همه انسان‌ها در اعماق درون خود خواستار آرامش‌اند. این امر، برای هر فرد، اگرنه در هیچ جای دیگر، حداقل در خانه باید محقق شود. در خانه است که می‌توان انرژی‌های ازدست‌رفته طی روز را جایگزین کرد. دور همی اعضای خانواده و گپ زدن به ما کمک می‌کند تا خستگی‌های روزانه را بیرون از خانه جاگذاشته و برای فردا آماده شویم. فضای داخلی خانه می‌تواند منبع تمام‌نشدنی نشاط و آرامش باشد. به شرطی که بعضی از جزئیات ظریف که بسیار مؤثر هم هستند رعایت کنیم. گاهی توجه به نکته‌های کوچک، نتایج بزرگی به دنبال دارد. در این مقاله سعی ما بر این است که طراحی مناسب فضای داخلی را با هم بیاموزیم.
اهمیت طراحی مناسب فضای داخلی
امروزه اهمیت طراحی مناسب فضای داخلی منزل و محیط کار و تأثیر آن در افزایش بهره‌وری و ایجاد آرامش امریست انکارناپذیر. هرچند استفاده از میلگرد و رابیتس و متعاقب آن گچ یا سیمان سال‌هاست در کشور ما رواج دارد. اما در طول این مدت نحوه طراحی داخلی به‌ویژه طراحی دکوراسیون سقف دستخوش تغییرات زیادی شده است. سابق بر این طرح‌ها همگی یک چهارچوب خاصی داشتند. استفاده از اشکال منظم، چندضلعی منظم، دایره یا بیضی و یا تلفیقی از این اشکال بسیار متداول بود. اما امروزه طراحان داخلی سعی دارند کمتر از قرینه‌سازی استفاده نمایند. به بیان بهتر سبک‌های کلاسیک رفته‌رفته جای خود را به سبک‌های مدرن داده‌اند.
توجه به فضای داخلی و نحوه و تقسیم‌بندی پلان‌ها، نقش مهمی را در ساختار معماری یک بنا بر عهده دارد. طراحی فضایی با انعطاف‌پذیری بالا و تنوع‌پذیر از لحاظ چیدمان و آرایش می‌تواند کارکردهای مختلفی را بپذیرد. این در حالی است که مخاطب احساس رضایت بیشتری از فضا خواهد داشت. جداکننده‌های سبک و قابل‌حمل، شفاف‌سازی، رنگ‌بندی‌های متناسب، تنوع مصالح، توجه به تعامل مابین فضاهای مختلف ازجمله این ویژگیها هستند. در کنار ساختار خاصی که برای یک پلان معماری در نظر میگیرید، می‌توان بر غنای آن افزوده و قسمتی از مشکلات را حل کرد.
معماری داخلی
در رابطه با طراحی مناسب فضای داخلی معماری داخلی نقش عمده‌ای در کیفیت فضای ساختمان ایفا می‌کند. نحوه چیدمان و تقسیم‌بندی فضا، جنس و رنگ پوشش سطوح (کف، سقف و دیوارها)، نورپردازی، مبلـمان و مجموعه عوامل مؤثر دیگر تعیین‌کننده زیبایی و کارآمدی فضاهای داخلی هستند. امروزه تأثیر معماری داخلی بر آرامش (مجموعه هنجارهای عصبی)، راندمان (در فضاهای اداری)، اثربخشی (در فضاهای تجاری) بسیار بدیهی و لازم به نظر می‌رسد. از سوی دیگر معماری داخلی به لحاظ معیارهای روانشناسی اهمیت بسیاری دارد. میزان امنیت، صمیمیت، شور و هیجان و آرامش موجود در یک فضا را می‌توان با راهکارهای مناسب تشدید یا تضعیف کرد. باید دانست که هرکدام از انسان‌ها دارای تعلقات ذهنی و روحی خاصی هستند که پاسخگویی به نیازهای آن‌ها در معماری داخلی در اولویت قرار می‌گیرد.
مبحث طراحی و دکوراسیون داخلی، اهمیتی خاص یافته و در بسیاری از دانشگاه‌ها و مراکز علمی حتی به‌عنوان رشته‌ای مجزا تدریس می‌شود. الگوهای و ایده‌های مختلفی اعم از مدرن و کلاسیک، توسط طراحان این رشته به کار گرفته می‌شود و از محدودیت‌های معماری درزمینه اجرا، معمولاً خبری نیست و می‌توان به ایده‌های بلند پروازانه ایشان تجسم بخشید، چه‌بسا به‌گونه‌ای میان گستره‌ای، موضوع فعالیت رشته‌های مختلف هنری از مجسمه‌سازی گرفته تا نقوش برجسته قرار می‌گیرد. پیشرفت تکنولوژی به سبب تسهیل در یکسری از مسائل تأسیساتی و اجرایی ازیک‌طرف و تنوع و کارایی بالا در محصولات عرضه‌شده، زمینه مساعد و کارآمدی را در سطح جامعه به وجود آورده است؛ بهانه‌ای که پرداختن به مقوله طراحی داخلی را جزء لاینفک فضاهای معماری برمی‌شمارد.
نکاتی دیگر در رابطه با معماری داخلی
معماری داخلی و توجه به جزئیات و تزئینات بعد از چندین دهه سکوت و فراموشی، رویکردی دوباره پیداکرده و جالب‌تر اینکه سعی می‌کند نمودهایی از معماری گذشته را در تلفیقی با الگوهای مدرن بیان کند؛ مسئله‌ای که سال‌ها است در معماری مورد بحث‌وجدل قرارگرفته و تاکنون نتیجه‌ای حاصل نشده است. معماری گذشته ما سرشار است از ظرافت‌ها و ریزه‌کاری‌هایی که هزاران ایده و خلاقیت را در خود نهفته دارد. تزئینات و کاشی‌کاری‌های داخلی با تناسبات و رنگ‌بندی خاص خویش در کنار کالبد درونی، فضایی رمزگونه را تداعی می‌کنند و هم‌اکنون نیز ارزش فضایی خویش را حفظ کرده است یک طراح داخلی مسئول طراحی دکوراسیون و عملکرد فضای کارفرماست خواه فضا تجاری باشد یا صنعتی و مسکونی.
او همکاری نزدیکی با معماران و کارفرمایان برای تصمیم‌گیری در مورد ساختار یک فضا، نیاز کاربران آن و بهترین سبک مناسب هر دو مورد دارد. این حرفه ترکیبی از مهندسی و هنر هست و مستلزم داشتن ذهنی منحصربه‌فرد برای به‌کارگیری مناسب هر دو رشته است. علاوه بر شناسایی رنگ و محصولات ومصالح و مبلمان باید مهارت گفتگو با کارفرما و قبول سفارشات را داشته و روش‌های اجرا و نگهداری عناصر معرفی کنندۀ فضا را بداند. همچنین باید ساختار فضا را بشناسد. این عامل از دانش موردنیاز برای طراح او را از دکوراتور متمایز می‌کند.
طراحی مناسب فضای داخلی
در رابطه با طراحی مناسب فضای داخلی طراح داخلی باید قابلیت برنامه‌ریزی و اجرای پروژه، تصمیم‌های عملکردی را داشته و با پیمانکار و کارفرما همکاری کند و تمام کارها بنا به نظر خود آن‌ها انجام شود. برای این منظور باید بین سلیقه خود و کارفرما تعادل برقرار کند و بیشتر سلیقه کارفرمای خود را در نظر داشته باشد. این عامل شاید در ابتدا برای کسانی که می‌خواهند وارد این حرفه شوند ناامیدکننده باشد. بخصوص کسانیکه می‌خواهند قبل از اینکه ساخت یک بنا تمام شود طراحی خودشان را شروع کنند. این دو موضوع بیانگر این نکته است که آن‌ها باید در مورد طراحی اولیه و پردازش اطلاعات و زمان‌بندی کارها مهارت داشته باشند.
افراد موفق در این صنعت اظهار می‌دارند قابلیت متعادل کردن عملکرد با زیبایی، تعیین‌کنندۀ موفقیت یک طراح داخلی است. با وجود پیچیدگی کار، آنان که به‌خوبی از عهدۀ آن برمی‌آیند بسیار راضی و خشنودند. آنچه همواره باید مدنظر قرار گیرد آن است که هر فضای داخلی اعم از محل کار، تفریح یا سکونت، قابلیت زیبا شدن را دارد؛ تنها بایست از اصول و عوامل سازمان‌بندی صحیح بعلاوه کمی ذوق و سلیقه استفاده کرد تا شرایط مناسب و دلخواه پدید آید. شروع کار در فضاسازی و تزئین باید عاری از جنبه‌های ذهنی و خیال‌پردازی غیرواقعی باشد. برخورد اول با مسئله لازم است با در نظر گرفتن عینیات و امکانات صورت پذیرد. ساختن خانه‌ای در رؤیا آسان اما در عمل سخت و دشوار است!
نکته
دراین‌بین همواره هدف ارائه طریقتی است که تخیل نیز مانند سایر عوامل، تحت نظمی منطقی درآید و شکل عنصری سازنده به خود گیرد. به خاطر عوامل متعددی که در شکل‌گیری یک طرح موقت دخالت دارند اجرای کار نیازمند برنامه‌ای دقیق و منظم است. پیشرفت قدم‌به‌قدم و حساب‌شده از اتلاف وقت و هزینه می‌کاهد و درنتیجه حاصل کار را پرثمر می‌سازد، لذا در طرح اجرائی عواملی چند لازم است موردنظر قرار گیرد.
شباهت‌ها و تفاوت‌های طراحی داخلی و دکوراسیون
عملکرد
اولین عنصری که در بدو امر باید مدنظر قرار گیرد عملکرد و نحوه استفاده از فضای داخلی است. یک چهاردیواری می‌تواند به‌عنوان اتاق‌خواب، نشیمن، اتاق بچه، آشپزخانه، سالن ورزش، فروشگاه یا اداره شخص معین برای فعالیت مشخص قرار گیرد. ضروری است با استفاده از عواملی چون نورپردازی و چیدن مبلمان تقسیم گردد تا عملکرد هر یک دقیقاً مشخص شود.
افراد
نیازهای یک خانواده پرجمعیت با احتیاجات فردی مجرد یکسان نیست. وجود اطفال خردسال قهرا نوع خاصی تزئین را دیکته می‌کند خصوصیات روانی افراد خانواده و زمانی را که باهم یا جدا از هم در منزل صرف می‌کنند نیز از عواملی مهم در ارایش خانه بشمار می‌رود لذا منظور داشتن سلیقه کلیه اعضای خانواده ضروری است.
آسایش
در نظر گرفتن آسایش ساکنان خانه بیش از زیبایی در طراحی مناسب فضای داخلی واجد اهمیت است. اتاق زیبا اما غیر قابل‌استفاده تدریجاً به جایگاه ارواح بدل می‌گردد! محل کار زندگی یا استراحت چنانچه شرایط مناسب و راحتی فراهم ننماید دارای فضای سنگین و کسالت‌بار شده افراد را از خود گریزان خواهد نمود نقش عمده معماری و تزئین داخلی در حقیقت ایجاد محیطی مناسب برای زیستن و فعالیت‌های انسانی است.
ویژگیها
منظره اتاق، میزان نور طبیعی و خصوصیات معماری ساختمان از دیگر عواملی هستند که قبل از شروع تزئین باید مدنظر قرار گیرند. این عوامل اجزا ثابتی را تشکیل می‌دهد که تغییر آن‌ها و پس از اتمام کار دیگران امکان‌پذیر نیست لذا ترکیب‌بندی را طوری باید انجام داد که از جنبه‌های مثبت این ویژگیها حداکثر بهره برده شود.
نقشه
در رابطه با طراحی مناسب فضای داخلی انجام کار چه در ساختمانی نو و چه تغییر دکور یک ساختمان کهنه باشد باید با در نظر گرفتن شکل فضا و پیاده کردن نقشه آن صورت گیرد. کشیدن نقشه یکی از ضروری‌ترین اقدامات است. مبلمان یا تغییر رنگ بر روی نقشه امری ساده و بدون خرج است اما ارتکاب هر اشتباه پس از اتمام کار به قیمت صرف هزینه اضافی و دوباره‌کاری است. نقشه نه‌تنها فضای قابل‌استفاده را پیشاپیش نمایش می‌دهد بلکه به کمک آن می‌توان تعداد و اندازه اثاث موردنیاز را نیز مشخص کرد.
نور
در رابطه با طراحی مناسب فضای داخلی ضمن کشیدن نقشه مناطقی که ازآنجا نور طبیعی به داخل تابیده می‌شود و نواحی تاریک، همچنین تعداد چراغ‌های سقفی و آباژور با تعیین محل دقیق آن‌ها لازم است مشخص گردند محاسبه روشنایی عمومی و نقاطی که احتیاج به نور بیشتری برای مطالعه یا کار دارند واجد اهمیت خاصی است.
سطوح
سطوح اصلی اتاق شامل سقف و کف و دیوارها است؛ پرده‌ها، روکش مبل و صندلی، سطح درها و پنجره‌ها نیز سطوح کوچک‌تر را تشکیل می‌دهند.
رنگ، نقش، بافت در بزرگ یا کوچک جلوه دادن اتاق مؤثر است نقوش درهم و رنگ‌های تند بر سطوح مذکور قدرت جلب‌توجه بیشتری داشته و فضا را شلوغ و کوچک خواهند کرد.
طاقچه‌ها، رف‌ها، ارسی‌ها، هشتی‌ها، حوض‌ها و باغچه‌ها تنها شماری از عناصر کالبدی طراحی داخلی در ایران هستند. روش معماران گذشته ایرانی در به‌کارگیری این عناصر، در راستای آن بوده تا از جذابیت فرم کاسته شود و به غنای فضا افزوده گردد. این همان هندسه همراه با تزئینات است.
به نظر می‌رسد طراحی داخلی در ایران، از یک‌سو در چنبره نوستالژیای طاقچه‌ها، رف‌ها و ارسی‌های قدیم گرفتار مانده و از سوی دیگر به دکوراسیون و ابعاد دراماتیک و تزئینی فضاها تقلیل یافته است. با تمام این‌ها، طراحی داخلی فرآیندی است که هم‌زمان می‌بایست سویه‌های زیباشناختی و عملکردی را سامان دهد. طراحی داخلی یک ساختمان، داستانی است که شخصیت اصلی آن خود انسان است؛ دراین‌بین حضور او در این فضا، چگونگی آن و ویژگی‌های فضایی که انسان در آن قرار می‌گیرد، می‌تواند تداعی‌کننده اصولی باشد که در فوق به آن‌ها اشاره شد.
نکاتی مهم در رابطه با طراحی مناسب فضای داخلی
- باید این را به شما بگویم که ترکیب‌های رنگی خاص می تواند جلوه‌ای خاص به فضای شما ببخشید. بنابراین خود را محدود به رنگ خاصی نکنید. سعی کنید رنگ های روشن و جسورانه را به کار ببرید. البته بهتر است برای این کار رنگ کف، سقف و دیوارها را به رنگ خنثی در نظر بگیرید تا مبلمان و وسایل خاص خودی نشان دهند.
- مبلمان سال ۲۰۱۸ به صورت پارچه ای یکپارچه، نهایتا با پایه‌های چوبی است. در این سال مبل ها با تزیینات زیاد و به سبک کلاسیک را کاملا فراموش کنید. همچنین انتخاب پارچه و رنگ مبل تنوع بیش تری یافته و می توانید ترکیب چند رنگ و یا چند طرح را به کار ببرید. کوسن های نقش دار هم که دیگر نیازی به معرفی ندارند و به خوبی روی مبلمان شما می نشینند. این مبلمان می تواند مانند سبک مدرن، دارای خطوط صاف و مستقیم بوده و یا کمی انحنا و مدل خاص داشته باشد. بهتر است رنگ و نقش پارچه را متناسب با مدل مبل انتخاب نمایید.
پارتیشن و آینه
- پارتیشن ها یا جداکننده ها سال های زیادی است که در معماری داخلی و دکوراسیون جایگاه ویژه ای پیدا کرده اند، به خصوص از زمانی که از حالت صلب و دیوار مانند خود خارج شده و به یک جداره شفاف تبدیل گشتند. اما این بار شرکت هوم سنترو، برای دکوراسیون ۲۰۱۸، این جداره ها را با طراحی های خاص تر و متفاوت تر ارائه داده است. ممکن است در نظر اول این طرح ها کلاسیک به نظر بیایند، ولی شاید بد نباشد با این کار کمی لوکس بودن را وارد فضای خود کنید. البته از دیگر پیشنهادات این شرکت برای فضاهای کوچک تر استفاده از کتابخانه های ظریف و شیک به عنوان یک جداکننده است که در عین تفکیک فضا باعث تارک تر شدن آن نمی شود.
- در رابطه با طراحی مناسب فضای داخلی، آینه از عناصر جداناشدنی دکوراسیون خانه است. اما پیشنهاد ما به شما استفاده از آینه های لوکس تر است. اگر آینه شما طرح خاص و لوکس داشته باشد، علاوه بر کارآیی هایی که در فضا از خود نشان می دهد، به عنوان یک عنصر دکوراتیو دیوارتان را مزین خواهد کرد.
خیلی بهم کمک کرد ممنونم