پرنده قناری یک پرنده آوازه‌خوان بومی جزایر قناری است که در زبان لاتین به آن سرینوس کاناریا (Serinus Canaria) گفته می‌شود.
قناری از خانواده سهره‌ها است و پرنده‌ای وحشی و اغلب سبز و زرد رنگ است. این پرنده دارای رگه‌هایی مایل به قهوه‌ای در پشتش هست. البته این پرنده امروزه به انواع رنگ‌ها تکثیر می‌شود.
خصوصیات ظاهری
طول این پرنده ۱۲/۵ سانتیمتر و فاصله نوک بال‌ها ۲۰ تا ۲۳ سانتیمتر و وزنش ۱۵ تا ۲۰ گرم است.
پرنده نر سر سبز و زرد دارد که بخش‌های زیرین زردتر است.
شکم و بخش‌های مخفی زیر دم تقریباً سفیدرنگ با مقداری خطوط تیره در اطراف هستند و بخش‌های بالایی سبز و خاکستری با خطوط تیره هستند.
ماده‌ها مانند نرها هستند اما سری خاکستری‌تر و سینه و بخش‌های زیرین زرد کم‌رنگ‌تر دارند.
پرندگان جوان بیشتر قهوه‌ای با خطوط تیره هستند.
قناری پرنده‌ای اجتماعی
قناری یک پرنده اجتماعی است که همراه با گروه زندگی کرده و هر جفت باهم لانه می‌سازند و از یک محدوده کوچکی دفاع می‌کنند.
لانه فنجانی شکل این پرنده ۱ تا ۶ متر و اغلب ۳ تا ۴ متر بالاتر از سطح زمین و بر روی یک درخت یا بوته ساخته می‌شود.
لانه در میان‌برگ‌ها بسیار خوب پنهان می‌شود و معمولاً روی انتهای یک شاخه و یا یک شاخه دوراهی ساخته می‌شود. لانه از شاخه‌های کوچک، خزه، علف و دیگر مواد گیاهی درست می‌شود و با مواد نرم مثل پر و مو پر می‌شود.
تاریخچه
دریانوردان اسپانیایی به دنبال تسخیر جزایر قناری در اواخر قرن پانزدهم میلادی، این پرنده را به همراه آواز دل‌نشینش به مردم اسپانیا معرفی کردند.
برای بیش از یک قرن فروش قناری نر به سایر کشورهای اروپایی مانند ایتالیا، فرانسه و انگلستان در انحصار اسپانیایی‌ها بود. در قرن شانزدهم از جزایر البا نیز پرنده قناری به اروپا آورده شد.
قبل از شروع قرن هفدهم، ایتالیایی‌ها موفق به تکثیر و پرورش قناری در قفس شدند و مازاد تولید خود را به کشورهای دیگر اروپایی چون آلمان، فرانسه، سوئیس و انگلستان صادر نمودند.
بعدازآن بود که پرنده قناری بازهای سبک امروزی پیدا شدند و تمامی تلاش خود را در بهتر شدن آواز پرنده به کاربردند.
گنت (Gent) در کتاب خود می‌گوید که سال‌ها پرورش قناری در ایتالیا و آلمان بیش از هر جای دیگر مرسوم بوده است و نگهداری آن‌ها صرفاً به خاطر صدایشان بوده است. در ضمن قناری‌های آن زمان سبزرنگ بوده‌اند.
طبقه‌بندی علمی
طبقه‌بندی پرنده قناری به شکل زیر است:
فرمان رو: جانوران.شاخه: طناب داران.زیرشاخه: مهره‌داران.رده: پرندگان.راسته: گنجشک‌سانان.خانواده: سهرگان.گونه: قناری.
طبقه بندی قناری تخم‌ها بین دی‌ماه تا خردادماه در جزایر پرنده قناری گذاشته می‌شود.
هر دوره تخم‌گذاری شامل ۳ یا ۴ و گهگاه تا ۵ تا تخم هستند و هرساله دو یا سه جوجه پرورش می‌یابد.
پرنده ۱۳ یا ۱۴ روز روی تخم‌ها می‌خوابد و جوجه‌ها ۱۴ تا ۲۱ روز و معمولاً ۱۵ تا ۲۷ روز پروبال درمی‌آورند.
قناری‌ها با گروه تغذیه می‌کنند. آن‌ها معمولاً در میان علف‌های روییده بر روی زمین کنکاش می‌کنند و از گیاهان نورسته تغذیه می‌کنند.
غذای اصلی آن‌ها دانه‌ی گیاهانی مانند علف هرز و انجیر است. همچنینی قناری‌ها از حشرات و سایر مواد گیاهی تغذیه می‌کنند.
قناری پرنده‌ای چند رنگ!
ویلوگبی (Willoghby) در کتاب پرنده‌شناسی خود ضمن تأیید مطالب فوق می‌افزاید که صادرات قناری از آلمان به حدی زیاد بود که گاه قناری را «پرنده آلمانی» می‌خواندند صدای پرنده در آن موقع نسبت به آنچه از جزایر قناری آورده می‌شد تفاوت بسیار کرده بود.
تا قرن هجدهم خرید و پرورش قناری صرفاً در میان طبقات متمول و ثروتمند اروپا رایج بود. از قرن هجده به بعد تکثیر این پرنده به حدی رسید که در خانه بسیاری از اروپایی‌ها یافت می‌شد. به‌زودی پرورش قناری در رنگ‌ها و شکل‌های بدنی مختلف آغاز شد.
زمانی قناری‌های اصطلاحاً «اصلاح‌شده» با پرهای کم، مد روز بودند؛ اما در اثر چنین تکثیرهایی معمولاً آواز دل‌نشین پرنده از دست می‌رفت.
امروزه بیشتر آواز و رنگ موردتوجه است. قناری زرد یکدست در قرن شانزدهم تکثیر یافت و پرورش‌دهندگان موفق شدند تا در اوایل قرن بیستم قناری قرمز را نیز پرورش دهند.
قناری پرنده‌ای چند رنگ نژادهای پرنده قناری
از زمان اهلی سازی قناری تاکنون، پرورش‌دهندگان موفق شده‌اند تا تغییراتی در صدا، ظاهر و رفتار پرنده ایجاد کنند. از همین رو انواع مختلف قناری به وجود آمده است.
قناری‌های آوازخوان (Song canaries). قناری‌های رنگی (Color canaries). قناری‌هایی با فرم بدنی خاص (Type canaries).
امروزه بیش از ۱۲۰ نوع پرنده قناری شناسایی‌شده است که بیشتر آن‌ها متعلق به گونه‌های رنگی هستند؛ اما این بدان معنی نیست که تمام نژادها را می‌توان در بازار یافت. از این میان قناری‌های خوش‌رنگ زرد یا قرمز و انواع آوازخوان مانند نژاد هارتس محبوبیت خاصی دارند.
نژادهای آوازخوان پرنده قناری
آواز خواندن قناری نر امری طبیعی است که به‌وسیله آن با افراد اجتماع خود ارتباط برقرار می‌کند و این شایعه که آواز خواندن قناری در هنگام ناراحتی و افسردگی پرنده با آواز خواندن در زمان‌های دیگر متفاوت است نادرست هست؛ زیرا پرنده افسرده آواز نمی‌خواند و هیچ‌گاه آواز غمگین و حزن‌آلود سر نمی‌دهد، ولی نوع آواز خواندن پرنده تحت تأثیر صدای محیط اطراف و همچنین آموزش می‌تواند تغییر یابد، یعنی صداهای مختلف محیط در فراگیری و تندخوانی و کند خوانی و یا زیر خواندن و یا بم خواندن و حتی کشش صداها مؤثر است. حتی می‌تواند لحن خواندن (طنین یا آکوستیک) را تغییر دهد. بیشتر این تغییرات اکتسابی هستند. برخی نژادها نیز وجود دارند که برای این کار آموزش می‌بینند و هر یک علاقه‌مندان خاص خود را دارند.
رولر هارتس (Harz Roller)
این نژاد قدیمی‌ترین و مشهورترین نژاد آوازخوان است. ازآنجایی‌که این نژاد همواره بر اساس نوع خواندن گزینش می‌شود، امروزه توانایی خواندن نغمه‌های مختلف را دارد و بیشتر به رنگ‌های سبز و زرد دیده می‌شود.
آواز رولر هارتس از ۴ نغمه تشکیل می‌شود. برخی از انواع قناری‌های رولر توانایی ایجاد صدای قلقل آب و همچنین ایجاد صداهایی مانند جریان آب را دارند.
واتر اسلگر (Water Slager)
ازنظر شکل کلی بدن شبیه قناری رولر هست ولی کمی درشت‌تر از آن است تفاوت اصلی بین این دو نژاد در طرز خواندنشان است که در نژاد واتر اسلگر با صدای هق‌هق یا بغض همراه هست و به نظر بلند و گوش‌خراش می‌آید.
این نژاد ۱۷ نوع آواز دارد که البته همه‌ی آن‌ها در یک پرنده جمع نمی‌شود. برخلاف قناری رولر برای خواندن برخی آوازها دهانش را باز نگه می‌دارد. تنها رنگ موجود در این نژاد زرد روشن است و رنگ دیگری ندارد.
واتر اسلگر تیمبرادوی اسپانیایی (Spanish Timbrado)
این نژاد به کشور اسپانیا تعلق دارد. ظاهرش شبیه قناری وحشی است و طولش به ۱۳ سانتیمتر می‌رسد و فرم کلی بدن و سر او گرد و دوست‌داشتنی است. آوازهای متعدد می‌خواند که با سایر نژادهای آوازخوان قناری تفاوت دارد و صدایش مانند زنگ است.
آوازخوان آمریکایی (American Singer)
نژادی است که در ایالات‌متحده تکثیر می‌شود و آوازش شبیه رولر هارتس است، علاوه بر آواز، از نظر رنگ‌آمیزی و فرم بدنی نیز معیار است.
تکثیرکنندگان این نژاد به دنبال همین هدف هستند. پروبال این قناری رنگی هست.
آوازخوان روسی (Russian Singer)
تاریخچه پرورش قناری آوازخوان روسی یا مسکویی به سه قرن پیش بازمی‌گردد، اما این قناری در دنیا چندان شناخته‌شده نیست.
این پرنده دارای ۱۰ الی ۱۵ آواز است و رنگ آن سفید یا زرد هست.
آوازخوان ایرانی (موقوم) (Persian Singer)
در ایران هیچ‌یک از این نژادها موردپسند قرار نگرفت. اساتید محترم به آوازخوانی گله‌ای و معمولی و بدون اصول «دهن رسمی» می‌گویند. این اساتید به پرورش و آموزش نوعی آواز به نام موقوم مشغول‌اند و زحمت بسیاری را برای تربیت یک قناری در طول یک سال متحمل می‌شوند ولی پرنده‌هایی را که جهت آموزش انتخاب می‌کنند دارای نژاد خاصی نیستند اما ترجیح می‌دهند قناری انتخاب‌شده دارای خصوصیات زیر باشد:
جثه قناری میانه باشد نه خیلی درشت و نه خیلی ریز.
داشتن مقداری فر (رگ) در تنه پرنده بسیار خوب است.
سری گرد و بزرگ و چشمانی درشت داشته باشد.
بسیار بهتر خواهد بود که سابقه و استعداد یادگیری در نسل‌های گذشته را داشته باشد. (۵) رنگ پرنده تا حد امکان روشن باشد. نظیر سفید، لیمویی، پرتقالی کمرنگ و ماستی (تأکید بر روی رنگ‌های سفید و ماستی بیشتر است).
نام موقوم
احتمالاً نام موقوم برگرفته‌شده از مقام یا مقام دار هست که به‌مرورزمان در زبان محاوره به موقوم تغییر پیداکرده است.
آواز خواندن در این سبک دارای ردیف مخصوص به خود هست؛ اگر قناری موقوم بخش‌های آواز را ردیف بخواند موقوم است و اگر ردیف نخواند بازهم موقوم هست، اما از ردیف خارج خوانده است؛ ولی اگر تکه‌ای از آواز قناری‌های رسمی را به‌جای یکی از بخش‌های ردیف اضافه کند دیگر موقوم نیست و به آن دهن دار می‌گویند.
یک قناری موقوم ممکن است بخشی از آوازش را برحسب طنین و بمی و لطافت صدایش بسیار زیباتر از بخش‌های دیگر بخواند.
یکی سر دهن را یکی وسط دهن را و دیگری پس دهن؛ اما بخش اصلی و اساسی در موقوم و رابط اتصال بخش‌های مختلف آواز در موقوم خوانی وجود قسمت زنگی آن است یعنی اگر در آواز قناری زنگی نباشد دیگر موقوم نیست.
آوازشناسی تنها با تهیه پرنده آوازخوان و گوش دادن به صدای پرنده و یا با تهیه نوارهایی که مخصوص به این کار جود دارد امکان‌پذیر است و نمی‌توان در چند جمله و یا با چند توصیه کوتاه آن را آموخت.
قناری موقوم نژادهای رنگی پرنده قناری
رنگ طبیعی قناری وحشی سبز هست. اولین رنگ به وجود آمده از قناری‌های سبز وحشی در قرن هفدهم، رنگ زرد بود که حتی امروزه نیز بسیاری از مردم قناری را با رنگ زرد کمرنگ می‌شناسند و این رنگ محبوبیت بسیاری دارد.
بلافاصله بعدازآن با جفت کردن قناری‌های زرد و در اثر موتاسیون در سال ۱۶۶۷، قناری سفید نیز در آلمان تولید شد.
قناری سفید آلمانی دارای ژن غالب سفیدی و نوع انگلیسی آن‌که از سال ۱۹۱۲ به وجود آمد، دارای ژن مغلوب است.
قناری قرمز- نارنجی از حدود سال ۱۹۲۰ و با جفت کردن قناری با سهره سرخ به وجود آمده است.
از سال ۱۹۵۰ رنگ کرم مات از آمیزش قناری نر قرمز – نارنجی با قناری ماده قرمز کمرنگ در کشور آلمان به وجود آمد.
قناری مشکی نیز وجود دارد که کلیه شاه‌پرها و پرهای دم او به رنگ قهوه‌ای تیره (متمایل به سیاه) بوده و فقط لبه‌های این پرها یک نوار باریک زرد متمایل به قهوه‌ای دارد.
رنگ خاکستری تیره نیز از سال ۱۹۹۰ در کشور هلند به وجود آمده است. سایر رنگ‌های متفرقه نیز به‌تدریج به وجود آمده‌اند که از آن جمله می‌توان به رنگ‌های قرمز، موزاییک، موزاییک قرمز، برنزی، زرد، طلایی، اوپال، ایزابل، سفید، لیمویی و غیره اشاره کرد.
نژادهای با فرم بدنی خاص پرنده قناری
در زیر چند نژاد قناری با فرم بنی خاص را معرفی می‌کنیم:
یورکشایر (Yorkshire)
یورکشایر جزء قناری‌های درشت هست و طولش به ۱۷ الی ۱۹ سانتیمتر می‌رسد و برای اولین بار در سال ۱۸۷۰ از نژاد لانکشایر در انگلستان، بلژیک و نروژ به وجود آمد.
سر آن گرد است و چشم‌ها در مرکز سر قرار دارند و پرهای بالای چشم حالت ابروی پهنی را ایجاد می‌کنند.
شانه‌های این پرنده پهن و گرد است و از پشت سر تا انتهای دم در یک انتها قرار می‌گیرد.
پرهای آن کوتاه، ابریشمی، پرپشت و چسبیده به بدن است.
الانکشایر (Lancashire)
دارای جثه بزرگ بوده و طول آن به ۱۹ تا ۲۳ سانتیمتر می‌رسد.
ناحیه پشت سر آن صاف‌تر از نورویچی و یورکشایر است و دو نوع کاکل‌دار و بدون کاکل دارد.
تنها رنگ خالص آن رنگ زرد و به‌ندرت سفید است.
این نژاد نخستین بار در ناحیه لانکشایر از نژادهای هلندی به وجود آمده است و سرمنشأ سایر نژادهای درشت انگلیسی مثل یورکشایر هست.
الانکشایر نورویچ، کاکلی، انواع فری، جیبر ایتالیایی، جیبوسو، ملادو، هوسوی ژاپنی، بلژیکی، مونیخی، برنی، رازا اسپانولا، لیزارد و انواع فنسی ازجمله قناری‌هایی با فرم بدنی خاص هستند.
انتخاب نمودن پرنده قناری سالم برای نگهداری
قبل از هر چیز باید بسنجید که آیا توانایی نگهداری از پرنده را در محیط زندگی خود دارید یا خیر؟ چنانچه در آپارتمان زندگی می‌کنید و بیشتر وقت خود را در خارج از منزل می‌گذرانید، نگهداری از جفت بهتر است.
برای این منظور نخست باید پرنده نر و سپس ماده را خریداری کرد؛ اما درصورتی‌که هدفتان از نگهداری پرنده قناری آواز دل‌نشین آن است، اقدام به خریداری قناری جوانی نمایید که تازه آواز خواندن را آغاز کرده است.
بهترین زمان برای خرید این پرنده ماه‌های آبان یا آذر هست.
هنگامی‌که شما برای خرید از فروشگاه یا نمایشگاه اقدام می‌کنید، از بین تعداد زیادی از آن‌ها، ابتدا چند عدد از آن‌ها توجه شما را به خود جلب می‌کند.
این امر نشان می‌دهد که خودتان نخستین گام را برداشته‌اید یعنی قناری‌هایی با پر و دم صاف را انتخاب کرده‌اید. پس ابتدا باید به شکیل بودن پرنده توجه کنید و بعدازآن نحوه ایستادن پرنده روی چوب را مدنظر قرار دهید.
قناری که هنگام فضله انداختن دم می‌زند یا اسهال و فضله آبکی دارد را انتخاب نکنید.
قدم بعدی وضعیت پاها هست.
پاهای قناری سالم بسیار ظریف و صاف بوده و پولک‌های پوشاننده پا همگی صاف و خوابیده و به‌اصطلاح شقاقی نباشند.
اطراف مقعد و دم پرنده باید تمیز بوده و آثاری از فضله روی آن نباشد.
نکاتی دیگر در باب نگهداری
مرحله بعدی بررسی رفتارهای نا به هنجار است، یعنی قناری دارای استرس و اضطراب نباشد؛ هنگامی‌که به آن نزدیک می‌شوید با اضطراب سر خود را به چپ و راست نبرد زیرا پرنده‌ای که در بینایی ضعیف باشد و یا حتی یک چشمش کور باشد، برای تعیین فاصله اجسام سر خود را تکان می‌دهد. حتی ممکن است یکی از چشم‌های قناری کور باشد و شما را نبیند و عکس‌العملی نشان ندهد، ولی با برگرداندن سر و دیدن شما از فاصله نزدیک، یک‌دفعه رم کرده و فرار کند.
مرحله بعدی بررسی دل‌دل زدن قناری است که هنگام نفس کشیدن پرنده با سختی بسیار عمل دم و بازدم را انجام می‌دهد. توجه داشته باشید پس از بررسی کامل قناری حتماً فضله‌های کف قفس را مدنظر داشته باشید. اسهال آبکی، سفید، زرد، کش‌دار و سبز و یا سبز مایل به بنفش و قرمز (اسهال خونی)، بریده‌بریده و وجود دان‌های ریز تکه و بریده فضله می‌تواند علامتی از علائم بیماری باشد. البته رنگ فضله به‌تنهایی ملاک بر بیماری نیست چراکه رنگ فضله ارتباط مستقیم با تغذیه قناری دارد پس می‌بایست علائم دیگری که دال بر وجود بیماری هست در کنار رنگ و فرم فضله را تحت بررسی قرارداد.
شناخت جنسیت پرنده قناری
برای یک شخص مبتدی مشکل‌ترین و مهم‌ترین کار در وهله اول شناختن جنسیت پرنده است.
از این لحاظ به خریداران و علاقه‌مندانی که تازه می‌خواهند قناری خریداری کنند توصیه می‌شود که در این مورد با فروشنده باتجربه و قابل‌اطمینان وارد معامله شده و متذکر شوند تا در صورت تشخیص اشتباه بتوانید پرنده را تعویض نمایید.
همان‌طور که گفته شد تشخیص نر یا ماده بودن پرنده کار آسانی نیست، اما بین جنس نر و ماده قناری اختلافاتی وجود دارد که نیاز به تجربه و دقت کافی دارد.
اگر قناری نر لال نباشد بهترین دلیل وجه تمایز برای تعیین جنسیت آواز خواندن قناری است.
قناری ماده هم ممکن است آواز بخواند اما آواز آن‌ها قدرت چندانی ندارد و به‌صورت منقطع و دارای لرزش هست؛ لیکن متأسفانه در هنگام ضرورت وسیله‌ای نیست که پرنده را وادار به آواز خواندن نمود و می‌بایست به موارد ذیل بیشتر توجه نمود:
نکات شناخت جنسیت پرنده قناری
در نرهای آماده جفت‌گیری ناحیه مخرج برجسته و دارای چین‌های مختصری است که در پرنده ماده وجود ندارد.
چشمان قناری نر دارای جلای بیشتری هست که نشان‌دهنده شجاعت و اعتمادبه‌نفس است که در ماده کمتر است.
حرکات ماده عموماً کندتر و کمتر از نرهاست و به‌اصطلاح قناری نر ا دارای شادابی و تحرک بیشتری است.
جمجمه قناری نر در قسمت فوقانی کمی پهن‌تر از جنس ماده هست.
رنگ‌آمیزی پرهای قناری نر زیباتر و شفاف‌تر از رنگ ماده هست.
در قناری‌های نر بالغ زیر منقار پرهایش کمی پف کرده است.
پرنده قناری نر دارای جثه بزرگ‌تری نسبت به ماده هست.
قناری‌های ماده منقار روشن‌تری نسبت به نرها دارند.
تشخیص جنسیت پرنده قناری کلام آخر
به پایان مقاله پرنده قناری رسیدیم؛ امیدواریم لذت برده باشید.
جهت خرید و فروش پرندگان خانگی می‌توانید به سایت یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید.
سلام
ببخشید من دو تا قناری نر و ماده خریدم خیلی آواز نمی خونند.یه پنج روزی هست خریدم.
گفتم بدونم اگه دو قناری نر و ماده رو توی یک قفس نگه دارم باز هم نر آواز می خونه؟
لطفا اگر کسی در مورد مکان نگهداری قناری و نحوه آموزش به این پرنده اطلاعات داره من رو راهنمایی کنه.من میک جوجه قناری دارم میخوام از الان بهش یاد بدم که از قفس بیاد بیرون و بعد باز برگرده همونجا و همه جای خونه رو کثیف نکنه.
ممنون از مطلبتون.قنار پرنده خیلی حساسی هست.خصوصا به دمای نگهداری قناری خیلی باید دقت کرد تا مریض نشن ولی انقد پرنده دوست داشتنیی هست که به سختیش میارزه
در مورد عوارض نگهداری قناری در منزل هم اگر میشه یک مطلب بذارید
جوجه کشی قناری خیلی سخته و نیاز به مراقبت داره…اگر کسی بتونه داخل خونه این کار را انجام بده و پرنده ها نمیرند خیلی استاده.
من چند ماه پیش قناری خریدم ولی مریض بود و مرد….فروشنده چیزی به من نگفته بود…میخواستم بدونم کدوم نژاد قناری طول عمر بیشتری داره؟
فقط کوتوله برزیلی…خیلی ناز و باهوشه
قناری واقعا پرنده ناز و دوست داشتنی هستش