تغذیه کبوتر

تغذیه کبوتر یکی از مراحل مهم پرورش این پرنده است. در نوع و مقدار «دانه» و همچنین تمیز و بهداشتی بودن آن باید با دقت و نظم کاملی مراعات گردد.

در مورد نحوه تغذیه و نوع و مقدار آن در ذیل توضیح مشروحی خواهد آمد؛ ولی در مورد تمیزی و بهداشت آن باید توجه داشت که اولاً هنگام خریداری دانه سالم و تمیز و بدون هیچ آلودگی باشد. این آلودگی چه ازنظر حیوانات آفتی و موذی همراه دانه مثل پشه و شپش و غیره و چه ازنظر فضله موش و چه از نظر پاک و تمیز بودن دانه که قابل‌رؤیت هستند و گرفتن مشتی از آن و دقت در کف دست، می‌توان متوجه آن شد. برای اطمینان خاطر نیز بهتر است دانه را از مراکز معتبر و شناخته‌شده خریداری کرد.

انبار کردن در محل پرورش کبوتر نیز باید دانه را در جای گذاشت که از نظر خشکی و تمیزی و عدم نفوذ موش و یا حیوانات دیگر مطمئن باشد.

در اینجا بد نیست نکته مهمی را خاطرنشان کرد که عمده بیماری‌های کبوتر از دو منبع می‌آیند. یکی «آب» و دیگری «دانه» توجه به بهداشت آب دانه، ۹۹٪ از بیماری‌ها را جلوگیری می‌نماید.

طرز تهیه دانه مخلوط «MIX» برای تغذیه کبوتر

وزن دانه‌ها را برحسب پایه ۵ کیلوگرم شروع می‌کنیم و برحسب نیاز می‌توان این معادله را کم و یا زیاد کرد.

• ارزن ۵ کیلو.
• دانه ۵ کیلو.
• قره ماش ۵ کیلو.
• تخم آفتاب‌گردان سیاه از نوع ریز نیم کیلو.
• تخم سفید آفتاب‌گردان ریز یک کیلو.
• تخم جارو نیم کیلو.
• شاهدانه درشت نیم کیلو.
• ذرت ریز و یا خردکرده یک کیلو.
• گاودانه دو کیلو.
• جو یک کیلو (در مواقع جوجه‌کشی جو پوست‌کنده).

این دانه مخلوط به دلیل تنوع در مواد آن، شامل انواع مواد پروتئینی، مواد آلی ویتامین‌ها و مونترال‌ها بوده و برای تغذیه کبوتر چه جوجه باشد و چه بالغ در هنگام جوجه‌کشی بسیار ایده‌ال و مغذی است.

در موارد گوناگون به‌عنوان خورشت غذای کبوتر می‌توان از آن استفاده کرده و به‌سلامت حیوان‌ها و مقاومت آن‌ها در مقابل بیماری‌ها کمک نمود.

طریقه مصرف این مخلوط و دانه‌ای دیگر، تقریباً به شرح ذیل است که البته نظریه قطعی نبوده و هر کس بنا به سلیقه خود می‌تواند در نحوه تغذیه کبوتر تغییرهایی در آن به عمل نیاورد.

تغذیه کبوتر در هنگام جوجه کشی

در هنگام جوجه‌کشی برای تغذیه و رشد بهتر جوجه‌ها، مخلوط مذکور بهترین نوع تغذیه در حال حاضر در کشور است.

بهتر است یک‌بار در صبح و یک‌بار در عصر از این مخلوط در ظرف دانه خوری حیوان ریخته و اگر احیاناً بعد از سیر شدن حیوان، هنوز «دانه» در ظرف دان خوری اضافه مانده باشد از جلو حیوان برداشته شود.

این کار ازآن‌جهت است که اگر غذا در جلو حیوان بماند، به‌اصطلاح حالت شکم‌سیری به حیوان دست می‌دهد و میل چندانی به غذا پیدا نمی‌کند. ولی وقتی غذا در جلو حیوان نباشد و چندساعتی از غذا خوردنش بگذرد، به‌محض گذاشتن غذا در جلو حیوان، با حرص و ولع، به‌طرف دان حمله‌ور می‌شوند.

جوجه‌های جداشده از والدین

اگر این جوجه‌ها برای پرواز، اختصاص داده‌شده‌اند باید یک‌هفته‌ای بعد از جدا شدن از مادر، از همین مخلوط که حدود ۲۰٪ ارزن نیز اضافه‌شده است به جوجه‌ها داده‌شده و بعد از جان گرفتن حیوان، غذا تبدیل به ارزن تنها شده و به حیوان داده می‌شود. ولی اگر نظر به پرواز جوجه‌ها نبوده و منظور به‌اصطلاح (خواباندن) بوده، رشد و نمو و بهره‌برداری آن در آتیه به‌عنوان جوجه‌کشی باشد که اصطلاحاً (مایه) می‌گویند، این نوع دانه دادن را ادامه داده و به‌مرور ارزن آن را بیشتر می‌کنند و بعد از «تولد» کامل جوجه قاطی بزرگ‌تر و بالغ‌ها شده و از طریقه تغذیه بزرگ‌تر پیروی می‌کنند.

تغذیه کبوتر جاخواب

جهت تغذیه کبوتر «جا خواب» که اصطلاحاً به حیوان‌هایی می‌گویند که جهت پرواز نبوده و یا در انتظار فصل پرواز به سر می‌برند، بسته به سلیقه پرورش‌دهنده که تنها گندم می‌دهند، یا از مخلوطی از گندم و ارزن و یا گندم و جو استفاده می‌کنند.

می‌توانند مقداری از دانه مخلوط را به‌عنوان خورشت غذا و یا در اصل به جهت دست‌یابی حیوان به مواد متنوع و مورد لزوم حیوان به غذای روزانه‌اش اضافه کنند.

این دانه «مخلوط» MIX یک منبع غذایی بسیار عالی و کامل می‌باشد و شدت آن با افزودن، «قره ماش» و «ارزن»، کم و یا زیاد می‌شود.

بهداشت و پیگیری کبوتر

برای جلوگیری از بیماری‌ها که دشمن شماره یک کبوترها به‌حساب می‌آید، بهترین روش رعایت بهداشت و جلوگیری از شیوع بیماری‌ها است که خطر بیماری‌ها و درنتیجه مرگ‌ومیر حیوان‌ها را به حداقل ممکن می‌رساند جهت پیشگیری و بهداشت، رعایت نکاتی که در ادامه ذکر می‌شوند الزامی است:

تمیزی محل زندگی کبوتر

حدالمقدور، لانه کبوتر (گنجه) باید تمیز و دور از هر آلودگی و نم و رطوبت باشد. (رطوبت با فضله) محیط بسیار مناسبی برای رشد میکروب‌ها و ویروس‌ها است.

وجود حیوانات موذی مخصوصاً موش، عامل انتقال مرض بسیار بدی به نام «سمن این لا» است.

این بیماری باعث ورم مفصل حیوان در بال و پا شده و باعث فلج شدن حیوان می‌گردد و همچنین مفصل‌های گردن که به نام سرگیجه مشهور است.

تغذیه کبوتر در محیطی پاک

تغذیه کبوتر باید تمیز و بهداشتی باشد.

این خیال باطل که این‌یک حیوان است و فرقی نمی‌کند چه آبی بخورد و غذایش را هر جای آلوده‌ای، اساساً غلط بوده و کبوتر ازنظر آلودگی و گرفتاری در مقابل میکروب‌ها فرقی با انسان نداشته.

بلکه این حیوان ظریف و لطیف، به‌مراتب از انسان، ضعیف‌تر و آسیب‌پذیرتر است و چنانچه در قدیم به علت (آب آشامیدنی آلوده) که مردم می‌خوردند، به انواع بیماری‌های کچلی و آبله و سالک و غیره مبتلا می‌شدند و امروزه با آب سالم لوله‌کشی، دیگر آن اپیدمی‌ها وجود ندارند.

در مورد هر نوع حیوان مخصوصاً کبوتر نیز این امر صادق بوده و آب آلوده باعث بیماری‌های گوناگون و تلف شدن حیوان می‌گردد. چون آب یکی عوامل انتقال بیماری از یک کبوتر به کبوتر دیگر است، شستشوی ظرف آب و گذاشتن آب تمیز و هرروزه در مقابل آن‌ها، خطر ابتلا را به مقدار زیادی کاهش می‌دهد.

در مورد دانه نیز، باید غذای حیوان‌ها را در ظرف مخصوص (دانه خوری کبوتر) ریخته و جلوی‌شان قرارداد. یا اینکه اگر مجبور به دادن دانه درروی زمین شدیم، حتماً باید کف زمین تمیز و خشک باشد.

واکسن

واکسن یکی از پدیده‌های عالی برای جلوگیری از بعضی بیماری‌های واگیردار و شایع است.

در حال حاضر واکسن «نیوکاسل» و بعضی واکسن‌های دوگانه «نیوکاسل و آنفلوانزا» و غیره معمول هست که برای جوجه‌ها استفاده می‌شود. ولی واکسن‌های دیگر من‌جمله واکسن «سمن این لا» نیز وجود دارد که بعد از استفاده سه سال متوالی این بیماری، به‌طورکلی از گنجه برای همیشه خواهد رفت.

تقویت با تغذیه خوب کبوتر

تقویت کبوتر یکی از عوامل طبیعی است که حیوان را در مقابل بیماری‌ها مقاوم و مصون می‌کنند.

در این خصوص ضمن ارائه رژیم غذایی که در قسمت تغذیه عنوان گردید، تقویت حیوان با موارد ذیل نیز امکان‌پذیر است.

انواع ویتامین‌ها و مونترال‌ها که دربسته بندی مناسب در دارو فروشی دامپزشکی می‌توان یافت که همراه آب به حیوان داده می‌شود.

مواردی برای تغذیه کبوتر

کاهو را هرازگاهی توی ظرف قرار داده جلوی دید حیوان می‌شود قرارداد.

(گل شور) یکی از اساسی‌ترین مواد لازم است، برای همه مواقع تغذیه کبوتر، مخصوصاً در دوره تخم‌گذاری و هنگامه جوجه بزرگ کردن که از غذای روزانه واجب‌تر است.

طرز ساختنش به این صورت است که مقداری خاک رس تمیز تهیه‌کرده و برای هر یک‌مشت آن‌یک قاشق (نمک یددار) اضافه کرده، مخلوط می‌کنید.

سپس با مقدار کمی آب، حسابی به‌اصطلاح (ورز) می‌دهید.

گل حاصل‌شده را به‌صورت گلوله‌های توپ کوچک درآورده و همیشه در دسترس کبوترانتان قرار می‌دهید.

خاک رس سرشار از (کلسیم) بوده و نمک نیز سرشار از پتاسیم است؛ که هردو از موادهای ضروری حیاطی موردنیاز کبوتر است.

سیر را هرگز فراموش نکنید که خود سیر غیر از منافع گوناگون جهت سلامتی بدن کبوتر، یک ماده ضدعفونی‌کننده دستگاه گوارش و عامل بهبودی و پیشگیری قدرت حیوان است.

به‌جرئت می‌توان ادعا کرد در گنجه‌ای که سیر فراوان مصرف می‌گردد، مریضی وجود ندارد.

سیر را به دو روش می‌شود به حیوان داد، یکی سیر تازه را با هاون کوبیده با مقداری آب به‌اصطلاح «آب سیر» تهیه‌کرده و هرازگاهی در آب خوردن حیوان مخلوط کرد و دومی، بعدازآنکه روغن‌زیتون را مخلوط دان می‌کنیم پودر سیر را روی آن پخش کرده و به هم می‌زنیم.

سیر یکی از قوی‌ترین عامل جلوگیری از انواع بیماری‌ها می‌باشد که علاوه بر آن در شادابی و سلامتی حیوان نیز بسیار مؤثر است.

آبتنی

کبوتر، آب‌تنی را هم دوست دارد و هم‌جهت تمیزی و بهداشت به آن نیازمند است.

گاهاََ دیده‌شده، جوجه‌ای که هنوز قادر به خوردن دانه نیست در کنار تشت آب تلاش می‌کند به‌نوعی آب‌تنی کند.

بسیار لازم است حداقل هفته‌ای یک‌بار تشت آبی در محوطه زندگی حیوان‌ها قرار داده و با آب تمیز آن را پرکنید تا کبوترها در آن آب‌تنی که منظره بسیار تماشائی به وجود می‌آورند.

باید شرایط طوری باشد که این پرنده لذت برده و تن و بدن خود را مورد شستشو قرار بدهند.

ضروریست که در هنگام آب‌تنی مواظب باشید به‌محض اتمام آب‌تنی آب تشت را خالی کنید تا حیوان‌ها جهت خوردن از آن استفاده نکنند.

کلام آخر

به پایان مقاله تغذیه کبوتر رسیدیم. امیدواریم برای شما مفید بوده باشد.

اگر قصد دارید حیوانات خانگی خود را بصورت راحت و سریع خرید و فروش کنید، اپلیکیشن واسط کالا بستری امن جهت انجام اینکار است.

منبع: کتاب کبوتر در ایران و جهان