در یک تقسیم‌بندی کلی ماهیان بر اساس رژیم غذایی به سه دسته تقسیم می‌شوند. گیاهخوار، گوشتخوار و همه‌چیزخوار. این به آن معنا نیست که غذای دیگری نمی‌خورند بلکه ترجیح غذایی آن‌ها است. در این مقاله سعی ما بر آن است تا در مورد تغذیه ماهی صحبت کنیم، پس اگر می‌خواهید بدانید که چگونه به ماهی خود غذا بدهید تا سالم بماند تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید.
آنچه در ادامه می‌خوانید
تغذیه ماهی گیاهخوار
در مورد ماهی‌های گیاهخوار باید بدانید که این ماهی‌ها دسته‌ای هستند که فقط از مواد گیاهی شامل جلبک‌های تک‌سلولی با گیاهان آبزی تغذیه می‌کنند.
تغذیه ماهی گوشتخوار
دسته‌ای هستند که یا از زئوپلانکتون‌ها یا از جانوران بزرگ‌تر به‌عنوان غذا بهره می‌برند.
این دسته ماهیان جز ماهیان غارتگر و مهاجم بوده که با دندان‌های تیز به ماهیان کوچک‌تر حمله می‌کنند.
تغذیه ماهی همه‌چیزخوار
گروهی هستند که رژیم غذایی مشخصی ندارند و می‌توانند از جلبک‌های تک‌سلولی، لارو حشرات، زئوپلانکتون‌ها و گیاهان عالی آبزی و یا حتی برخی نرم‌تنان تغذیه کنند. نحوه غذا گیری توسط ماهی نیز در ماهیان متفاوت است.
نحوه گرفتن غذا بستگی به شکل دهان ماهی دارد. بعضی ماهیان دهان فوقانی دارند که نشان‌دهنده آن است که غذا را از سطح آب می‌گیرند، مانند ماهیان زنده‌زا و ماهیان لابیرنت دار.
بعضی ماهیان دهان مستقیم (پایانه) دارند که غذا را از عمق آب می‌گیرند مانند بارب‌ها و گلدفیش‌ها.
گروهی دیگر دهان تحتانی دارد که غذا را از بستر می‌گیرند، مانند گربه‌ماهی بیشترین شیوه تغذیه ماهی این است که غذای کمتر در دفعات بیش‌تر مصرف شود، تعداد دفعات تغذیه ماهیان در مراحل نوزادی بیش‌تر از مراحل پرورش است.
مقدار غذای موردنیاز روزانه بستگی به دمای آب نیز دارد. اگر دمای آب خارج از حد مطلوب باشد باعث کم‌اشتهایی یا بی‌اشتهایی می‌شود.
انواع غذاها
به‌طورکلی تغذیه ماهی آکواریومی به سه دسته تقسیم می‌شود:
غذاهای خشک
این غذاها با منشاء گیاهی و جانوری در انواع و اقسام مختلف تهیه‌شده و در بازار موجود است.
غذاهای خشک برای کسانی که وقت چندانی برای تغذیه ماهیان خود ندارند یا دسترسی به غذای زنده ندارند بسیار مناسب است.
البته بچه ماهیان در سالن‌های تکثیر وقتی به سن خاصی (حدوداً ۳-۴ هفتگی) می‌رسند می‌توان به‌وسیله غذاهای خشک بالانس شده تغذیه نمود.
غذاهای خشک در انواع پودر، پلت، قرص، گرانول، پولکی و یا محلول‌های مکمل دیده می‌شوند. در سالن‌های تکثیر بهتر است از غذای خشکی استفاده کنید که دارای برچسب آنالیز شیمیایی باشد.
پودرهای غذایی بهترین غذا برای ماهی‌های نوزاد به‌حساب می‌آیند. غذاهای پلت مخصوص ماهی قزل‌آلا تهیه می‌شود؛ اما برای ماهیان آکواریومی نیز جذاب و مغذی است.
بایستی با توجه به سایز دهان ماهی انتخاب شوند، زیرا ته‌نشین شدن و سفید شدن آن‌ها در کف، دیگر جذابیتی برای ماهیان نداشته و باعث کاهش کیفیت آب می‌شود.
بهترین غذای پلت غذایی است که با وارد شدن به آب در کف باز نشده و در آب پخش نشود.
در حال حاضر از بین غذاهای پلت موجود، غذای انرژی (Energy)، بیومار (Biomar) و بتا (Beta) به جهت جیره‌بندی قوی و جذابیت برای ماهیان، بهترین هستند که اغلب در سالن‌های تکثیر از غذای بیمار استفاده می‌گردد.
نکته
قرص‌ها معمولاً برای تقویت ماهیان و یا تسریع زایمان ماهیان زنده‌زا مصرف می‌شوند.
اگر از غذای پولکی استفاده می‌کنید بایستی از ظرف غذادهی شناور که به‌صورت مخروط یا چهارچوب است بهره ببرید تا غذا در کل سطح آب پخش و از دسترس ماهیان خارج نشود.
دسته دیگری از غذاهای خشک به نام غذاهای فریز شده وجود دارد که به‌طور تازه از طبیعت صیدشده و فریز می‌شود. از این دسته می‌توان به بیوماس آرتمیا. دافنی، توبیفکس، کرم خونی و لارو پشه سیاه نام برد.
غذاهای زنده
باوجوداینکه غذاهای خشک بیش‌تر در دسترس‌اند اما غذاهای زنده کیفیت بالایی داشته و در رشد و نمو ماهیان و مخصوصاً در کاهش طول دوره پرورش مؤثرترند.
تغذیه ماهی مولد با غذای زنده برای رسیدگی جنسی قبل از تخم‌ریزی یک اصل است. غذاهای زنده بر مبنای محل تهیه به دو گروه عمده تقسیم می‌شوند:
غذاهای زنده آبزی این موجودات معمولاً از برگه‌های آبی تهیه می‌شوند و با یک تور مناسب و چند ظرف درب دار قابل صید هستند. این گروه عبارت‌اند از:
دافنی از غذاهای بسیار مناسب برای ماهیان آکواریومی به‌حساب می‌آید. در آب‌های حاوی مواد آلی در حال تجزیه مشاهده می‌شود. دافنی قرمز موردنظر است. دافنی بدنی مدور با نیم‌رخ بیضی دارد با طول ۱-۳ میلی‌متری برای ازدیاد آن‌ها باید تعدادی از آن‌ها را در یک ظرف پر از آب قرار داده و یک برگ کاهو در آب انداخته و تکه ابری روی آن قرارداد تا باعث تجزیه سریع‌تر کاهو و مصرف توسط دافنی ها شود. قرار دادن یک سنگ هوا برای تکثیر آن‌ها بهتر است. دمای ۱۵-۲۰ درجه موردنیاز است.
تغذیه ماهی با لارو پشه
این لاروها نوزادان پشه‌هایی هستند که در آب‌های راکد و برگه‌ها تخم‌ریزی نموده‌اند.
لاروها به‌وسیله دمشان در سطح آب آویزان می‌شوند. قبل از اینکه به ۵ میلی‌متر برسند بایستی صید شوند.
توبیفکس
کرم‌های قرمز نخی شکل در کف آب‌های راکد هستند که در شرایط بی‌هوازی رشد می‌کنند. قبل از مصرف بایستی به‌خوبی شسته شوند.
تغذیه ماهی با آرتمیا
این موجود در بین آکواریوم داران به نام تخم میگو معروف است.
تنها جاندار موجود در دریاچه بسیار شور ارومیه است.
آرتمیا هم به‌صورت فله و هم به‌صورت بسته‌بندی در بازار عرضه می‌شود.
آرتمیای فله معمولاً درصد هچ پایینی دارد و تهیه آن توصیه نمی‌شود.
بهترین تخم میگوی موجود در بازار آرتمیا فرانسیسکانا است که در بسته‌بندی شرکت صیدانه پرور عرضه می‌شود.
رایج‌ترین غذای زنده در سالن‌های تکثیر است، برای باز کردن تخم آرتمیا به نسبت ۳ درصد، سنگ نمک در آب ریخته و تخم‌ها را داخل آن بریزید به مدت ۴۸ ساعت هوادهی شدید با نور ملایم، تخم‌های آرتمیا هچ خواهد شد.
پس از هچ شدن آرتمیا برای مصرف، بایستی هوای مخزن را قطع نموده و پوششی روی مخزن انداخت تا آرتمیاهای بازشده به کف ته‌نشین شوند و با شلنگ هوا سیفون شده و پس از خارج کردن آب‌شور به مصرف ماهیان برسند، از آرتمیای تازه بازشده باید برای تغذیه بچه ماهیان تازه به تغذیه فعال افتاده استفاده نمود.
آرتمیای زنده تا ۴-۵ روز در محیط هچری رشد می‌کند و قابل‌مصرف برای بچه ماهیان بزرگ‌تر است.
انفوزوئرها
موجودات تک‌سلولی هستند که در آب‌های حاوی جلبک سبز و در معرض تابش خورشید به‌آسانی با تقسیم دوتایی تکثیر می‌یابند.
تغذیه ماهی با روتیفرها
روتیفرها در آب‌های شیرین زندگی می‌کنند. برای تکثیر آن‌ها مقداری آب جوشیده را در یک ظرف بزرگ حاوی مقداری علف خشک ریخته و چند روز به همان صورت باقی گذارید. چند روز بعد تعداد زیادی تولید خواهد شد. برای تغذیه ماهی می‌توان مقداری از آب ظرف را در آکواریوم حاوی نوزادان ریخت.
کرم خونی (شیرونومید)
کرم خونی در برکه‌ها و گودال‌های آب به‌راحتی قابل‌دسترس بوده و به‌مانند لارو پشه در حال شنا کردن هستند.
به رنگ قرمز خونی یافت می‌شوند. به‌تازگی در بازار دربسته بندی‌های منجمد عرضه می‌شود.
غذاهای زنده خاکزی
در زیر به چندگونه پرمصرف اشاره می‌شود:
تغذیه ماهی با مگس سرکه
مگس سرکه در شیشه‌های سرکه یا روی میوه‌های له‌شده و در حال فساد یافت می‌شود.
بسیار ریز بوده و در مدت کوتاهی تخم‌ریزی نموده و زیاد می‌شود.
جهت تکثیر آن تکه سیب یا موز له‌شده‌ای را در یک بطری شیر انداخته و تعدادی مگس سرکه را درون شیشه قرار دهید و سر بطری را باکمی پنبه به پوشانید.
مگس سرکه ماده در روز ۵۰-۷۰ تخم می‌گذارد. در عرض ۲۴ ساعت تخم‌ها تبدیل به لارو می‌شوند، بهترین زمان مصرف دوره لاروی آن است.
تغذیه ماهی با کرم خاکی و کرم سفید
کرم خاکی به‌وفور در خاک حاصلخیز و مملو از توده‌های گیاهی یافت می‌شود.
این کرم‌ها پس از شستشو با آب، به‌صورت کامل برای ماهیان درشت و به‌صورت تکه‌تکه برای ماهیان کوچک‌تر قابل‌مصرف هستند.
کرم سفید، کرم‌های باریک و سفیدی هستند که بین ۲۰-۳۰ میلی‌متر طول دارند.
در خاک کود زندگی می‌کنند. برخی‌ها به آن گریندال می‌گویند.
برای پرورش آن‌ها از جعبه‌های چوبی استفاده می‌شود، برای این کار جعبه چوبی را به‌اندازه ۱۰ سانتیمتر از خاک حاوی خاک‌برگ و خاک‌اره پرکرده، مولدهای آماده اضافه کرد.
همواره دما را در ۲۰ – ۱۸ درجه بایستی کنترل کرد. غذای گرم سفید مخلوط تفاله چغندر، سیب‌زمینی و هویج به همراه سبوس گندم و آرد است که پخته‌شده باشد، روی سطح خاک سه شیار ایجاد نموده و غذا را در آن بریزید. به‌این‌ترتیب کرم‌ها بالا می‌آیند و می‌توان آن‌ها را صید و مصرف نمود.
سایر غذاها
برخی غذاهای دیگر وجود دارند که به‌صورت تازه مصرف می‌شوند مانند جگر گاو، جگر گوسفند، دل گاو، دل مرغ و ماهی کیلکا.
تغذیه ماهی با جگر گاو
جگر گاو به علت در صد پروتئین پایین غذای کاملی نیست ولی به علت داشتن ویتامین‌های زیاد در ردیف غذاهای مکمل قرار دارد. مواد موجود در آن عبارتنداز ۳% چربی، مواد قندی ۵ / ۲%، پروتئین ۲۰%، آب ۷۱%.
جگر گوسفند
ویتامین‌های موجود در آن از جگر گاو کمتر است و چون چربی و گلیکوژن بالا دارد اگر به‌تنهایی مصرف شود موجب مرگ‌ومیر می‌شود. مواد موجود در آن چربی ۹٪، قند ۵%، پروتئین ۲۳٪.
تغذیه ماهی با دل گاو
ارزش پروتئین و ویتامین‌های آن کم است چون عضوی عضلانی است. اما در ماهیان گوشتخوار بزرگ جثه محبوبیت خاصی دارد و رشد مطلوب را ایجاد می‌کند چربی ۲۰% پروتئین ۱۶% کیلکا، ارزش پروتئین بالایی دارد و در صورت مصرف با جگر گاو رشد بسیار بالایی را موجب می‌گردد.
مواد موجود شامل: ۵/۳ ٪ چربی، قند ۵ / ۰٪، پروتئین ۱/۱۶% این غذاها ۲-۳ بار باید چرخ شوند یا در مولینکس کاملاً ریز شوند تا قابل‌مصرف برای نوزادان گردند، از جهت اینکه به این شکل آب را کدر می‌کند می‌بایست فقط به مقداری ریخته شود که همان‌جا مصرف شود و چیزی باقی نماند. برای ماهیان بزرگ‌تر به‌صورت تکه شده می‌توان مصرف کرد.
اصول نحوه غذادهی به ماهیان
نکاتی در مورد نحوه غذادهی به ماهیان لازم الذکر است که عبارت‌اند از:
- نوسانات درجه حرارت تغذیه ماهیان را مختل می‌کند. پس نسبت به کنترل دما دقت بیش‌تری داشته باشید.
- دفعات غذادهی در ماهیان نوزاد از ماهیان بالغ بیش‌تر است. درزمانی که بچه ماهیان شروع به شنای افقی می‌کنند، غذا بایستی در ۳-۴ وعده مصرف شود. رفته‌رفته در ماهیان بالغ دفعات غذادهی به ۲ بار در روز کاهش خواهد یافت. تغذیه کم در دفعات بیش‌تر مناسب‌تر است. اگر وقت کافی برای تغذیه ماهیان خود ندارید می‌توانید از دستگاه غذادهی خودکار استفاده کنید که با تنظیمات قبلی در فواصل زمانی مشخص غذا را به داخل آکواریوم می‌ریزد.
- تغذیه را در روز یا به عبارت واضح‌تر زیر نور ادامه‌دار انجام دهید چون تغذیه ماهی در زمان شب یا انتهای دوره روشنایی، سبب آلودگی آب می‌شود.
چند نکته‌ی دیگر
- به هنگام تغذیه پمپ هوا و فیلترها را خاموش نمایید تا ماهی با صرف انرژی کمتر بتواند به غذا دست یابد.
- اگر ماهی جدیدی را به آکواریوم یا حوضچه منتقل کرده‌اید تغذیه را بعد از ۱۲-۲۴ ساعت آغاز نمایید تا استرس ناشی از جابجایی موجب بروز اختلالات گوارشی نشود.
- هرگاه قصد تغییر غذای مصرفی رادارید بایستی به‌تدریج در هر وعده ۱۰٪ از غذای جدید اضافه کرده و ۱۰% از غذای قبلی کم کنید تا به مقدار کامل غذای جدید برسید. تغییر ناگهانی غذا موجب کاهش اشتهای ماهی و کاهش رشد مطلوب ماهی خواهد شد.
- اگر از غذای خشک استفاده می‌کنید دقت نمایید که غذا رطوبت جذب نکرده باشد چون کپک ایجادشده در غذا مسمومیت را به دنبال خواهد داشت. غذاهای تازه را فریز کرده و در هر وعده به میزان لازم یخ‌زدایی و مصرف نمایید.
سخن پایانی
به پایان مقاله معرفی راهکارهایی برای تغذیه ماهی رسیدیم؛ امیدواریم برای شما مفید بوده باشد.
جهت خرید و فروش انواع حیوانات خانگی می‌توانید به سایت و یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید.
من ماهی های زیادی دارم ولی نمی دانم اسم هاشون چیه که بخواهم براشون غذا بخرم.
این نکات تغذیه ماهی برای همه ی انواع ماهی ها هستش؟
سلام بله دوست گرامی