علت صدای لنت ترمز بعد از تعویض چیست؟ (سوت کشیدن لنت نو)

ترمز یکی از قطعات مصرفی در اتومبیل با درجه ایمنی Grade A یا فوق ایمنی است که این درجه ایمنی نشان از اهمیت فوق‌العاده این قطعه به ظاهر ساده دارد. در ترمز گیری‌های شدید و در مواقع حساس که بحث ایمنی جان سرنشینان خودرو و خسارات مالی سنگین مطرح است، اهمیت لنت ترمز بیشتر مشخص می‌شود. سوت کشیدن لنت ترمز خودرو حین رانندگی یا موارد دیگر که علت مشابه دارند مثل صدای لنت ترمز بعد از تعویض، صدای لنت نو، صدای لنت عقب به منزله زنگ هشداری‌ است که باید راننده را نسبت به وضعیت ترمزها نگران کند. نخستین اتفاقی که می‌افتد این است که باید به عیب یابی سیستم ترمز پرداخته و علت صدای لنت بعد از تعویض و همچنین رفع صدای لنت ترمز را پیدا کنید.

توجه داشته باشید که با نادیده گرفتن صدای سوت لنت ترمز خودرو، ممکن است مشکل کوچکی را به یک معضل بزرگ تبدیل سازید.

اگر این ایراد در سیستم ترمز، به ترمز بریدن و یا عدم کارکرد سیستم ترمز منجر شود، ریسک تصادف بالا رفته و خود و دیگران را به فاجعه نزدیک می‌کنید. با این وجود هر صدای ترمزی لزوماً به مفهوم وجود عیب نیست.

در ادامه به تعریف انواع صداهای ترمز و ارائه راهکارهای پیشنهادی برای حذف آن‌ها می‌پردازیم.

آنچه در ادامه می‌خوانید

• دلیل شنیدن صدا از ترمز خودرو
• علت صدای لنت نو بعد از تعویض
• انواع صدای لنت ترمز
  • انواع صداهای دیگر لنت ترمز
• تاثیر دیفرانسیل جلو یا دیفرانسیل عقب بودن اتومبیل بر صدای ترمز
• علت اصلی صدا و سوت کشیدن لنت بعد از تعویض
  • وجود جسم خارجی میان لنت ترمز و دیسک
  • استفاده از لنت نامرغوب
  • وجود خط روی دیسک‌های ترمز
  • خراب بودن بلبرینگ‌ها
  • دیسک چرخ زنگ‌زده
  • داغ شدن بیش از حد لنت
  • مشکل در فنر لنت‌های ترمز
  • شل شدن کالیپرها علت دیگر صدای لنت بعد از تعویض
  • لبه‌دارشدن دیسک علت دیگر صدای لنت بعد از تعویض
  • شیشه‌ای شدن لنت
  • درگیر بودن دائمی لنت ترمز با سطح دیسک ترمز و گیرپاژ کالیپرها و سوت کشیدن لنت
• راه حل رفع صدای لنت ترمز خودرو
  • نکات اجرایی در تعویض لنت ترمز
  • پخ زدن یا چمفر (chamfer) و ایجاد شیار وسط لنت (slot)
  • استفاده از ورقه‌های پشت لنت (shim) برای رفع صدای لنت ترمز
  • استفاده از آهن‌های جدید لنت (NRS) و رنگ کردن پشت لنت
  • نامسطح کردن و گریس زدن لنت برای رفع صدای لنت ترمز
  • روغن زدن پشت لنت
  • سمباده زدن روی لنت برای رفع صدای لنت ترمز
• کلام پایانی
• پرسش و پاسخ

دلیل شنیدن صدا از ترمز خودرو

اشتباه نکنید! هر صدایی که ترمز خودرو ایجاد می‌کند، لزوماََ یک نشانه بد و یا دلیلی بر خرابی ترمز نیست.

برخی از این صداها صرفاََ نشان دهنده عملکرد ترمز خودرو در شرایط خاص است.

بسته به شرایطی که راننده خودرو تجربه می‌کند، ممکن است صدای ترمز متفاوت از قبل شنیده شود و یا صداهای دیگری نیز از چرخ‌ها به گوش برسد.

با این‌حال این بدان معنی نیست که به‌تمامی صداهایی که از ترمز و یا سیستم خودرو به هنگام ترمز گیری شنیده می‌شود، بی توجه باشیم.

در ادامه چند مورد از معمول‌ترین صداهایی که در هنگام ترمز گرفتن می‌شنویم، اشاره خواهیم داشت و به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

علت صدای لنت نو بعد از تعویض

علت صدای لنت نو معمولاً بعد از تعویض لنت ترمز طبیعی است؛ ولی اگر صدای لنت ترمز بیشتر شد و بعد از یک هفته صدا قطع نشد باید به بررسی منشأ و حل مشکلات احتمالی پرداخت.

انواع صدای لنت ترمز

صدای لنت ترمز با توجه به‌شدت و بلندی به چند دسته تقسیم می‌شود، ولی به‌طور کلی صدای ارتعاش آرام را ناله (Groan) و صدای ارتعاش سریع را جیغ (Squeal) می‌نامند.

• صدای جیغ: هنگامی‌که ترمزها سرد هستند و معمولاً در صبحگاه این صدا شنیده می‌شود. این صدا طبیعی است و به هیچ سرویسی احتیاج ندارد. به این پدیده Morning Sickness نیز می‌گویند. گاهی اوقات صدای جیغ تولیدی نشانگر نیاز اتومبیل به لنت ترمز جدید است.
• صدای جیغ بلند ممتد: این صدا وقتی خودرو در حال حرکت است و ترمز گرفته می‌شود یا حتی زمانی که ترمز گیری انجام نمی‌شود، شنیده می‌شود. این صدا هنگامی‌که نشانه روی لنت ترمز با دیسک تماس پیدا می‌کند، تولید می‌شود و نشان‌دهنده تمام شدن لنت ترمز و ضرورت جایگزینی آن است. همچنین هر سیستم ترمزی می‌تواند در تعداد دفعات زیاد ترمز گیری در ترافیک‌های سنگین یا جاده‌های پرفراز و نشیب، صدا تولید کند. در چنین شرایطی، دمای دیسک و لنت زیاد بالا می‌رود. در این دما جیغ ترمز به دلیل تغییرات متالورژیکی است که در سطح دیسک و یا لنت اتفاق افتاده که علت آن نیز ایجاد یک سطح سخت با عمق ناچیز روی سطح لنت و یا دیسک است.
• صدای ناله در طول توقف: این صدا معمولا به دلیل لعابی یا شیشه‌ای شدن سطح دیسک به‌ واسطه ترمز های سنگین و متوالی تولید می‌شود و برای رفع آن باید لنت‌ها عوض شوند و سطح دیسک مجددا پرداخت گردد.

انواع صداهای دیگر لنت ترمز

• صدای نویز: فقط یکبار زمان ترمز گیری از سیستم تعلیق جلو شنیده می‌شود. این صدا نتیجه جابه‌جایی و حرکت لنت‌ها در جهت دوران دیسک است و اگر پدال ترمز محکم فشرده شود، میزان تولید صدا کمتر می‌شود. برای رفع این عیب باید از نصب صحیح لنت ترمزها، گیره‌ها و Shim‌ها مطمئن شویم.
• نویز چند گانه: تنها یک‌بار بعد از روشن شدن موتور شنیده می‌شود. این صدا مربوط به سیستم خودآزمای ترمز ABS است و به هیچ گونه سرویس و تعمیری نیاز ندارد. سیستم ترمز ABS دارای یک قسمت خودآزماست که در برخی مدل‌ها بعد از روشن شدن اتومبیل و با اولین ترمز گیری و در برخی دیگر پس‌ازآنکه سرعت خودرو برای اولین بار به مرز معینی رسید، عمل می‌کند.

تاثیر دیفرانسیل جلو یا دیفرانسیل عقب بودن اتومبیل بر صدای ترمز

خودروهای دیفرانسیل جلو یا عقب به ‌علت وجود تفاوت بنیادین در سیستم‌های انتقال قدرتشان، بر عملکرد سیستم‌های ترمزی خود تاثیر می‌گذارند.

در طراحی، سیستم ترمز در خودروهای دیفرانسیل جلو، اجزای این سیستم کوچک و دارای وزن کم هستند. لذا دمپینگ موثری روی سطح نویز اولیه نخواهند داشت؛ در حالی که اجزای سیستم ترمز در خودروهای دیفرانسیل عقب به دلیل داشتن اجزای سنگین‌تر نظیر تعلیق، Spindle و فریم‌های بزرگ، نویز اولیه را جذب می‌کنند.

در خودروهای دیفرانسیل جلو بخش عمده عمل ترمز گیری توسط ترمزهای جلو و بخش کمتر متعلق به ترمزهای عقب است؛ در حالی که این قضیه در خودروهای دیفرانسیل عقب، حالت ضعیف‌تری دارد. به این علت دمای عملکرد در خودروهای دیفرانسیل جلو بالاتر است که نتیجه آن، افزایش درصد شیشه‌ای شدن و در ضمن افزایش صدای جیغ لنت در لنت ترمزهای جلو است.

علت اصلی صدا و سوت کشیدن لنت بعد از تعویض

در زیر چند علت اصلی صدای لنت بعد از تعویض را با هم می‌آموزیم:

وجود جسم خارجی میان لنت ترمز و دیسک

وجود هرگونه جسم خارجی از جمله سنگ ریزه، شن و غیره که بین لنت ترمز و دیسک‌های چرخ گیرکرده باشد، حین ترمز گرفتن روی دیسک‌ها ساییده شده و همان صدای گوش‌خراش را تولید خواهد کرد.

استفاده از لنت نامرغوب

در مواردی که خودرو پس از گذشت مدتی از تعویض لنت دچار سوت‌کشیدن هنگام ترمزگیری و یا ایجاد صداهای مختلف از سیستم ترمز می‌شود، این مسئله می‌تواند به دلیل استفاده از لنت‌های تقلبی و یا با جنس نامرغوب باشد.

برخی تولیدکنندگان از مواد ناخالص و ذرات فلزی در ساخت لنت‌ها استفاده می‌کنند. این ذرات به مرور با دیسک چرخ در هنگام ترمزگیری برخورد پیداکرده و موجب ایجاد صدای سوت کشیدن در ترمز خودرو هنگام ترمزگیری می‌شود.

قبل از تهیه لنت برای خودرو حتما باید از اصالت کالای خریداری‌شده اطمینان حاصل کرد. برخی از افراد به دلیل صرفه‌جویی اقتصادی اقدام به تهیه و خرید لنت‌های ارزان قیمت در بازار می‌کنند؛ اما با استفاده از لنت‌های نامرغوب و تقلبی افزایش خطرات مختلف هنگام ترمز گیری و همچنین صدمه زدن به دیسک چرخ را موجب می‌شوند.

وجود خط روی دیسک‌های ترمز

یکی دیگر از علت های صدای لنت بعد از تعویض وجود خط روی دیسک‌های ترمز است.

دیسک‌های ترمز خط ‌دار هم می‌توانند باعث سوت کشیدن لنت ترمز شوند. مخصوصاً در هنگامی که لنت کهنه را با لنت نو تعویض می‌کنیم در هنگام ترمز سوت کشیدن لنت را مشاهده می‌کنیم.

در این مورد فقط باید روی دیسک را با دستگاه تراش صاف کرد (به شرط آن‌که ضخامت دیسک خیلی کم نشده باشد) و بتوان از آن استفاده کرد.

البته اگر روی لنت هم اثرات خط دیسک مانده باشد باید با سمباده صاف شود و یا لنت تعویض شود.

خراب بودن بلبرینگ‌ها

در صورتی که بلبرینگ‌ها خراب‌شده و یا طول عمر آن‌ها به پایان رسیده باشد، صدایی متناوب و ضعیف‌تر از سوت یا جیغ و شبیه به پچ‌پچ را خواهید شنید.

دیسک چرخ زنگ‌زده

دیسک چرخ زنگ‌زده علت دیگری برای صدای لنت بعد از تعویض است.

شاید شما مدت‌ها از خودرو خود استفاده نکرده باشید و این باعث زنگ‌زدگی دیسک چرخ می‌شود و شما در هنگام ترمز کردن احتمالا با دو مشکل روبرو می‌شوید یکی صدای لنت ترمز و دیگری لرزش خودرو در هنگام ترمز کردن.

داغ شدن بیش از حد لنت

این اتفاق در مواردی می‌افتد که خیلی از ترمز استفاده می‌کنیم؛ مانند حرکت در ترافیک‌های شدید و یا حرکت در نقاط شیب‌دار.

این مورد معمولا با خنک شدن لنت و دیسک برطرف می‌شود. این عامل نیز یکی از دلایل سوت کشیدن لنت خودرو است.

مشکل در فنر لنت‌های ترمز

مشکل در فنر لنت‌های ترمز علت دیگر صدای لنت بعد از تعویض است.

در صورتی که فنرهای لنت ترمز ایراد پیداکرده باشد، تماس و درگیر شدن بین لنت و دیسک چرخ‌ها با مشکل ایجادشده و صدای سوت را دوباره خواهید شنید.

شل شدن کالیپرها علت دیگر صدای لنت بعد از تعویض

شل شدن کالیپرها نیز می‌تواند حین ترمز گرفتن، صدای سوت مانندی به وجود بیاورد.

همین طور تمام شدن طول عمر کالیپرها نیز به صدای سوت منجر می‌شود. در این صورت باید نسبت به تعویض آن‌ها اقدام کنید.

حال ممکن است این سوال پیش آید که کالیپر چیست؟

کالیپرها بخشی از سیستم ترمز خودرو هستند. از لنت‌های ترمز به یک صفحه فلزی در کالپیرها اتصال داریم که با فشار دادن پدال ترمز؛ نیروی موردنیاز برای درگیر شدن لنت و دیسک چرخ‌ها، از طریق آن‌ تامین می‌شود.

در واقع خرابی کالیپرها، مانع از شکل گرفتن اصطکاک لازم برای متوقف ساختن خودرو می‌شود.

لبه‌دارشدن دیسک علت دیگر صدای لنت بعد از تعویض

لبه‌دار شدن دیسک ترمز هم یکی از دلایل سوت کشیدن لنت ترمز است. مخصوصا اگر لنت ترمز نو باشد. علت آن‌هم این است که لنت به طور کامل روی دیسک ترمز قرار نمی‌گیرد.

علت لبه‌دار شدن دیسک کیفیت بد و استاندارد نبودن لنت‌های ترمز قبلی است. اگر لبه کم باشد با تراشیدن درست می‌شود و اگر لبه زیاد باشد دیسک باید تعویض شود.

شیشه‌ای شدن لنت

وقتی دیسک ترمز شیشه‌ای و به‌اصطلاح صابونی می‌شود ترمز گیری به درستی صورت نمی‌گیرد و صدای سوت پس از ترمز گرفتن شنیده می‌شود.

در این مورد باید با سمباده سطح دیسک را به صورت زبر دراورد و اگر ایراد بر طرف نشد دیسک چرخ را تعویض نمود.

درگیر بودن دائمی لنت ترمز با سطح دیسک ترمز و گیرپاژ کالیپرها و سوت کشیدن لنت

کالیپر ترمز و یا اصطلاحاً سیلندر ترمز باعث می‌شود در اثر فشار، لنت‌های ترمز با دیسک درگیر شوند و در نهایت خودرو متوقف شود.

اگر لوازم لاستیکی ترمز که پیستون‌ها روی آن قرار دارند خراب شوند و یا بوش‌های کالیپر سفت شده و یا اصطلاحاً گیرپاژ کنند، لنت‌ها با دیسک ترمز دائم درگیر می‌شوند و در حال حرکت هم از همدیگر جدا نمی‌شوند در نتیجه لنت‌های ترمز و دیسک بیش از اندازه گرم می‌شود و به سرعت فرسوده می‌شوند.

درگیر بودن دائمی لنت ترمز با سطح دیسک در حال حرکت باعث سوت کشیدن لنت دائمی خودرو در حال حرکت می‌شود.

در این مورد فقط باید کالیپر سرویس شود و لوازم آن تعویض شوند و بوش ها و پیچ ها روان شوند و گریس کاری شوند.

در ادامه به بیان معرفی راه حل‌هایی برای رفع صدای لنت ترمز می‌پردازیم:

راه حل رفع صدای لنت ترمز خودرو

پس از آنکه علت صدای لنت بعد از تعویض را جویا شدیم به دنبال راه‌حل رفع صدای لنت ترمز آن می‌رویم.

در زیر چند راه حل را معرفی می‌کنیم:

نکات اجرایی در تعویض لنت ترمز

هنگام تعویض لنت ترمز، دیسک ترمز را با آب و صابون تمیز کنید تا حالت مغناطیسی سطح دیسک برطرف شود.

این کار باعث جدا شدن همه ذرات از سطح دیسک می‌شود؛ در غیر این صورت ذرات مذکور بین دیسک و لنت‌ها باقی می‌مانند و شاهد پدیده لرزش و ایجاد صدا خواهیم بود.

پخ زدن یا چمفر (chamfer) و ایجاد شیار وسط لنت (slot)

در ابتدای تعویض لنت نو با کهنه تا چند ساعتی که لنت با دیسک مچ یا هماهنگ بشوند احتمال سوت کشیدن وجود دارد و ترمز گیری اندکی کاهش پیدا می‌کند. دلیل اصلی این کار این است که کالیپر شاید نتواند تمام سطح لنت ترمز را در زمان ترمز گیری به دیسک ترمز خودرو بچسباند.

در این هنگام فشار پیستون کالیپر کمتر به حاشیه لنت ترمز وارد می شود (مخصوصا زمانی که لنت نو باشد) که این مسئله باعث سوت کشیدن لنت می شود. پخ زدن باعث توزیع مناسب و بهتر فشار بر روی لنت می شود.

شیار زدن وسط لنت هم باعث خروج گرد وغبار و گازهای لنت در زمان ترمز گرفتن می شود و ارتعاشات و نویز و سوت لنت را کاهش می‌دهد.

استفاده از ورقه‌های پشت لنت (shim) برای رفع صدای لنت ترمز

این صفحه‌های چند لایه در جذب صداها و ارتعاش تولیدشده از لنت نقش دارند.

این صفحات در پشت لنت قرار می‌گیرند و همانند بالشتک عمل می‌کنند.

این شیم‌ها ارتعاشات بین لنت و کالیپر و در نهایت نویز و سوت لنت را کاهش می‌دهند.

استفاده از آهن‌های جدید لنت (NRS) و رنگ کردن پشت لنت

تکنولوژی NRS یکی از جدیدترین تکنولوژی‌ها در تولید لنت است که باعث چسبیده شدن خیلی قوی مواد لنت به آهن لنت می شود و لنت تا آخر استفاده می‌شود و مانند لنت‌های قدیمی مواد لنت از روی آهن کنده نمی‌شوند و سوت و جیغ در این لنت ها نداریم.

برجسته و راه‌راه کردن رنگ پشت لنت هم مانند شیم ارتعاشات بین آهن لنت و کالیپر را گرفته و مانع نویز و سوت کشیدن لنت می شود.

نامسطح کردن و گریس زدن لنت برای رفع صدای لنت ترمز

بعضی از شرکت‌ها به جای پخ زدن کناره‌های روی لنت را نامسطح می‌کنند تا مانع نویز و سوت کشیدن لنت شوند.

همچنین گریس زدن لنت مانند روغن زدن مانع ارتعاش بین آهن لنت و کالیپر می‌شود و نویز و سوت را کاهش می‌دهد.

روغن زدن پشت لنت

یکی دیگر از راه‌های رفع صدای لنت ترمز استفاده از روغن است.

در واقع روغن زدن مانع ارتعاش بین لنت و کالیپر می‌شود و نویز و سوت را کاهش می‌دهد.

سمباده زدن روی لنت برای رفع صدای لنت ترمز

لنت‌هایی که سوت می‌کشند را از داخل کالیپر درآورده و سمباده زبر می‌زنند تا حالت شیشه‌ای شدن لنت از بین برود و دوباره در محل خود نصب می‌کنند تا سوت کشیدن آن از بین برود.

نکته: اگر از لنت‌های جنس خوب مرغوب استفاده کرده‌اید و چک‌های دوره‌ای سیستم ترمز خودرو را هم انجام داده اید ولی بازهم لنت پس از تعویض سوت می‌زند به علت نخوابیدن لنت بروی دیسک است که برای این کار باید در سرعت زیر ۶۰ کیلومتر تعدادی ترمز آرام بزنید تا لنت‌ها جا بیفتد و همچنین نیاز به ترمز محکم و توقف کامل نیست.

بعدازاین کار به مدت ۲۰ دقیقه جهت خنک شدن ترمزها توقف کنید و در طول ۴۰۰ کیلومتر اول از ترمز سریع و محکم اجتناب کنید.

کلام پایانی

در نهایت چیزی که می‌تواند به صورت اصولی سلامت سیستم ترمز خودرو را تامین کرده و از شنیده شدن صدای سوت لنت ترمز، پیشگیری به عمل بیاورد؛ سرویس‌های به موقع و دوره‌ای سیستم ترمز اتومبیل است.

به خاطر داشته باشید که تامین امنیت راننده و سایر سرنشینان و حتی دیگر افرادی که آن‌ها را نمی‌شناسیم و به طور اتفاقی در مسیر خودروی ما قرار می‌گیرند، درگرو سلامت سیستم ترمز خودرو خواهد بود.

هر آن قدر که شما راننده‌ای حرفه‌ای بوده و در راندن خودروی خود مهارت داشته باشید، با یک سیستم ترمز معیوب کاری از پیش نخواهید برد.

شما می‌توانید با مراجعه به وبسایت واسط کالا وسایل نقلیه موردنظر خود را با قیمتی مناسب و بدون دردسر خرید و فروش نمایید.

پرسش و پاسخ

اگر صدای ترمز شدید و شبیه  صدای خراشیده شدن آهن بود باید، باید چه کرد؟

باید در سریع‌ترین زمان لنت تعویض شود تا از آسیب بیشتر به دیسک جلوگیری به‌‌عمل آید. شنیدن این صدا به‌صورت خفیف گویای این موضوع است که لنت در حال تمام شدن است و احتمالا قسمت فلزی لنت به‌صورت جزئی با دیسک تماس پیدا می‌کند. اگر هم دیسک بر اثر سایش لبه‌دار شد، با تراش لبه دیسک صدا قطع می‌شود.

دیفرانسیل جلو یا عقب چه تاثیری برلنت ها خواهد داشت؟

خودروهای دیفرانسیل جلو یا عقب به ­علت وجود تفاوت اساسی در سیستم های انتقال قدرتشان، بر عملکرد سیستم­های ترمزی خود تاثیر می­گذارند.
در خودروهای دیفرانسیل جلو کوچکتر و دارای جرم کمتری هستند لذا دمپینگ موثری روی سطح نویز اولیه نخواهند داشت؛ در حالی­که اجزای سیستم ترمزی در خودروهای دیفرانسیل عقب به­ دلیل داشتن اجزای سنگین­تر نظیر تعلیق، Spindle و فریم های بزرگ، نویز اولیه را جذب می­‌کنند.

برای تعویض لنت ترمز باید چه نکاتی رعایت کرد؟

هنگام تعویض لنت ترمز، دیسک ترمز را با آب و صابون تمیز کنید تا حالت مغنطیسی سطح دیسک برطرف شود زیرا این کار باعث جدا شدن همه ذرات از سطح دیسک می­شود؛ در غیر این صورت ذرات مذکور بین دیسک و لنت­ها باقی می­مانند و شاهد پدیده لرزش و ایجاد صدا خواهیم بود.

نکته قابل توجه این است که پس از تعویض لنت­ها نیاز به گذشت زمان است تا سطح دیسک دوباره به میزان مناسب صاف شده و تماس کامل بین دیسک و لنت ایجاد شود زیرا در بسیاری موارد، هنگام استفاده از لنت ترمز جدید صدای جیغ آن را هنگام ترمز­گیری می‌شنویم.