کاکتوس به علت رشد آسان شهرت دارد. کاکتوس و سایر گیاهان شاداب نیاز به شرایط خاصی دارند تا بتوانند رشد کنند. اما این شرایط را می‌توان به راحتی آموخت و به گیاهان اعمال کرد. گیاهان شاداب، از جمله کاکتوس، بومی مناطقی هستند که از کانادا به جنگل‌های بارانی گرمسیری گسترده می‌شوند. آن‌ها با برگ‌های آبدار یا ریشه مشخص می‌شوند که آب و مواد مغذی را ذخیره می‌کنند، که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا شرایط سخت را تحمل کنند. چه چیزی باعث می‌شود کاکتوس در میان دیگر گل‌های شیره‌ای منحصر به فرد باشد؟ اینکه شبیه یک تکه پنبه با گل و یا ریشه هایی است بعضی از گیاهان دیگر دارای گل هستند، اما مانند کاکتوس هاله ندارند. در این مقاله سعی داریم در مورد روش نگهداری کاکتوس و گیاهان گوشتی بحث کنیم.
در طول ماه‌های زمستان، کاکتوس از آب و دما کم‌بهره می‌برد پس مقدار کمی آب در هر زمان دهید. برای درجه حرارت توصیه می‌شود که گیاهان بین ۴۵ تا ۵۵ درجه فارنهایت (۷ و ۱۳ درجه سانتی‌گراد) را در صورت امکان نگه‌دارید. دمای خنک و خشکی خاک گیاه را “سخت” می‌کنند و جوانه‌های گل را بارور می‌کنند. پشت یک پنجره می‌تواند محیطی خوب در زمستان باشد. اگر نمی‌توانید محلی خنک پیدا کنید، کاکتوس در دمای معمولی اتاق مناسب خواهد بود. فقط ممکن است شکوفه نکند؛ همچنین بهتر است که در طول مدت کمون کود دادن کاکتوس را متوقف کنید.
روش نگهداری کاکتوس و گیاهان گوشتی
روش های نگهداری پرورش کاکتوس و گیاهان گوشتی عبارت‌اند از: نور، آب، درجه‌ی حرارت، خاک، کود و تهویه که به اختصار هر کدام را در زیر توضیح می دهیم.
روش نگهداری کاکتوس با نور
نور مهم‌ترین روش پرورش و نگهداری کاکتوس و گیاهان گوشتی می‌باشد. چون مقدار نوری که از طریق پنجره به درون خانه‌ها نفوذ می‌کند درهرصورت خیلی کمتر از مقدار نوری است که کاکتوسها در فضای باز بیابان، در محل زایش و رویش اولیه خود دریافت می‌کنند. پس باید در آپارتمان تا حد امکان به آن‌ها نور فراوان رساند و آن‌ها را در آفتاب‌گیرترین محل ممکن در آپارتمان قرار دهید. حال چنانچه نتوانستید در آپارتمان نور لازم و مطلوب را از طریق پنجره‌ها به گیاه برسانید، می توانید با استفاده از نور مصنوعی این کسری را تأمین کنید. در تصویر ذیل استفاده از نور مصنوعی به‌خوبی نشان داده شده است.
در بالای هر طبقه دو عدد فلورسنت ۴۰ وات یکی سفید و دیگری آفتابی یا صورتی نصب کرده و باید به مدت ۱۲ تا ۱۶ ساعت در روز روشن بماند. چنانچه کاکتوسها از نور کافی بهره‌مند نگردند. علفی یا به اصطلاح دوکی شکل خواهند شد به عبارتی دیگر ادامه‌ی رشد ساقه‌ی روییده شده در نور کم آپارتمان لاغرتر از ساقه‌ی اصلی خواهد شد و میزان تابش نور در شکل ظاهری آن‌ها نیز تأثیر بسزایی دارد. بنابراین برای اینکه نور کافی به همه قسمت‌های گیاه برسد هر ماه یکبار آن را کمی به یک طرف بچرخانید.
شاید مطلب «بهترین گیاهان آپارتمانی» برایتان جالب باشد؛ پیشنهاد می‌شود آن را حتماً بخوانید.
روش نگهداری کاکتوس با آبیاری
همه‌ی انواع کاکتوسها احتیاجی به آبیاری مرتب و مداوم ندارند ولی نکته‌ای که در آبیاری این گیاهان باید مدنظر داشته باشید و آن را مراعات کنید خودداری از آبیاری زیاد است می‌دانید چرا؟ چون این گیاهان به زندگی با شرایط آب و هوای خشک خو گرفته‌اند و ریشه‌های آنان توان جذب آب زیاد را ندارند این را نیز بدانید طبق تحقیقات انجام شده توسط اینجانب نود درصد کاکتوسها و گیاهان گوشتی و هم چنین گیاهان آپارتمانی در کشورمان در اثر افراط در آبیاری و عدم اطلاع مردم از نحوه ی آبیاری آن تلف می‌گردند. توجه داشته باشید فقط (افراط در آبیاری و جمع شدن آب در زیر گلدانی باعث مرگ آنان می گردد).
نکته‌ی اول در مورد آبیاری
این گفته را از من باغبان و مدرس گل و گیاه بپذیرید، آبیاری این گیاهان بستگی به نوع گیاه، نیاز آن به آب، دما و هوای محیط زیست، بزرگی و کوچکی گیاه، حجم گلدان، جنس گلدان سفال، پلاستیکی، لعابی و غیره و زمان با فصل دارد که باید ملاک عمل شما در آبیاری گیاهانتان باشد ولاغیر. همواره سعی کنید که از آب ولرم و بدون کلر برای آبیاری آنان استفاده کنید. زیرا آب سرد باعث شوکه شدن گیاه و در بعضی موارد سبب ریزش برگ‌ها در گیاهان گوشتی می‌گردد.
بنابراین دقت کنید در بهار و تابستان که فعالیت گیاه برای رشد و نمو بیشتر از سایر فصول است به آب بیشتری نیاز دارد ولی: «خاک گلدان اکثر کاکتوسها همواره در فواصل آبیاری‌ها باید خشکی معتدلی داشته باشد» این خشکی نسبی خاک با توجه به فاکتورهای ذکر شده در بالا ممکن است چند روز یا چند هفته یا حتی بیشتر به طول انجامد.
این را هم اضافه کنم که آب برخی از شهرهای کشورمان املاح بیشتری از نیاز گیاه نظیر آهک یا گچ و غیره را دارا می باشند که اصطلاحاً به آن آب سخت می گویند که برای آبیاری این گیاهان مضر می باشد.
نکته‌ی دوم در مورد آبیاری
لازم به ذکر است در زمستان بیشتر کاکتوسها در حالتی شبیه به خواب (کمون) قرار می‌گیرند که جریان رشد آنان در این حالت متوقف است و در طول این مدت در شرایط متعادل هر سه تا ۴ هفته یک بار آبیاری آن‌ها کافی به نظر می‌رسد. یعنی در واقع آن قدر آب به آن‌ها بدهید که گیاهان چروکیده و خشک نشوند. به‌طور کلی و اعم می‌توان گفت برای گلدان‌های سفالی هر دو هفته یکبار آبیاری کافی است و برای گلدان‌های غیر سفالی این مدت طولانی‌تر توصیه می‌گردد. بهتر است قبل از ظهر نسبت به آبیاری این گیاهان اقدام نمایید تا در طول روز جذب گیاه گردد. در تمام کتاب‌های این نکته را در مورد آبیاری کلیه‌ی گیاهان متذکر گردیده. برای آبیاری گیاهان به این گفته که می گویند هفته‌ای یکبار یا دو روز یکبار یا غیره.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره کاکتوس، مقاله «گیاه کاکتوس» را از دست ندهید.
آبیاری توسط خودتان انجام شود!
حتی به نوشته‌های خود من هم در مورد آبیاری گیاهان که در بالا بدان اشاره نمودم توجه چندانی نکنید چون نه علمی است نه عملی. با توجه به توضیحاتی که برایتان دادم این را بدانید فقط خودتان هستید که با در نظر گرفتن فاکتورهای ذکر شده در این مبحث باید برنامه‌ای برای آبیاری گیاهانتان تنظیم و اجرا نموده تا بتوانید آن‌ها را از کم آبی یا غرقابی نجات داده و همچنین از تلف شدن آنان جلوگیری کرده باشید.
مطمئن باشید هیچ کارشناسی نمی‌تواند برای آبیاری گیاهان خانه‌ی شما برنامه‌ی جامعی ارائه نماید فقط خودتان هستید که بایستی برای آنان برنامه‌ریزی نمایید. برای جلوگیری از افراط در آبیاری و خیس نماندن خاک به مبتدیان توصیه می گردد که برای کاشت کاکتوسها از ظروفی با ارتفاع کم استفاده کنند. (تکرار می کنم تلف شدن کاکتوس ها فقط افراط در آبیاری آنان می باشد و لاغیر). گیاهانی که در اثر کم آبی پژمرده می‌شوند با آبیاری مجدد، جانی تازه خواهند گرفت در حالی که افراط در آبیاری منجر به مرگشان می‌گردد.
درجه حرارت
یکی دیگر از روش های نگهداری کاکتوس درجه‌ی حرارت مناسب و مطلوب است. خوشبختانه چون همه‌ی این گیاهان از مناطقی آورده شده‌اند که هوا در فصل رویش آنان گرم بوده.
درجه‌ی حرارت معمولی آپارتمان‌ها در بیشتر شهرها با آب و هوایی نظیر شهر تهران در اکثر مواقع از سال برای آن‌ها مطلوب و رضایت بخش می‌باشد. مع‌ذالک در فصل دائره‌المعارف درجه حرارت مطلوب یکایک آنان را برایتان توضیح داده‌ام.
روش نگهداری کاکتوس با خاک
طبق تحقیقات انجام شده برای تهیه‌ی ترکیب خاک کاکتوسها هر تولید کننده‌ای در ایران از ترکیبات خاصی استفاده می‌کند. من هم از ترکیبی که خودم استفاده میکنم و نتیجه‌ی کارم نیز همیشه بسیار مطلوب بوده است آن را برایتان بازگو میکنم. این ترکیب شامل نصف پیمانه خاک برگ، نصف پیمانه ماسه‌ی ریز یا پرلایت نصف پیمانه زغال خرد شده، پیمانه خاک رس یا خاک باغچه و یک قاشق غذاخوری پودر استخوان است. برای تهیه ی پودر استخوان می توانید از مغازه‌هایی که لوازم مرغداری عرضه می‌نمایند خریداری کنید و یا استخوان‌های مرغ و ماهی و غیره مصرف شده را دور نریخته و جمع آوری نموده و در آفتاب آن‌ها را خشک کرده و پس از خرد کردن در این ترکیب استفاده کنید. (اندازه ی حجم پیمانه بستگی به مقدار نیاز شما به این ترکیب دارد.)
از خاکهای بسته بندی مخصوص کاکتوس که سال‌های اخیر در بازار عرضه گردیده نیز می‌توانید استفاده کنید. به‌هرحال از هر ترکیب خاکی که استفاده می‌کنید باید ترکیب آن به صورتی باشد که آب را بیشتر از حد معمول در خود نگه ندارد. لذا من با توجه به تجربیاتم در آموزش این رشته برای تازه‌کاران و غیر حرفه‌ای‌ها استفاده از خاکهای پیت موس وکو کوپیت را جهت تهیه ترکیب خاک این گیاهان بدلیل جذب رطوبت زیاد در آن‌ها توصیه نمی‌کنم ولی افزون مقداری پودر قارچ کش را در ترکیب خاک ضروری می‌دانم. بدیهی است پس از نشت مدتی و کسب تجربه ی کافی استفاده از خاکهای ذکر شده بلامانع می‌باشد.
روش نگهداری کاکتوس با کود
همه‌ی انواع کاکتوسها تا حدودی از تقویت خاک و کود دادن مداوم مخصوصاً در زمستان بی نیاز می‌باشند ولی می‌توانید از کود مخصوص کاکتوسها که در فروشگاه‌های لوازم کشاورزی و گل فروشی‌ها به صورت پودر، قرص، کپسول، محلول و سم عرضه می‌گردند خریداری و طبق دستورالعمل نوشته شده روی بسته بندی آن به‌دقت عمل کنید، این را هم مدنظر داشته باشید که مصرف کمتر از مقدار توصیه‌شده اشکالی ندارد ولی بیشتر از آن باعث مرگ گیاه می‌گردد.
حتی الامکان از دادن کود به این گیاهان به صورت پودر، گرانول و خشک و همچنین کود حیوانی خودداری کنید زیرا زیان‌بار می‌باشد. به توصیه‌ی اینجانب بهتر است از کود مایع جامع (کمپلکس) که حاوی سه عنصر اصلی شامل ازت، فسفر، پتاس و ۱۲ عنصر فرعی نظیر آهن، روی، مس، بر، مولیبدن و غیره است. به‌این نکته نیز توجه کنید هنگام خرید کود دقت داشته باشید که کودی را که خریداری کنید که شناخته شده و استاندارد باشد و سازنده‌ی آن شرکت یا کارخانه‌ای معتبر باشد و از خرید کودهای ناشناخته و متفرقه جدا خودداری نمایید که زیان‌بار می‌باشد.
روش نگهداری کاکتوس و گیاهان گوشتی با تهویه مناسب
کاکتوسها و گیاهان گوشتی نیز مانند سایر گیاهان به هواخوری تابستانی نیاز دارند. در این موقعیت و نقل‌مکان بایستی برای روزهای اولیه در محل جدید، آن‌ها را از تابش مستقیم نور آفتاب دور نگاه داشت چون بافت‌هایشان از تور نسبتاً ضعیف داخل آپارتمان بهره برده و رشد کرده‌اند، لذا در هواخوری تابستانی بایستی روزهای اولیه برای چند روزی از نور فیلتر شده (سایه آفتاب) در فضای باز بهره‌مند شوند.
والا اگر بلافاصله در معرض تابش نور مستقیم آفتاب قرار گیرند دچار آفتاب سوختگی می شوند، بنابراین بایستی این کار تدریجاً، به مرور زمان پس از گذشت چند روز نگهداری در سایه آفتاب می توانید آنان را در معرض تابش مستقیم آفتاب قرار دهید. در صورتی که به هر دلیل انجام این کار برایتان مقدور نمی‌باشد در بهار و تابستان حتی در پاییز و زمستان، در گرمترین ساعات روز پنجره‌ی نزدیک محل استقرار آنان را برای ساعاتی در روز برای تهویه باز بگذارید.
تعویض گلدان
آخرین روش نگهداری کاکتوس تعویض گلدان می‌باشد. زمان خرید کاکتوس باید بدانید مدت زیادی از رشد آن در گلدان فعلی گذشته است پس نیاز به گلدان اندکی از گلدان فعلی بزرگتر دارد زیرا اگر گلدان بزرگ باشد، فضای بیش از حد منجر به آبیاری بیش از اندازه می‌شود. برای خروج آب اضافه در ته گلدان سوراخ‌هایی ایجاد می‌کنیم، زیرا این سوراخ‌ها از پوسیده‌شدن و مردن کاکتوس جلوگیری می‌کنند.
جهت تعویض گلدان، برای خارج کردن گیاه، گلدان قبلی را بشکنید زیرا اگر کاکتوس را با بیلچه خارج کنید موجب زخمی شدن ریشه می‌شود. در ته گلدان مقداری خاک کاکتوس تازه ریخته و کاکتوس را روی آن قرار دهید و اطراف آن را با خاک پر کنید. تا یک هفته پس از تعویض گلدان این کاکتوس را در معرض نور شدید آفتاب قرار ندهید و به اندازه آبیاری کنید تا به محیط جدید خو بگیرد.
نکته
باید بدانید جابجایی گلدان گیاه نباید بیش از اندازه انجام شود تا به ریشه های کاکتوس آسیب وارد شود. بهترین فصل برای تعویض گلدان بهار است که گیاه در حال رشد بوده و انرژی زیادی دارد.یک کاکتوس برای سال‌ها (۵ تا ۱۰ سال) می‌تواند در یک گلدان باشد بدون اینکه احتیاجی به تعویض گلدان داشته باشد. مناسب ترین گلدان برای کاکتوس، گلدان‌هایی گلی با عمق کم هستند و اصولاً کاکتوس ها به عمق زیادی احتیاج ندارند. گلدانی با قطری کمی بیشتر از قطر کاکتوس را برای آن انتخاب کنید. گلدان‌های بزرگ برای کاکتوس های کوچک مناسب نیستند و سبب از بین رفتن گیاه می‌شوند.
اگر قصد خرید و فروش گیاهان موردنظر خود را دارید می‌توانید به اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید و به راحتی اینکار را انجام دهید.
منبع: کتاب آموزش، نگهداری، پرورش و تکثیر کاکتوسها و گیاهان گوشتی تالیف حسن بنی‌هاشمی
کاکتوس گوشتی خیلی بامزه است . هر موقع نگاهشون میکنم. در تعجبم که این ها چقد آب خوردن
سلام این فرمول خاکی که گفتین واقعا عالیه
من یه کاکتوس داشتم که خیلی بی حال و پژمرده شده بود خاکشو عوض کردم و از این خاکی که شما گفتین استفاده کردم الان عالی شده
کاکتوسها جزو خاص ترین گیاهان هستن.در عین سرسختی و خشن بودنشون وقتی گل میدن واقعا زیبان.