شناخت مهارت و توانمندی؛ چگونه مهارت‌های خود را بشناسیم؟

بی‌شک شناخت مهارت‌های خود نقش موثری در دستیابی به اهداف مورد نظر در زندگی هر یک از ما ایفا می‌کند. برای آن که بتوانیم در این رابطه به نتیجه مطلوب و مورد نظر دست پیدا کنیم ابتدا لازم است تعریف درست و روشنی از واژه مهارت داشته باشیم و نیز با انواع مختلف مهارت‌هایی که هر یک از ما ممکن است در زندگی و به منظور تحقق اهداف خود نیازمند کسب آن‌ها باشیم آشنایی کافی پیدا کنیم. شما فکر می‌کنید تعریف مهارت چیست و چگونه و از چه روش‌هایی می‌توان به شناخت درستی از مهارت‌هایی که در هر یک از ما وجود دارد دست یافت؟ در این مجال در نظر داریم اطلاعات مفیدی را در رابطه با شناخت مهارت برای علاقه‌مندان بازگو کنیم.

آنچه در ادامه می‌خوانید

• تعریف مهارت و ویژگی‌های آن
• ارائه تعاریف متعدد برای مهارت
• ویژگی چندگانه مهارت‌ها
  • علم اولین ویژگی یک مهارت
  • داشتن تجربه
  • برخورداری از سرعت
  • دقت
  • داشتن علاقه و گرایش
  • داشتن آرامش
• انواع مهارت
  • نکته‌ای در مورد شناخت مهارت‌های خود
• گام‌های لازم جهت شناخت مهارت‌های خود
  • گام اول جهت شناخت مهارت‌های خود
    • نکته
  • گام دوم جهت شناخت مهارت‌های خود
    • استفاده از نظرات افراد برای شناخت مهارت‌های خود
    • نکته
  • گام سوم جهت شناخت مهارت‌های خود
  • گام چهارم جهت شناخت مهارت‌های خود
  • تجربیات خلاقانه
  • تجربیات فنی
  • تجربیات تجاری
  • تجربیات مالی
• پرسش و پاسخ
• اطلاعات بیشتر در مورد شناخت مهارت‌های خود

تعریف مهارت و ویژگی‌های آن

واژه مهارت به اندازه‌ای در گفته‌ها و نوشته‌های ما به کار می‌رود که سبب شده است ما کمتر به معنا و مفهوم حقیقی مهارت و تعریف درستی از آن فکر کنیم. این در حالی است که غالبا واژه‌هایی که به‌شکلی گسترده و فراگیر در زندگی ما مورد استفاده قرار می‌گیرند بیشتر از واژه‌های دیگر نیازمند آن هستند که تعریف دقیق و درستی از آن‌ها صورت گیرد. علت این امر نیز آن است که امکان دارد به اشتباه فرض را بر این بگذاریم که معنا و مفهومی که از این واژه‌ها در ذهن همه ما وجود دارد مشابه و یا کاملا یکسان است. بنابراین شایسته است که تعریف مناسبی از مهارت را به‌صورتی شفاف و گویا به عمل آوریم تا به‌روشنی مشخص شود که در رابطه با چه موضوعی می‌خواهیم صحبت کنیم.

ارائه تعاریف متعدد برای مهارت

واقعیت امر آن است که به‌دلیل تنوع بالایی که در زمینه دسته‌بندی انواع مهارت‌ها وجود دارد ارائه یک تعریف دقیق از واژه مهارت که بتوان آن را در تمامی موارد به کار برد کاری سخت و ناممکن به نظر می‌رسد اما اگر بخواهیم تعریفی از این واژه که مشخصه‌ها و ویژگی‌های مهمی از آن را شامل می‌شود ارائه دهیم می‌توان گفت مهارت به ‌مفهوم دارا بودن قابلیتی است که به‌واسطه آن بتوان با اطمینان معین و صرف کمترین میزان از انرژی و زمان کاری را به نتیجه رساند.

تعریف دیگری که در این مجال می‌توان به آن اشاره داشت آن است که مهارت عبارت است از عملی که ۳ عامل زمان، انرژی و عملکرد در آن ایفاگر نقش هستند.

با تامل در چنین تعریفی از واژه مهارت به این نکته می‌رسیم که به‌منظور کسب یک مهارت در زندگی خود نیازمند آن هستیم به تمرین و تجربه بپردازیم. در واقع می‌توان گفت هر عملی که قادر باشیم در آن به تمرین و تجربه بپردازیم مهارت گفته می‌شود.

ویژگی چندگانه مهارت‌ها

نکته قابل توجه این که برای کسب مهارت در هر زمینه‌ای می‌بایست ویژگی‌ها و خصوصیات آن یا به بیان دیگر عناصر تشکیل دهنده آن را در نظر داشته باشیم. شایان ذکر است که این ویژگی‌ها در زمان آموزش هر مهارت جدیدی به شکلی ناخودآگاه تعلیم داده می‌شوند. از این نقطه نظر باید گفت مهارت‌ها دارای ویژگی‌های گوناگونی هستند و به همین جهت آشنایی با این ویژگی‌ها می‌تواند نقش بسزایی در شناخت مهارت‌های خود برای هر یک از ما داشته باشد. ویژگی‌های چندگانه مهارت‌ها شامل موارد زیر است:

علم اولین ویژگی یک مهارت

اولین ویژگی که یک مهارت از آن برخوردار می‌باشد علم است. مفهوم این جمله آن است که ما برای انجام هر کار و فعالیتی می‌بایست علم و دانش مربوط به آن را دارا باشیم. به این منظور لازم است نسبت به شناخت کلی از ماهیت چیزی که تمایل داریم راجع به آن آگاهی پیدا کنیم اقدام به عمل آوریم.

داشتن تجربه

دومین ویژگی مهارت‌ها داشتن تجربه است. این جمله به آن مفهوم است که می‌بایست در زمان انجام هر کار و بهره‌گیری از مهارت خود علم و دانشی را که داریم مورد استفاده قرار دهیم و بر اثر تکرار، اشتباهات و خطاهای مربوط به رفتارهای خود را به حداقل میزان ممکن برسانیم. سوالی که در این رابطه ممکن است مطرح شود آن است که چگونه می توان در ارتباط با عملی که هیچ تجربه‌ای در مورد آن نداریم میزان خطاها را کاهش داد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت شخص اندیشمند از تجربه‌های دیگران بهره می‌برد. با شنیدن این پاسخ متوجه می‌شویم که می‌توان به‌واسطه بهره‌گیری از تجارب دیگران برای دستیابی به مهارت در یک زمینه بخصوص اقدام نمود.

برخورداری از سرعت

سومین ویژگی مهارت که در اینجا باید به آن اشاره کرد برخورداری از سرعت است. برخورداری از سرعت مناسب برای انجام یک مهارت به این مفهوم است که در استفاده از زمان و انرژی صرفه‌جویی داشته باشیم.

دقت

خصوصیت چهارم یک مهارت دقت است. دقت نشان‌دهنده آن است که ما در انجام یک کار توجه و تمرکز لازم را داریم. در واقع دقت به کیفیت انجام یک کار اشاره دارد.

داشتن علاقه و گرایش

ویژگی پنجم مهارت، داشتن علاقه و گرایش است. این خصوصیت به داشتن انگیزه به‌منظور کسب یک مهارت، تمرین و ادامه‌دادن کار اشاره می‌کند. علاقه و گرایش سبب ایجاد خلاقیت و توسعه مهارت‌ها در وجود ما می‌شود.

داشتن آرامش

ویژگی ششم مهارت که از اهمیت بالایی نیز برخوردار می‌باشد داشتن آرامش است. این نکته موضوعی بدیهی است که شخصی که در وضعیت آرامش قرار دارد می‌تواند به‌شکلی ماهرانه عمل کند، به‌خوبی تصمیم بگیرد، به‌خوبی با دیگران ارتباط برقرار کند و به‌صورت کلی در مسائل گوناگون به‌نحوی قدرتمندانه و با بهره‌مندی از حس توانمندی بالا اقدام به انجام کارها نماید.

با دقت در این ویژگی‌ها پی می‌بریم که رد پای این خصوصیات را می‌توان در مهارت‌های گوناگونی که در هر یک از ما وجود دارد پیدا کرد و این مساله ما را در شناخت مهارت‌های خود یاری می‌رساند.

انواع مهارت

در تعریف واژه مهارت ذکر شد که یک مهارت عملی است که از طریق تمرین و تکرار می‌توان آن را پرورش داد. بسیاری از مهارت‌ها هستند که در روزهای اول سخت و دشوار به نظر می رسند اما با گذشت زمان و به‌تدریج به‌نحوی سهل و آسان می‌شوند که گویا آن‌ها را از زمان تولد خود به همراه داشته‌ایم. مهارت‌ها انواع و اقسام گوناگون و مختلفی دارند و آشنایی با انواع گوناگون این مهارت‌ها گام موثری در زمینه شناخت مهارت‌های خود به شمار می‌رود.

انواع گوناگون مهارت‌ها عبارتند از:

• مهارت‌های ورزشی مانند دویدن، شنا، فوتبال، تنیس، تیراندازی، والیبال و غیره.

• مهارت‌های هنری مانند نقاشی، موسیقی، مجسمه‌سازی، تئاتر، خطاطی و غیره.

• مهارت‌های شغلی مانند آهنگری، نجاری، خیاطی، مکانیکی و غیره.

• مهارت‌های ذهنی مانند شطرنج، تقویت ‌حافظه، تمرکز حواس و غیره.

• مهارت‌های حرکتی مانند راه‌رفتن، پریدن، جویدن، نوشتن و غیره.

نکته‌ای در مورد شناخت مهارت‌های خود

نکته بارزی که در تمامی این مهارت‌ها به چشم می‌خورد آن است که همه آن‌ها در یک سیر نامحسوس از وضعیت ارادی به وضعیت غیر ارادی تغییر می‌کنند. در واقع در روزهای اولی که در حال تلاش برای کسب یک مهارت خاص هستیم ذهن خودآگاه ما مسئول انجام کار است. اما به‌تدریج کار به‌شکلی ناخودآگاه انجام می‌گیرد. به تعبیر زیباتر یعنی از حالت کوششی به حالت جوششی مبدل می‌شود.

به‌طور مثال اولین باری که قلم را به دست می‌گیریم و قصد آن را داریم که چیزی بر روی کاغذ بنویسیم دستمان دچار لرزش می‌شود. خط‌ها کج و نامرتب می‌شوند و پیوسته به این فکر می‌کنیم که چگونه می‌توانیم بهتر بنویسیم. اما به‌تدریج و با گذشت زمان و افزایش سطح سوادمان به جای این که لازم باشد به چگونه نوشتن فکر کنیم به محتوای نوشته‌های خود می‌اندیشیم. در واقع با ادامه‌دادن تمرین و تکرار می توان کم‌کم به مهارت مورد نظر تسلط پیدا کرد. به گونه‌ای که قادر به کسب تجربه احساسی بالاتر از اراده و قدرت خواهیم بود.

گام‌های لازم جهت شناخت مهارت‌های خود

اگر قصد داشته باشیم کاری را شروع کنیم به‌طور مثال کسب‌و‌کار جدیدی راه بیندازیم می بایست توجه کافی به این نکته داشته باشیم که شناخت مهارت‌های خود سبب می‌شود بدانیم در چه کارهایی مهارت داریم و انجام چه اموری برای ما معقول و مناسب خواهد بود. به‌منظور شناخت مهارت‌های خود می‌بایست چند گام را به‌دقت پشت سر بگذاریم تا به نتیجه‌ای مطلوب در شناسایی مهارت‌هایی که در ما وجود دارد دست پیدا کنیم. گام‌های لازم جهت شناخت مهارت‌های خود شامل موارد زیر می‌باشد:

گام اول جهت شناخت مهارت‌های خود

گام نخست به‌منظور شناخت مهارت‌های خود آن است که زمانی را برای تهیه دو لیست مهم اختصاص دهیم. لیست اول در راس اهداف مورد نظر ما قرار می‌گیرد. می‌توانیم این لیست را با عنوان مهارت‌های لازم به‌منظور کسب موفقیت نام‌گذاری کنیم. به‌طور مثال اگر هدف ما راه‌اندازی یک کسب‌و‌کار باشد می‌توانیم از مهارت‌هایی که به‌منظور فعالیت در آن کسب‌و‌کار مورد نیاز است به‌عنوان مهارت‌های اصلی و لازم جهت کسب موفقیت در کار خود نام ببریم. به این ترتیب هر شخص می‌تواند در راستای شناخت مهارت‌های خود و با توجه به هدفی که در سر دارد عناوین مربوط به مهارت‌هایی را که در کارهای خود به آن‌ها نیاز دارد تهیه کرده و در این لیست قرار دهد.

در مرحله بعد می‌بایست زیر مهارت‌هایی که در حال حاضر در آن‌ها توانایی‌های لازم را داریم خط بکشیم و کنار مواردی که به نظر می‌رسد نیاز داریم آن‌ها را یاد بگیریم علامت ستاره بگذاریم. در مرحله بعد از گام اول به‌منظور شناخت مهارت‌های خود باید لیست دیگری را تهیه کنیم که توانایی‌ها و نقاط ضعف ما دو قسمت اصلی آن را تشکیل می‌دهند.

بدیهی است برای تهیه این لیست باید با خودمان کاملا صادق باشیم. چنانچه موارد مربوط به ضعف ها و توانایی‌های ما بیش از ۱۰ الی ۱۵ مورد باشد. می‌بایست به سراغ مواردی برویم که در رابطه با آن‌ها به‌میزان کافی مهارت نداریم.

نکته

توجه به این نکته ضروری است که نقاط ضعف و توانایی‌های ما ممکن است به مسائل شخصی و توانمندی‌ها و ضعف‌های شخصیتی ما مربوط باشند و یا مهارتی اکتسابی و فنی به حساب آیند. پس از این که لیستی از توانمندی‌ها و نقاط ضعف خود تهیه کردیم. بهتر آن است که از اعضای خانواده، دوستان و نزدیکان خود که صمیمیت بیشتری با ما دارند بخواهیم که نظر خود را راجع به آن بیان کنند. خاطرنشان می‌شود هدف ما از تهیه این لیست در راستای شناخت مهارت‌های خود آن است که ایده‌های کلی و اولیه‌ای را در مورد خود به دست آوریم.

گام دوم جهت شناخت مهارت‌های خود

جا دارد به این مطلب اشاره کنیم که در گام اول به‌منظور شناخت مهارت‌های خود نقطه ضعف مهمی وجود دارد که می‌توان آن را از طریق اجرای گام دوم تحت پوشش قرار داد و برطرف نمود. نقطه ضعفی که از آن صحبت می‌کنیم مربوط به این است که ما غالبا در راستای شناخت مهارت‌های خود ممکن است دچار اشتباه شویم. به‌گونه‌ای که یا خودمان را بسیار بیشتر از حد واقعی دست‌بالا در نظر بگیریم. یا در برخی مواقع مهارت‌های خود را بسیار بیشتر از آنچه که در حقیقت هست دست‌بالا قلمداد کنیم. به همین علت نیازمند آن هستیم که در مسیر شناخت مهارت‌های خود از داوری شخص یا اشخاصی بهره مند شویم.

داوری دیگران در مورد مهارت‌هایمان ما را به حقیقت نزدیک‌تر می‌کند. به این منظور می‌توانیم ۳ تا ۵ نفر از اشخاصی را که می‌شناسیم و به آن‌ها به‌طور کامل اطمینان داریم انتخاب کنیم. این اشخاص می‌بایست رفتارها و شخصیت ما را در شرایط گوناگون و وضعیت‌های مختلف دیده باشند. مهم‌تر از هر موضوع دیگر نیز آن است که ما باید عقاید این اشخاص را در رابطه با خود قبول داشته باشیم.

استفاده از نظرات افراد برای شناخت مهارت‌های خود

همچنین باید توجه داشت که می‌بایست از انتخاب اشخاصی که نگاه بسیار مثبت یا بسیار منفی نسبت به ما دارند خودداری کنیم.

سعی کنیم اشخاصی را انتخاب کنیم که در نظرمان افرادی سازنده و مفید برای ما بوده‌اند و حتی چنانچه زمانی نیاز بوده نسبت به ما انتقادات شدیدی را مطرح نموده باشند. برای این که از نظرات این اشخاص در جهت شناخت مهارت‌های خود استفاده کنیم می‌توانیم به آنها پیام ارسال کنیم. از این طریق سوالاتی را از آن‌ها بپرسیم و از آن‌ها بخواهیم که نظر خود را کاملا صادقانه راجع به ما بیان نمایند.

نکته

می‌بایست در رابطه با کاری که می‌خواهیم انجام دهیم به‌طور مثال راجع به کسب‌و‌کاری که قصد داریم آن را راه‌اندازی کنیم با آن‌ها صحبت کرده و توضیح دهیم. برای کسب موفقیت در کار خود نیازمند آن هستیم که در جهت شناخت مهارت‌های خود اقدام نماییم. در نهایت طبق نظراتی که در رابطه با شناخت مهارت‌های خود از این افراد به دست می‌آوریم متوجه خواهیم شد که بسیاری از نقاط ضعف و توانمندی‌های ما توسط اشخاص مورد اعتمادمان مورد تایید قرار می‌گیرند. نیز برخی از آن‌ها آنقدر اهمیت ندارند که بخواهیم آن‌ها را به حساب بیاوریم. در نتیجه قادر خواهیم بود جزئیات دقیق‌تری را به لیست توانمندی‌ها و نقاط ضعف خود اضافه کنیم.

گام سوم جهت شناخت مهارت‌های خود

گام سوم در راستای شناخت مهارت‌های خود آن است که از انواعی از آزمون‌های مربوط به تشخیص مهارت‌ها و توانمندی‌های خود استفاده کنیم. به‌طور مثال تست شخصیتی StrengthsFinder 2.0 می‌تواند ۵ مورد از اصلی‌ترین مهارت‌های ما را شناسایی کند. ازاین نظر یکی از بهترین آزمون‌ها جهت تشخیص توانمندی‌های ویژه و پرارزش ما به حساب آید.

گام چهارم جهت شناخت مهارت‌های خود

آخرین گام که به‌منظور شناخت مهارت‌های خود می‌توانیم از آن بهره ببریم کسب تجربیات جدید است. یکی از مشکلاتی که امکان دارد در زمینه شناسایی نقاط ضعف و قوت برای هر شخصی ایجاد شود نبود تجربه می‌باشد. ممکن است ما لیست خودمان را مشاهده کرده. با دیدن برخی از موارد موجود در آن با خود بگوییم که این مورد را بلد نیستیم یا تاکنون آن را تجربه نکرده‌ایم.

نکته مهم آن است که هدف ما از شناخت مهارت های خود می‌بایست این مساله باشد که به‌منظور یادگیری موارد جدید و رشد و ارتقای وضعیت فعلی خود سریع‌تر اقدام کنیم تا بتوانیم در فعالیت‌های آینده به‌خوبی به اهداف خود دست پیدا کنیم.

از همین رو کسب تجربیات جدید و آشکار‌ شدن نقاط ضعف و توانایی‌ها می‌تواند نقش بسزایی در مسیر شناخت مهارت‌های خود برای هر یک از ما ایفا نماید. در ادامه جا دارد به چند مورد از کارهایی که می‌توانیم به‌منظور کسب تجربه‌های نو و در راستای شناخت مهارت‌های خود انجام دهیم اشاره داشته باشیم.

تجربیات خلاقانه

به‌دست‌آوردن تجربیات خلاقانه به‌طور مثال انجام فعالیت‌های هنری از جمله نقاشی‌کردن می‌تواند کمک خوبی برای ما به‌منظور شناخت مهارت‌های خود قلمداد گردد. می‌توانیم چند ابزار ساده برای نقاشی تهیه کرد. از طریق مشاهده انواع مختلفی از فیلم‌های آموزشی که در این زمینه تهیه می‌شوند تجربیات جدیدی را در این رابطه به دست آوریم.

تجربیات فنی

اقدام به کسب تجربیات تازه در زمینه کارهای فنی نیز از دیگر اموری است که می‌تواند در جریان شناخت مهارت ‌های خود ما را همراهی کند. به‌طور مثال می‌توانیم به کمک آموزش‌های ساده‌ای که در فضای اینترنت موجود است اقدام به راه‌اندازی یک وب‌سایت کنیم.

تجربیات تجاری

در زمینه کسب تجربیات تجاری به‌منظور شناخت مهارت‌های خود دوره‌های آموزشی مفیدی وجود دارد. که به‌صورت کاربردی و به دو شکل رایگان و غیر رایگان فعالیت می‌کنند. باید توجه داشت که امکان دارد به‌موجب شرکت در این دوره‌ها خیلی زود متوجه شویم استعدادی در رابطه با این گونه امور نداریم.

تجربیات مالی

از جمله اقداماتی که می‌توان به‌منظور کسب تجربیات تازه و در نتیجه شناخت مهارت‌های خود به عمل آورد انجام فعالیت‌هایی در زمینه امور مالی است. جالب است بدانید که در رابطه با اقدام به فعالیت‌های مرتبط با امور مالی ما حتی این امکان را داریم که با انجام سرمایه‌گذاری در حد مبالغ ناچیز و کم به تجربیات مفیدی در این زمینه دست پیدا کنیم و از این طریق گامی مهم و موثر به‌منظور شناخت مهارت‌های خود برداریم.

پرسش و پاسخ

چرا باید مهارت‌های خود را بشناسیم؟

پاسخ: بزرگترین فایده ی شناخت مهارت خود این است که بر نقاط ضعف و قوت وجودمان آگاه می شویم و به دنبال آن اهداف و آینده ای روشن خواهیم داشت.

چگونه مهارت‌های خودمان را بشناسیم؟

پاسخ: این روزها در صفحات اینترنت و فضای مجازی تست ها و آزمون های زیادی در باب شناخت مهارت‌ها وجود دارد.لذا این نکته را حتما مورد توجه قرار دهید که هر آزمون و تستی قابلیت شناساندن خود واقعیتان را به شما نداردو این کار بسیار تخصصی در سایت های معتبری نظیر میلوژی می‎ توانید با آسودگی انجام دهید.

اطلاعات بیشتر در مورد شناخت مهارت‌های خود

به پايان مقاله رسيديم، اميدوارم از خواندن این مطلب لذت برده باشید. اگر به این موضوعات علاقه دارید پیشنهاد می‌کنم مطالعه مقالات مرتبط در وبلاگ واسط کالا را از دست ندهید. همچنین اگر شما در هر زمینه‌ی خاصی مهارت دارید و می‌خواهید از طریق آن، خدمت خود را انجام دهید و کسب درآمد کنید، می‌توانید به سایت یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید و بصورت رایگان آگهی خود را در قسمت خدمات ثبت نمایید.