبهای سواری کموزن قد حدود ۱۴۲ تا ۱۶۳ سانتیمتر و وزن بین ۳۸۰ تا ۵۵۰ کیلوگرم بسیار مناسب است.
برای سواریهای بزرگتر قد ۱۵۷ سانتیمتر یا بیشتر نزدیک به ۱۷۳ سانتی میرسد و وزن حدود ۵۰۰ الی ۶۰۰ کیلوگرم خواهند معیار خوبی هست.
در سال ۱۸۴۸ اسبی به نام سیمپسون که ۲۲۰ سانتیمتر قد و نزدیک به ۱۵۰۰ کیلوگرم وزن داشت به دنیا آمد.
امروز اسبی به نام نامبلینا حیوانی زیبا و مینیاتوری که به کوتولگی مبتلا هست قدی ۴۳ سانتیمتری و وزن ۲۶ کیلوگرم دارد.
سؤال اینجاست، چگونه اسب بخریم؟
خریدن حیوان خوب، کاری نیست که بتوان راحت و سرسری از آن گذشت.
موقع خریدن حیوان موردنظر فکر ما شدیداً مشغول این سؤال خواهد شد که باید چه ملاکهای مهمی را در نظر بگیریم تا با اطمینان کامل این جانور قوی و زیبا را انتخاب کنیم.
در مرحلهی اول هدف از خریدن این حیوان نجیب را برای خودتان مشخص کنید آیا برای تفریح یا سرگرمی هست، برای شرکت در مسابقات سوارکاری یا برای کارهای سنگین مانند کشیدن درشکه؟
مراجعه به دامپزشک
درهرحال قبل از خرید انتخاب هدف کاملاً ضروری هست.
نکتهی اصلی و مهمی که باید قبل از خرید به آن توجه کرد حتماً باید قبل از خرید کردن باید آن را به دامپزشک نشان دهید و به دامپزشک بگویید که هدف اصلی شما از خریدن این حیوان نجیب چیست و برای چهکاری آن را میخرید؟
دامپزشک بهطور دقیق به تمام ظاهر این جانور قوی نگاه میکند. از وضعیت سلامت قلب، صداهای شکم و نفس کشیدن، طرز راه رفتن و حتی بینایی و شنوایی آن را چک میکند.
به چه دلیل اسب میخرید؟
بعد از معاینات ظاهری نوبت به هدف اصلی میرسد که برای چهکاری اسب میخرید؟
اگر برای کشش و حمل بار انتخاب شوند مهمترین نکتهای که باید به آن موقع خریدن توجه کرد سلامت تناسلی و تولیدمثل هست. این مراحل را لطفاً با حضور خریدار انجام دهید زیرا دامپزشک راحتتر میتواند تمام آنچه را که میبیند بهآسانی برای خریدار در میان بگذارد و خریدار هرگونه سؤالی اگر داشته باشد بهراحتی از دامپزشک بپرسد و فوراً جواب آن را بگیرد.
دامپزشک باید صادق باشد و حتی این حق مسلم آن است که با خریدن این جانور مخالفت یا موافقت کند.
این کار برای افراد کمتجربه که آشنایی بسیار کمی با اسب دارند بسیار مفید و ارزشمند هست چرا که از تجربیات کامل و خوب دامپزشک همراه معاینات بهرهمند میشود.
نظر دامپزشک
اگر هدف اصلی خرید شما این است که نحوهی آموزش و تربیت آن برای شما اهمیت داشته باشد دامپزشک کمک فراوانی به شما میکند و بدش هم نمیآید در این مورد برای شما نظر بدهد.
درحالیکه بعضی افراد معتقدند که دامپزشکها در این موارد نمیتوانند نظر خوبی بدهند. در کل اگر دامپزشک نظر بدهد و برای چهکاری خریداری میشود، به نفع خریدار است و هم برای حیوان مطمئنتر هست.
فروشندهها هنگام معاینهی این حیوان باوقار حضور دارند. ولی دامپزشکان دوست ندارند فروشندهها در آنجا باشند تا در حین معاینه از مشاهدات هیچگونه اظهارنظری نداشته باشند به دلیل اینکه بر مشاهدات و صحبتهای کارشناسانهی آنها تأثیر خواهد گذاشت و بر تصمیمگیری خریدار تأثیر نمیگذارد.
شاید موقع خریدن دامپزشک به موردی توجه کند که حتی هیچ متخصصی به آن توجه نداشته باشد.
نکات مهم
چند نکتهی مهم و اساسی وجود دارد که باید قبل از خرید اسب به آن توجه ویژه کرد:
اولین قدم برای چهکاری اسب را میخواهیم؛ سایر نکات مهم عبارتاند از نژاد، جنس، سن، مدارک موردنیاز خریدوفروش و اندام که در ادامه توضیح مختصری داده میشود.
نکتهی مهم دیگر اجتناب از خرید حیوان بیمار است. مواظب باشید در هنگام خرید آنها گول ظاهر آن را نخورید.
هدف اصلی خرید اسب
قبل از هر چیزی هدف خریدار از خرید آن باید تعیین شود چون این حیوان نجیب از هر لحاظ جذابیتی دارد.
عدهای از افراد فقط بهظاهر آن توجه میکنند و بدون در نظر گرفتن هدف خود به رنگ و فیزیک آن توجه خواهند کرد؛ و بعد از گذشت زمان به دلیل برآورده نشدن انتظارات و توانایی حیوان در مرحلهی اول سبب ایجاد چالش و انحراف خواهد شد.
انتخاب اسب با توجه به نژاد
حیوان که بهمنظور شرکت در مسابقات انتخاب میشوند بهعنوان اسبهای ورزشی و پرورشی شناخته میشوند. این نوع حیوان متین هم بهنوبهی خود به ۳ نوع دیگر دستهبندی میشود.
گروه اول برای انجام فعالیت حرفهای مانند مسابقات (استقامت، پرش، کورس، چوگان، زیبایی و …) نگهداری خواهند شد.
گروه دوم از حیوانهای ورزشی بهمنظور پرورش و تولیدمثل حرفهای استفاده خواهند کرد؛ و در آخرسر گروه سوم از این نوع بهعنوان آموزشی نگهداری میشوند.
خریدار باید طبق دستهبندیهای ذکرشده مشخص کند و برای چه منظوری قصد خرید این حیوان باوقار و زیبا را دارد.
اگر به دنبال حیوانی ورزشی هستند باید با رشتهی موردنظر تطابق داشته باشد در این شرایط سن، نژاد و شرایط اندامی اهمیت بالایی دارد.
زمانی که خریدار قصد خرید برای تولید و پروش آن داشته باشد باید سراغ نوع نر بالغ که نژاد عالی داشته باشند برای باردارشدن حیوان ماده پرورش و نگهداری میشوند بروند.
از حیوان با خلقوخوی آرام که جوان نباشد برای سواری پیشنهاد میشود.
اگر وزن سوارکار بالا باشد باید در انتخاب این حیوان قوی گونهای انتخاب کنند که توانایی انجام فعالیتهای موردنظر را داشته باشد.
اگر حیوان که در مزرعه و بهمنظور بارکشی و بهرهبرداری فعالیتهای مزرعه نگهداری شوند به این نوع اسبهای بومی محلی یا مزرعهای میگویند.
ظاهر اسب کورس
برای شناسایی ظاهر اسبهای کورس چند ویژگی مهم و برجسته دارند که برای شما بازگو میکنیم:
این اسبها عضلات ورزیده و مشخصی دارند، بین دست و پای این جانور زیبا فاصلهی زیادی وجود دارد، از وزن متناسبی برخوردار هستند نه جثهی کوچکی دارند و نه زیاد بزرگ هستند، گردن و اندام بسیار کشیدهای دارند، ساقهای بلند و زاویه باز، چشمانی درشت و برجسته با دید بسیار بالا، به دلیل بزرگ بودن مجرای تنفسی قدرت تنفسی بالایی خواهند داشت، اسبهای کورس برای انجام فعالیتهای گوناگون سرحال هستند، سم کوچک، قلم پای بسیار ظریف و در آخر سن مناسبی برای انجام هرگونه مسابقه را خواهند داشت.
ظاهر اسب برای مسابقات پرش
ظاهر اسب برای مسابقات پرش باید جثهی نسبتاً متوسطی داشته باشد، قدبلند و مناسب این حیوان در ناحیهی جدولگاه مهم هست، طول اندام ظاهری مناسب، عضله و گردن قوی، علاوه بر دست و پای مناسب باید فاصلهی بین دست و پای این حیوان زیبا کم باشد، ساق پای کوتاه، شانه و کپل این حیوان پرش باید کاملاً عضلانی باشد، به خاطر جلوگیری از هرگونه شکستگی و یا آسیبی باید استخوان دست و پای کاملاً قوی داشته باشند، بعد از هر پرش باید اندازهی سم آن مطلوب باشد تا بهراحتی بتواند این حیوان بنشیند، آموزشدیده و با خلقوخوی آرام از مهمترین ویژگی این حیوان نجیب و باوقار هست.
منظور از نژاد اسب چیست؟
منظور از نژاد به حیوان ایرانی، خارجی یا دو خون گفته میشود. حیوان ترکمن (آخال تکه، یموت، جرگلان) کرد، دره شوری، اسبچه خزر، اصیل ایرانی (عرب) و … جزو مهمترین اسبهای ایرانی محسوب میشوند.
همچنین حیوان تروبرد، هافلینگر اتریش، باورین هلشتاین، الدنبرگ، هانوورین آلمان، اندلسی اسپانیا، ماستانگ ایالات متحده، والر استرالیا و فریزین و … جزو اسبهای خارجی به شمار می روند. از تلفیق یا ادغام اسبهای ایرانی با اسبهای خارجی اسبهای دو خون به دنیا میآیند.
جنس اسب
یکی از مهمترین نکات خرید اسب که باید در نظر بگیریم، جنس اسبهای نر را با مشکل زیاد میتوان رام کرد زیرا هیجان بالایی دارند.
برای سوارکاری و آموزش حیوان مناسبی نیستند. برای سوارکاری معمولاً از جنس آخته یا ماده انتخاب خوبی هست زیرا آرامتر و وابستگی بالایی دارند.
خوراک و تغذیهی اسب
خوراک و تغذیهی اسب از چمن، علوفه حتی غلات مغذی است.
در تمام طول روز مرتب درحالیکه چریدن هست و نسبت به انسان معدهی کوچکتری دارد.
بهعلاوه آنکه رودهی نسبتاً طولانی هم دارد.
یک حیوان بالغ روزانه ۷ تا ۱۱ کیلوگرم علوفه و نزدیک به ۴۰ لیتر آب میخورد.
برخلاف انسان بهراحتی توانایی هضم سلولز را دارند. برای هضم سلولز از سکوم که قبل از ورود به رودهی بزرگ هست انجام میگردد.
گر این حیوان پستاندار نتواند خوراکشان را بهخوبی هضم کند سبب شکمدرد شدیدی میشود.
سن اسب
سن اسبی که خریداری میکنید بین ۵ تا سال ۱۵ انتخاب بسیار خوبی هست. چون حیوان در این سن در اوج قدرت و سرحالتر هستند.
از حیوان با سن کمی بیشتر برای سوارکاری عمومی انتخاب مناسبی است. زیرا حیوان جوان قادر به آموزش و تربیت لازم دارد ممکن است سوارکار قادر به اداره کردن یک حیوان جوان نباشد.
اگر میخواهید خودتان به راحتی سن اسبتان را تشخیص دهید پیشنهاد میکنیم خواندن مقاله زیر را از دست ندهید:
مدارک موردنیاز برای خریدوفروش اسب
مدارک موردنیاز برای خریدوفروش اسب چک کردن شمارهی میکروچیپ با شناسنامه یا پاسپورت حیوان تطبیق داشته باشد.
برای حیوان خارجی حتماً شناسنامه فدراسیون سوارکاری یا پاسپورت ضروری است.
داشتن برگهی سلامت و برگهی واکسیناسیون، داشتن کارت سیلمی برای سیلمیها، برای حیوان مادیان الزامی است. کارت مادیان داشته باشند و در آخرسر کارت واکسیناسیون و کارت درمان.
در این قسمت از مقالهی چگونه اسب بخریم به پرورش اسب در ایران میپردازیم.
پرورش اسب در ایران
پرورش اسب در ایران به دلایل و اهداف متفاوتی انجام میشود که عبارتاند از به سواری، کره کشی و فروش مازاد تولید برای کسب درآمد، تولید استر، قاطر و خرپوزگی و در آخر خرید اسب بهمنظور کار کردن است؛ که در ادامهی مقالهی چگونه اسب بخریم توضیح کوتاهی از هر مورد آورده شده است.
- سواری: عدهای از روستایان از ۲ تا چند اسب برای سواری پرورش میدهند.
- کره کشی: در روستاهای کردستان، کرمانشاه آذربایجان غربی، گنبد و خوزستان بسیار رایجی باشد یک نوع نژاد خاص برای کره کشی و تولید خود نگهداری میکنند.
- تولید استر: در این شیوه همراه با پرورش الاغ است در روستاهای استان بوشهر، خراسان، گیلان، کردستان، لرستان و چند شهر دیگر برای قاطر کشی و تولیدات خود هست.
- کار: در روستاهایی که داشتن خودرو هزینهی بسیار بالایی را در پی دارد انجام میشود.
پرورش این حیوان نجیب بهوسیلهی مؤسسات و نهادهای دولتی مانند ارتش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، نیروهای انتظامی، اداره کل سوارکاری و پرورش اسب و دیگر نهادهای دولتی پرورشدهندگان اسب خواهد بود.
جمعبندی
بهطورکلی همهی اسبها میتوانند در هر مسابقهای شرکت کنند و موفق شوند. ولی اندازه و جثهی این حیوان باوقار هیچگونه ارتباطی با توانایی و قابلیتهای آن در مسابقه ندارد. قیمت مادیان بیشتر از نریان است. بهطور متوسط حدود ۵ تا ۳۰ میلیون تومان قیمت دارند. اگر برای اولین بار خواهان خرید این حیوان زیبا هستید هیچوقت برای بار اول نریان نخرید زیرا تصمیم مناسبی برای خرید نیستند.
حیوانی که گاز یا لگد میزنند هیچوقت انتخاب نکنید. زیرا از انرژی بالایی برخوردارند و کارکردن با این نوع سختیها و خطرهای فراوانی به همراه دارد. درصورتیکه اگر سوارکار حرفهای هستید بهتر است حیوان جوان را انتخاب کنید.
از نژادهای خون گرم مانند (نژاد عرب و تروبرد) به علت اینکه سرزنده هستند و از سرعت بالایی برخوردارند و نژادهای خون سرد مانند (پونیها) قدرت بدنی بالایی دارند برای انجام فعالیتهای سنگین گزینهی بسیار مناسبی هستند.
اگر هدف شما سوارکاری و آموزش بهتر است از حیوان دو خون استفاده کنید. برای مسابقات زیبایی از اسبهای عرب استفاده میشود. درنهایت زیبایی و رنگ اسب نباید تنها گزینه و ملاک انتخاب اصلی شما باشد، سرشت و تجربیات آن از همه مهمتر است.
پرسش و پاسخ
بهترین سن خرید اسب چه زمانی است؟
نشانههای یک اسب خوب چیست؟
۱. چشم و بینی: چشمان اسب شما باید شفاف و روشن باشد و کدر یا تغییر رنگ یافته و هیچ ترشحاتی نباید دیده شود. ترشحات شفاف طبیعی است به شرطی که زیاد نباشد.
۲. دندانها: دندان های اسبی که میخواهید خریداری کنید باید حداقل سالی یک بار بررسی و هموار شوند؛ در غیر این صورت، نقاط تیز میتوانند از ساییدگی ناهموار ایجاد شوند. ممکن است نیاز باشد دندانهای اسبهای بزرگتر را به طور منظم چک کنید، خصوصاً اگر در خوردن غذا یا جویدن غذا مشکل دارند.
۳. اشتها، میل: اشتهای اسب شما به خوبی نشان میدهد که او خوب است یا خیر. اشتهای خوب برای یک اسب سالم طبیعی است.
۴. وزن اسب: از دیگر نکات مربوط به یک اسب خوب وزن متغادل است. شما نباید قادر به دیدن دندههای اسب باشید.
۵. توجه به سم اسب: سمهای ضعیف و شکننده یا بلند نشان از این است که نیاز به اصلاح دارند.
۶. حرکت آزاد: یک اسب سالم دارای حرکت آزاد و روان است و هیچ نشانهای از لنگش یا راه رفتن نامنظم را نشان نمیدهد.
۷. درجه حرارت بدن اسب: دمای یک اسب سالم نزدیک ۳۷.۵ درجه سانتیگراد خواهد بود.
۸. پوشش براق: پوشش براق و درخشان نشانه سلامتی است! اگر نیازهای غذایی اسب برآورده و همچنین یک برنامه منظم نظافت را رعایت شود، پوشش اسب باید بدرخشد!
۹. نگرش: اسب شما باید رفتاری روشن و هوشیار داشته باشد. او باید به محیط اطراف خود علاقه مند باشد و راحت به نظر برسد.
کلام آخر
به پایان مقاله چگونه اسب بخریم ، رسیدیم، امیدواریم لذت برده باشید.
شما میتوانید حیوانات خانگی موردنظر خود را از طریق سایت یا اپلیکیشن واسط کالا خرید و فروش کنید.
منبع:
بسیارعالی و جامع و کامل بود
لذت بردم از خواندن مقاله زیبا