تاریخچه خودرو در ایران (اولین ماشینی که در ایران ساخته شد)

اتومبیل یکی از اختراعات بشر بوده است که از دیرباز تاکنون توانسته نقش بسزایی را در زندگی مردم ایفا کند به گونه‌ای که امروزه همان‌طور که خود نیز مشاهده می‌کنید یکی از وسایل ضروری جهت جا به جایی افراد از نقطه‌ای به نقطه دیگر است. در حال حاضر در ایران هم مانند دیگر کشورهای جهان، ماشین که برای حمل و نقل مورد استفاده قرار می‌گیرد جایگاهی ویژه در میان مردم یافته است به طوری دیگر روزی را نمی‌توانید بیابید که خیابان‌ها خالی از ماشین باشد. شاید برای شما هم این سؤال پیش آمده باشد که اولین خودرو چه زمانی وارد ایران شد. چنانچه در پی یافتن پاسخی برای سؤال خود هستید تا پایان مقاله همراه ما باشید تا شما را با تاریخچه ماشین در ایران آشنا نمائیم.

همان‌طور که خود نیز مطلع هستید این وسیله تحولاتی را در زمینه گردشگری نیز به وجود آورده است به گونه‌ای که هم اکنون بیشتر مسافرت‌ها توسط اتومبیل صورت می‌گیرد.

تاریخچه ماشین در ایران به چه زمانی برمی‌گردد؟

بعد از معرفی تاریخچه ماشین در ایران شرکت‌های تولیدکننده ماشین در ایران را معرفی خواهیم کرد.

تاریخچه ماشین در ایران دارای سابقه‌ای چندین ده ساله است که در طی این مدت با فراز و فرودهایی رو به رو بوده است.

قبل از این‌که اتومبیل و به قول قدیمی‌ها کالسکه بخار بین بزرگان و ثروتمندان رواج یابد، کالسکه، وسیله‌ای که بیشترین شباهت را به اتومبیل داشت از زمان ناصرالدین شاه رواج پیدا کرده بود.

مظفرالدین شاه قاجار که اولین بار در سال ۱۲۷۹ به کشور بلژیک سفر کرده بود با اتومبیل آشنا شد.

مظفرالدین شاه نتوانست این خودرو را نادیده بگیرد اما از طرفی هم قادر نبود آن را از خزانه دولت خریداری کند.

در آخر کار مظفرالدین شاه با یک کنتیس بلژیکی به اسم کورمن با اتومبیل به گردش رفت و نهایتاً وی قانع شد اتومبیلی را همراه خود به ایران بیاورد.

جالب است بدانید که اتومبیل فورد بود که برای اولین بار توسط مظفرالدین شاه قاجار وارد ایران شد به «کالسکه دودی» معروف بود چرا که از این ماشین دود زیادی خارج می‌شد.

کنار آمدن سریع مردم با این چهارچرخ عجیب!

همگام با این‌که زندگی شهرنشینی توسعه پیدا کرد میزان واردات ماشین از سال ۱۳۰۰ هجری شمسی افزایش پیدا کرد.

ممکن است ذهن شما درگیر این مسئله شده باشد که مردم چگونه با این وسیله‌ که از فرنگ وارد کشور شده بود کنار آمدند؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که خودرو هم همانند دیگر محصولاتی که از فرنگ وارد ایران می‌شد مدت زمانی طول می‌کشید تا مردم با آن کنار بیایند.

در آن عصر مردم هر روز برای این‌که این چهار چرخ عجیب و غریب را تماشا کنند به میدان مشق که باغ ملی کنونی است می‌رفتند و این وسیله را با عناوینی از قبیل گردونه فرنگی، خر دجال، ارابه شیطان می‌شناختند.

مردم آن عصر معتقد بودند که سر و صدای وحشتناکی که هنگام روشن شدن از این وسیله شنیده می‌شد مسافران را راهی جهنم خواهد نمود.

لازم است بدانید که در آن سال‌ها بیشتر ماشین‌ها از کشورهایی همچون انگلیس و آمریکا وارد ایران می‌شد.

اولین ماشین‌هایی که در ایران ساخته شد!

قطعاً خود نیز می‌دانید که اولین اتومبیلی که در ایران ساخته شد«پیکان» بود که در «کارخانجات صنعتی ایران ناسیونال» تحت لیسانس کارخانه تالبوت انگلستان به تولید می‌رسید.

گفتنی است که این خودرو در سال ۱۳۴۶ روانه بازار شد. پس از این، در سال‌های بعد تولید ماشین‌هایی اعم از اتوبوس، وانت و مینی بوس آغاز گردید.

در همان سال بود که ماشین‌های «شاهین» و «آریا» در کارخانه پارس خودرو به تولید رسید.

پس از آن در سال ۱۳۴۷ ماشین «ژیان» در کارخانه ساپیا تولید شده و روانه بازار شد.

در سال ۱۳۵۱ کارخانه پارس خودرو به شرکت«جنرال موتورز ایران» تبدیل شد که همین امر موجب شد تولید اتومبیل‌های شاهین و آریا متوقف شده و ساخت سواری‌های شورولت ۲۵۰۰ و ۲۸۰۰ سی سی و نیز ساخت سه نوع اتومبیل سواری دیگر به نام‌های «بیوک»، «شورولت نوا» و «کادیلاک» تحت لیسانس جنرال موتورز آمریکا آغاز گردد.

نکته

تولید این ماشین‌ها تا پایان سال ۱۳۶۰ ادامه داشت.

بهتر است بدانید که این کارخانه تولید سواری ژیان را در سال ۱۳۵۹ متوقف نمود و به جای آن مبادرت به تولید سواری«رنو۵» نمود، البته ساخت ژیان از سال ۱۳۵۴ شروع شده بود.

همان گونه که خود شما هم مطلع هستید در سال‌های اخیر تولید اتومبیل‌هایی با فناوری جدیدتر شروع شده است. پژو ۴۰۵، پژو ۲۰۶، مزدا ۳۲۳، پراید و نیسان پاترول از این دست هستند.

تا این‌جا شما را با تاریخچه ماشین در ایران آشنا کردیم در ادامه شرکت‌هایی که مبادرت به تولید اتومبیل در ایران نمودند معرفی خواهیم کرد.

نکاتی در مورد تاریخچه ماشین در ایران

در بخش تاریخچه ماشین در ایران با نحوه ورود و آشنایی مردم ایران با خودرو آشنا شدید. اما لازم است که در خصوص شرکت‌هایی که در ایران اقدام به تولید ماشین نمودند هم آشنایی پیدا کنید.

به احتمالاً زیاد خود شما هم می‌دانید که بزرگترین کارخانه اتومبیل سازی در ایران، شرکت ایران خودرو است. این شرکت در سال ۱۳۴۱ با سرمایه ۱۰۰ میلیون ریال ثبت گردید.

اولین ماشین‌هایی که در این شرکت به تولید رسید اتوبوس‌های معروف به ال پی بود که بدنه آن از کشور آلمان وارد می‌شد سپس با نصب اتاق بر روی آن مونتاژ می‌گردید.

جالب است بدانید که برای تولید پیکان، با شرکت روتس انگلیس در سال ۱۳۴۵ قراردادی منعقد گردید که یک سال پس از آن کارخانه خودروسازی با نام ایران ناسیونال با در دست داشتن سرمایه‌ای تقریباً به اندازه ۴۰۰ میلیون ریال آغاز به کار کرد.

این شرکت قادر به مونتاژ روزانه ۱۰ خودروی سواری کامیون و اتوبوس بود.

قطعاً دانستن این موضوع برای شما جالب خواهد بود که از سال ۱۳۴۶ الی ۱۳۵۷ پیکان در مدل‌های مختلفی از قبیل لوکس، استیشن، کار، جوانان، اتوبوس و همچنین وانت در مدل‌های بیابانی، مینی بوس، اتوبوس ۳۰۲ شهری، سوپر لوکس و آمبولانس به تولید می‌رسید.

قطعاً خود می‌دانید که اولین خودرویی که در کشور جزء پر تیراژترین ماشین‌ها محسوب می‌شد پیکان بود که بعد از ۴۰ سال، ساخت آن در سال ۱۳۸۴ متوقف گردید.

همان‌طور که خود شما هم مستحضر هستید پس از پیکان، پراید که با قیمت پایینی تولید می‌شد توانست جایگزین پیکان شود.

تاسیس شرکت ایران خودرو

پس از این‌که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید نام شرکت ایران ناسیونال به شرکت ایران خودرو تغییر نام پیدا کرد.

بعد از این‌که کارخانه تالبوت انگلستان تعطیل شد شرکت ایران خودرو مبادرت به خرید ماشین آلات خط تولید آن نمود و از آن پس بیشتر قطعات خودروی پیکان در ایران تولید گردید.

همزمان با این‌که ماشین آلات شرکت تالبوت در سال ۱۳۶۷ وارد ایران شد قرارداد استفاده از نیروی محرکه شرکت پژوی فرانسه و ساخت پژو ۴۰۵ در ایران خودرو بسته شد.

در سال ۱۳۷۶ هم ساخت مینی بوس هیوندای و اتومبیل پژو RD و یک سال پس از آن این کارخانه تولید اتومبیل پژو استیشن و پژو پارس را آغاز کرد. در ادامه این روندی که شرکت ایران خودرو طی کرد از دهه ۸۰ به بعد هم تولید خودروی سواری پژو ۲۰۶، سمند، پژو ۲۰۷ و نیز پژو ۲۰۶ صندوق‌دار که به نام اس دی هم خوانده می‌شود و تندر ۹۰ شروع شد.

دنا، تندر نود اتوماتیک و نیز رانا از محصولات جدید ایران خودرو هستند.

شرکت سهامی عام صنعتی و تولیدی مرتب

شرکت مذکور با هدف خرید و فروش و نمایندگی انواع خودرو فعالیت خود را از سال ۱۳۳۶ آغاز نموده است.

گفتنی است که این شرکت از سال ۱۳۴۹ اقدام به ساخت آمبولانس، وانت استیشن و وانت که از جمله اتومبیل‌های دو دیفرانسیل لندرور به شمار می‌رفت، نمود.

افزون بر این به امر مونتاژ نیز پرداخت. بهتر است بدانید که در سال ۱۳۸۰ هم قراردادی با شرکت سانیانگ موتور کره جنوبی جهت تولید خودروی موسو از طرف شرکت مرتب بسته شد که موفق شد به مرحله عملی نیز برسد.

اخیراً این شرکت افزون بر تولید خودروی پاژن مبادرت به تولید قطعات ماشین از جمله صفحه کلاچ و میل گاردان نموده است.

شرکت تولیدی و صنعتی ایران کاوه یا سایپا

در ادامه مقاله تاریخچه ماشین در ایران به معرفی شرکت سایپا می‌پردازیم.

این شرکت فعالیت خود را از سال ۱۳۴۵ با سرمایه اولیه ۱۶۰ میلیون ریال و با نام شرکت سهامی، تولید اتومبیل سیتروئن ایران را آغاز نمود و موفق شد در سال ۱۳۴۷ به مرحله بهره‌برداری برساند.

شایان ذکر است که شرکت تولیدی و صنعتی ایران کاوه یا سایپا اولین محصولات خود را که شامل اتومبیل رنو ۲ درب و ۴ درب، ژیان، آهو، پیکاپ و نیز لوازم یدکی بود روانه بازار کرد.

لازم است بدانید که بهره‌گیری از ابزارهای جدید و ماشینی شدن برخی از قسمت‌های تولیدی موجب شد که تولیدات این شرکت دارای سیر صعودی باشد.

افزون بر این سبب افزایش تنوع محصولات شرکت هم شد. این شرکت تولیدی و صنعتی از سال ۱۳۶۱ شروع به تولید وانت یک دیفرانسیل نیسان با موتور ۲۴۰۰ سی سی نمود.

این شرکت در سال ۱۳۷۲ با عقد قرارداد با شرکت «کیا موتور» کره جنوبی مبادرت به مونتاژ و نیز ساخت اتومبیل«پراید» در مدل‌های ۴ درب و ۵ درب نمود.

گفتنی است که این شرکت از سال ۱۳۷۱ هم آغاز به ساخت رنو‌۲۱ نمود و تا سال ۱۳۷۵ نیز ادامه یافت.

افزون بر این در دهه ۸۰ مبادرت به ساخت اتومبیل‌های سواری از جمله ریو، رنو محصول کیا موتورز و همچنین زانتیا نمود. اتمام قرارداد این شرکت با شرکت‌های کره‌ای و فرانسوی سبب توقف خط تولید این خودروها شد.

شرکت سایپا

در اوایل سال ۱۳۵۴ از نام این شرکت واژه سیتروئن از آخر عبارت فرانسوی آن حذف شد و به نام شرکت سهامی ایرانی تولید اتومبیل و با نام اختصاری سایپا تغییر نام داد.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، در تیر ماه سال ۱۳۵۸ این شرکت به مالکیت دولت در آمد و ساخت کامیون با کاهش روبه رو شد.

از سال ۱۳۶۰ تحت نظارت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران قرار گرفت و در سال ۱۳۶۲ تولید آن به طور کلی متوقف گردید.

بعد از این مدت شرکت مبادرت به ساخت اتاق کمپرسور و انواع تریلی کرد و از سال ۱۳۶۷ با همیاری شرکت«ولوو» سوئد مبادرت به ساخت کامیون«ولوو» مدل F‌۱۲ ورزید.

قابل ذکر است که از سال ۱۳۷۷ به بعد سایپا با خرید ۸۰ درصد از سهام شرکت ایران کاره، ۵۱ درصد از سهام شرکت پارس خودرو و ۲/۶۳ درصد سهام شرکت زامیاد تبدیل به یک گروه خودروسازی بزرگ شد و در سال ۱۳۷۸ ادغام این شرکت با شرکت سایپا منجر به تشکیل گروه سایپا دیزل گردید.

شرکت پارس خودروی ایران

در ادامه مقاله تاریخچه ماشین در ایران به معرفی شرکت پارس خودروی ایران می‌پردازیم.

احتمالاً خود شما هم مستحضر هستید که در سال ۱۳۳۵ بازرگانی به نام جعفر اخوان موفق شد نمایندگی شرکت جیپ آمریکا را به دست آورد.

این فرد در ابتدا مبادرت به وارد نمودن جیپ ویلیز نمود که یادگاری از دوران جنگ جهانی دوم به شمار می‌رفت.

سه سال بعد یعنی در سال ۱۳۳۸ اخوان کارخانه شرکت بازرگانی جیپ را جهت مونتاژ این محصول در کیلومتر ۹ جاده مخصوص کرج ثبت نمود.

شرکت پارس خودروی ایران ساخت جیپ ویلیز را با تغییر نام آن به جیپ شهباز شروع کرد و پس از آن موفق به تولید وانت سیمرغ در همان سال شد.

جالب است بدانید که در آن سال‌ها ماشین دو دیفرانسیل شاسی بلند بهترین خودروی ممکن جهت رفت و آمد در ایران با توجه به وضعیت راه‌های کشور بود.

بازار خودروی ایران در دهه ۴۰ شدیداً نیازمند خودروهای سواری بود همین عامل موجب شده بود که تمرکز بر روی تولید خودروهای شاسی بلند قادر به تأمین آینده شرکت نباشد. همین دیدگاه سبب شد که جعفر اخوان امتیاز مونتاژ خودروی رامبلر را اخذ کند و در سال ۱۳۴۶ این خودرو را با نام شاهین به عنوان مدلی پایه و نیز آریا را به عنوان مدلی با امکانات بیشتر روانه بازار کرد.

شایان ذکر است که در آن سال‌ها قیمت دو خودروی مذکور در مقایسه با شورولت و فورد آمریکایی پایین‌تر بود و به دلیل دوام بالایی که داشت مورد استقبال مردم قرار گرفت.

جنرال موتورز

در همین سال این شرکت موفق شد خودروی شاسی بلند دیگری به نام جیپ آهو را به خط تولید شرکت اضافه کند.

در سال ۱۳۴۷ شاهین ۱۷۴۲ دستگاه، انواع جیپ حدود ۲۰۰۰ دستگاه و آریا ۲۸۰۲ دستگاه تولید شد و روانه بازار گردید.

اخوان در پی خودرویی بود که قادر به رقابت با خودروهای لوکس وارداتی باشد بنابراین در آغاز دهه ۵۰ مذاکرات را با جنرال موتورز شروع کرد و نهایتاً در سال ۱۳۵۲ جنرال موتورز موافقت خود را در خصوص مشارکت با اخوان قبول کرد و شرکت جدید با سرمایه اولیه ۱۵۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان احداث گردید که ۴۵ درصد سهام آن در اختیار جنرال موتورز، ۴۵ درصد در اختیار اخوان و نیز ۱۰ درصد آن در اختیار بنیاد پهلوی قرار گرفت. بدین سان نام شرکت به جنرال موتورز تغییر پیدا کرد.

شورولت رویال

بنابراین تولید و عرضه شاهین و آریا پس از این‌‌که بیش از ۲۲ هزار و ۷۰۰ دستگاه از آن به فروش رسیده بود در سال ۱۳۵۳ به پایان رسید.

جهت آغاز کار اپل کومودور که از محصولات اپل آلمان و از زیر مجموعه‌های جنرال موتورز بود با نام شورولت رویال ۲۵۰۰ و ۲۸۰۰ به بازار ایران عرضه شد.

نام شورولت کفایت می‌کرد تا این خودرو در سال اولی که روانه بازار شده بود دارای فروشی به اندازه ۷ هزار دستگاه باشد. با وجود این‌که موتور آن دارای وزن زیادی بود و موجب می‌شد جلوبندی خودرو دچار آسیب شود با عنوان خودرویی با دوام از آن یاد می‌شد؛ اما مسئله این بود که اخوان تولید محصولات اصیل‌تری را در ذهن خود می‌پرورانید و هنگامی‌که آمریکایی‌ها جذبه بازار ایران را مشاهده نمودند موافقت کردند تا محصولات اصلی جنرال موتورز را وارد بازار ایران نمایند. بنابراین ساخت شورولت رویال هم در سال ۱۳۵۵ به پایان رسید و خودروهایی اعم از بیوک اسکای لارک که با نام بیوک ایران شناخته می‌شد و نیز شورولت نوا به عنوان خودروهایی شیک در آن عصر روانه بازارهای ایران شد.

بعد از این‌که انقلاب اسلامی به پیروزی دست یافت و تولید اتومبیل‌هایی از جمله بیوک، وانت شورولت، شورولت و نیز کادیلاک متوقف شد این شرکت مبادرت به مونتاژ و ساخت انواع اتومبیل «نیسان پاترول» در مدل‌های وانت و همچنین وانت استیشن با موتور چهار و شش سیلندر کرد.

نیسان پاترول

از سال ۱۳۷۶ همزمان با این‌که خودروی نیسان پاترول تولید می‌شد اقدام به خرید تجهیزات خط مونتاژ از شرکت سایپا نمود و مبادرت به تولید خودروی سواری رنو‌۵ تحت عنوان سپند‌۲ کرد.

در دهه ۸۰ هم تولید اتومبیل‌هایی از قبیل تندر ۹۰، ماکسیما و مگان در دستور کار شرکت پارس خودروی ایران قرار گرفت.

سهام این شرکت را شرکت سایپا خریداری کرد که همین امر موجب شد شرکت پارس خودرو زیر مجموعه شرکت سایپا شود.

شرکت شهاب خودرو

در ادامه مقاله تاریخچه ماشین در ایران به معرفی شرکت شهاب خودروی ایران می‌پردازیم.

شرکت شهاب خودرو به منظور تولید انواع اتوبوس، کامیونت و کامیون فعالیت خود را از سال ۱۳۴۳ آغاز نمود.

بعد از این‌که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید این شرکت با اقدام به خرید بدنه اتوبوس از شرکت ایران خودرو و موتور بنز از شرکت ایدم تبریز مبادرت به تولید اتوبوس بنز ۳۰۲ کرد.

لازم است بدانید که در سال‌های اخیر ساخت بدنه اتوبوس در شرکت شهاب خودرو آغاز گردیده است و فعالیت‌هایی هم برای استفاده از نیروی محرکه اتوبوس محصول شرکت رنو انجام گردیده است.

گروه صنعتی خاور

همان‌طور که خود مستحضر هستید کارخانه بنز خاور در سال ۱۳۳۸ برای تولید کامیون تحت لیسانس بنز خاور در تهران احداث گردید و انواع کامیونت و کامیون را به تولید می‌رساند.

گفتنی است که این شرکت در سال ۱۳۷۸ با شرکت ایران خودرو ادغام شد و سبب ایجاد گروه ایران خودرو دیزل شد.

گروه خودروسازی بهمن

احتمالاً خود شما می‌دانید که شرکت سهامی خاص کارخانجات اتومبیل سازی مزدا در سال ۱۳۳۱ با نام شرکت سهامی خلیج کوبا برای امور حمل و نقل دریایی راه اندازی شد و در ابتدا طبق اجاره نامه وزارت صنایع اقدام به مونتاژ سپا و موتور سیکلت کرد.

لازم است بدانید که در سال ۱۳۴۹ تولیدات این شرکت به تولید ماشین وانت محصول شرکت مزدا ژاپن تغییر پیدا کرد. هم اکنون هم علاوه بر این‌که این شرکت وانت تولید می‌نماید اقدام به تولید ماشین سواری مزدا ۲ و مزدا ۳ نموده است.

کلام آخر

به پایان مقاله معرفی تاریخچه خودرو در ایران رسیدم؛ امیدواریم بذای شما مفید بوده باشد.

اگر قصد خرید و فروش راحت و بدون دردسر خودروی موردنظر خود را دارید، شما می‌توانید اینکار را اطریق اپلیکیشن واسط کالا انجام دهید.