در مورد کبوتر کاشان، شهری که قدمت شش‌هزارساله داشته و آب‌وهوای آن خشک و آفتاب فراوان آن بهترین شرایط برای پرورش کبوتر است. طبیعتاً قدمت وجود کبوتر، به همان قدمت شهر تاریخی کاشان است.
آنچه در ادامه می‌خوانید
گونه‌های کبوتر کاشانی
از انواع کبوترهای کاشان می‌توان به کله‌دار، پشت‌دار و رنگی اشاره کرد. غیر از گروه پشت‌دار که همه‌جا چشم‌سیاه هستند، برعکس کبوترهای تهرانی که چشم زرد و نباتی هستند، اکثر کبوترهای اصیل کاشان چشم‌سفید آن‌هم سفید صدفی یا مرواریدی بسیار زیبا و در بعضی گونه‌ها باکمال شگفتی، چشم آبی هستند.
در اینجا خاطرنشان می‌سازیم که چون کبوترهای قم و شاه عبدالعظیم مشابه کبوترهای کاشان و تهران و در اکثر موارد مثل آن‌ها هستند، از ذکر جزئیات آن‌ها خودداری می‌گردد مگر از علاقه‌مندان عزیز اطلاعات مغایری به دستمان برسد که در مطالب بعدی درج خواهد گردید، ناگفته نماند که اکثر کبوترهای کاشان کاکلی هستند که خود کاکل ازنظر زیست‌شناسی نشانه تکامل حیوان، در سیر تکاملی حیات است.
درادامه گروه کله‌دارهای کاشان را معرفی می‌کنیم.
کبوتر کاشانی ماهرو
این «خال» بر دو گونه است. یکی، تمام بدن سفید، کله تا زیر چانه به‌طور کامل به رنگ زرد متمایل به نارنجی و دیگری، همه‌ی بدن سفید، فقط صورت و زیر چانه‌اش به رنگ زرد است؛ که به دومی “چونه زرد ” نیز می‌گویند.
رنگ‌های دیگر این‌گونه، مثل ماهرو سبز و ماهرو قرمز است که خیلی نادر هستند.
رنگ چشم گونه‌های اصیل آن، آبی و نوکشان سفید است.
هر چه بدن حیوان پاک‌تر و رنگ کله یکنواخت‌تر باشد باارزش‌تر است.
این حیوان مثل سایر کبوترهای کاشان، بسیار خوش‌هیکل و با سروکله متناسب و بسیار زیباست.
ماهرو ازنظر تنوع رنگ، چندین رنگ داشته و دارد ولی ماهرو زرد متداول بوده و ماهرو قرمز و سبز هم خیلی کمیاب هستند.
کبوتر کاشانی کله برنجی
کله برنجی مثل گونه تهرانی، تمام بدن سفید و کله حیوان دارای خال‌های متعدد به رنگ قرمز تا زیر گردن استکه انگاری با الک روی کله او پاشیده شده است.
اکثراً کاکلی و چشم‌سفید هستند. هیکلی موزون و متناسب با سروکله‌ای قشنگ و نوکی به‌اندازه و به رنگ خرمایی دارند. این گونه جز خال‌هایی هستند که به پرش زیاد و طولانی، شهره هستند.
کبوتر کاشانی کله دم سبز
کله دم سبز مشخصات فیزیکی کله برنجی را دارد ولی ازنظر رنگ متفاوت است.
به این صورت که کله حیوان تا وسط گردن و دم آن سبز (آبی) و بقیه بدن سفید است.
اکثراً کاکلی و چشم‌سفید، نوک خرمائی هستند.
کله طوسی
یک نوع کبوتر کاشان که بسیار شکیل و زیبا است، همین «خال» می‌باشد که ازنظر ژنتیکی بسیار تکامل‌یافته است.
به این صورت که کله و چشم و نوک و حتی ناخن‌های این حیوان به رنگ طوسی بسیار خوش‌رنگ متمایل به صورتی بوده و بقیه بدن سفید می‌باشد، کله تا وسط گردن رنگ و بقیه بدن سفید است.
کبوتر کاشانی کله جوزی
مشخصات این حیوان مثل کله برنجی است، تنها تفاوت این است که عوض خال‌های قرمز درروی سر، خال‌های زرد بوده و بعضی از آن‌ها غیر از چشم‌سفید، چشم آبی هم هستند و نوک آن‌ها سفید است.
کله زرد
تقریباً مثل کله طوسی می‌باشد که تمام بدن سفید و کله تا وسط گردن زرد با خال‌های سفید بوده و نوک حیوان سفید یا خرمائی است.
کله پیس
این پرنده مثل کله برنجی است ولی رنگ خالها به رنگ طوسی متمایل به قرمزی و رنگ خرمائی است.
کله خالدار
این کبوتر نیز یکی از گونه‌های کبوتر کاشان می‌باشد که دقیقاً مثل کله برنجی است تنها فرقشان در رنگ خال‌های سر است که در کله برنجی قرمز و در کله خالدار به رنگ سبز (سرمه‌ای) و نوک استخوانی یا خرمائی است.
کبوتر کاشانی کله قرمز
یکی دیگر از گونه‌های کبوتر کاشان ، کبوتر کله رمز است که مشخصات کله برنجی را دارد با این تفاوت که کله حیوان تا وسط گردن و یا کمی بیش و کم قرمز بوده و تمامی بدن سفید و نوک خرمائی است.
کله قرمز و دُم بور مشخصات این خال که از گونه‌های اصیل کاشانی و بسیار قشنگ است.
به این صورت که سر حیوان قرمز با دانه‌های سفید که هر چه به‌طرف شکم می‌رود سفیدی زیادتر میشود، دُم حیوان به رنگ بور (طوسی متمایل به قرمز) بوده و نوک آن حتماً باید خرمائی باشد، پشت حیوان با پرها و شکم تماماً سفید و علامت بارز نوع کاشانی آن وجود پر سفیدی مثل گوشواره درروی گوش‌ها است.
کله هندی
کله هندی به خالی از کبوتر می‌گویند که بدن حیوان تماماً سفید بوده ولی سر و گردن آن به‌صورت یکدست و بدون خال سفید تا دوش حیوان به رنگ‌های طوسی و یا سبز بوده و رنگ نوک استخوانی یا خرمائی کمرنگ است.
سفید
سفید کاشانی بسیار معروفیت دارد، حیوان باارزشی است که معمولاً چشم‌سفید و نوک‌سفید و کاکلی و پا پر هم میشود، نوع کاکلی آن به نظر میرسد نسبتی باکله برنجی یا کله جوزی داشته و نوع بی کاکل آنکه سروکله متمایزی دارد. نسبتی با پشت نباتی دارد که آن‌هم سفید یکدست بوده با خال‌های کمرنگ در پشت حیوان، امروز سه خال بالا کمیاب هستند.
کبوتر کاشانی قلمکار
چنانچه از اسمش پیداست حیوان خوش‌خط‌وخالی است که در دو مشخصه دیده میشود که یکی از آن‌ها نسبتی باکله قرمز و این‌ها دارد که در آن صورت کله حیوان تا زیر شکم و از پشت سر تا دوش، قرمز پررنگ با خال‌های سفید بوده و دم و پر بور و پشت سفید با خال‌های قرمز پراکنده می‌باشد؛ که کلاً به‌صورت زیبایی آرایش‌شده است.
نوع دیگر آنکه “قلمکار گل باقلی” هم می‌گویند به این صورت هست که تمام بدن حیوان به رنگ سرکه‌ای یا قهوه‌ای متمایل به سرکه‌ای هست که هر چه به‌طرف دم می‌رود کمرنگتر میشود و خال‌های سفید در سر تا زیر گلو دارد و پشت حیوان نیز خال‌های سفیدی به‌اندازه باقلا دارد که مجموع این‌ها رنگ‌آمیزی قشنگ و آراستگی به خصوصی به وجود آورده است.
کله سبز
این خال مشخصات دقیق کله دم سبز را دارد و فقط تفاوت آن در این است که دم کله‌سبز سفید است.
پا منجوقی
این حیوان از آمیزش ماهرو با حیوانی دیگر است که شخصی به نام فامیلی آقای «پا منجوقی» در کاشان اقدام به تولید آن کرده و رنگ‌آمیزی آن به این شرح است که حیوان مشخصات تقریبی ماهرو را دارد با فرق اینکه کله حیوان بارنگ زرد ماهروی پر از خال بوده و بدن تماماً سفید و دم آن مخلوطی از سفید و طوسی و غیره که اصطلاحاً «دم رش» گویند است.
کبوتر زرد (ماهرویی)
این حیوان مشخصات ماهرو را دارد با تفاوت اینکه تمام‌رنگ زرد متمایل به قرمز کله ماهرو، تمامی بدن این حیوان را فراگرفته است به‌عبارتی‌دیگر اگر با مفاهیم امروزی شرح دهیم این حیوان تمام بدنش به رنگ قهوه‌ای روشن متمایل به قرمز نارنجی با نوکی سفید و چشمانی آبی و بسیار زیبا و قشنگ است.
کبوتر کاشانی سوسکی
سوسکی شبیه کله دم سبز دست‌پری است با این اضافات که رنگ قرمزی، داخل رنگ سبز پرها و کله وجود دارد. گله و دم و کل پرها و مقداری از کناره بال‌ها و شانه حیوان به رنگ سبز و قرمز و بقیه بدن سفید است.
کله قرمز پشت عسلی
شبیه گرگی ولی بسیار شکیل‌تر از آن، کله حیوان به رنگ قرمز مایل به زرد که در گردن قطع‌شده و سینه و بقیه بدن غیر از پشت کبوتر که خال‌های پیوسته روشن‌تر از کله دارد سفید و رنگ چشم‌سفید یا آبی و نوک حیوان نیز سفید است.
گروه کله‌دارهای کاشان (دست‌پری)
مثل کله دم سبز است با این تفاوت که علاوه بر کله و دم، تمامی بیست پر دو بال حیوان نیز سبز می‌باشد. از خال‌های بسیار کمیاب است.
گروه کله‌دارهای کاشان (دست‌پر قهوه‌ای)
مثل ردیف بالایی با این تفاوت که رنگ خال آن قهوه‌ای بوده و یکی از خال‌های بسیار نادر است.
گروه پشت‌دار کبوتر کاشان
پشت‌دارهای کاشانی به‌طور اخص بومی کاشان باشند؛ پشت‌دار کاکلی هستند.
البته امروزه ممکن است پشت‌دار بی‌کاکل هم دیده شود که این دلیل بر بومی بودن نیست پشت‌دارهای کاکلی کاش آنکه به رنگ‌های زیادی مثل پشت زرد، پشت قرمز و پشت سبز و پشت نباتی و پشت طوسی و غیره هستند.
بسیار خوش‌ترکیب و اندامی به‌اندازه و متناسب و سروکله‌ای زیبا که کاکلی قشنگ نیز بر آراستگی آن افزوده است با چشمانی سیاه، جزء کبوترهای پرشی بوده و ساعات زیادی و در ارتفاع بالا می‌پرند.
این حیوان برعکس کله‌دار و مانند بعضی از گونه‌ها موردتوجه زیاد قرار نگرفته و گونه اصیل و درست آن کمیاب و در حال انقراض هستند. در اینجا در معرفی خال این کبوتر، اصیل‌ترین و به‌اصطلاح “مهرترین” آن‌ها مدنظر است.
کبوتر کاشان دوکتی
دو کتی که مهرترین و بهترین پشت‌دارها در میان بقیه خال‌های این گروه است، تمامی بدنش سفید و فقط دو طرف پشت کبوتر به‌طور کامل رنگی و علامت مشخصه این حیوان در مقایسه با نوع قزوینی آنکه بسیار شبیه هم هستند.
هیکلی کشیده و متناسب (گونه قزوینی قدکوتاه و پهن) دارد و به‌اصطلاح گوشواره‌ای روی بال، به رنگ سفید که درواقع مقدار کمی رنگ سفید درروی دوش مانند حریر وارد رنگ پشت حیوان گردیده است.
کبوتر کاشانی یک‌کتی
مشخصات این خال دقیقاً مشابه دو کتی بوده و تفاوت فقط در این است که عوض دو کت رنگی، یک کت آن و به عبارتی، یک‌طرف پشت آن رنگی است.
لک توش
لک توش که اسم اصلی آن لک دوش بوده و در محاوره به لک توش تبدیل‌شده، کبوتری است سفید که یک و یا دوتکه رنگ درروی دوش و یا احیاناً در پشت حیوان قرارداد.
شازده
شازده مشخصات ردیف یک را دارد و تفاوت در رنگ آنکه در شازده کله و پرها و دم و شکم حیوان سفیدان و بقیه آن رنگی است.
سفید
یکی دیگر از گونه های نژاد پشت‌دار کبوتر کاشان کبوتر سفید است.
این کبوتر، تمام سفید بوده دارای تمامی مشخصات ردیف یک، علی‌الخصوص چشمان سیاه و کامل سیخی می‌باشد.
گروه رنگی
رنگی‌های کبوتر کاشان نیز مثل بقیه گونه‌های این شهر دارای کیفیتی بالا و ازنظر رنگ بسیار تکامل‌یافته‌تر هستند.
نوع اصیل آنکه در این شرح مدنظر است بسیار کمیاب و من‌جمله، زاغ نوک‌سفید و چشم‌سفید کاکلی را میشود نام برد که ضمن داشتن هیکلی بسیار متناسب و رنگ سیاه خالص که چشمان و نوکی سفید و قشنگ آن را آراسته‌تر و قشنگ‌تر کرده و پاهای قرمز با ناخن‌های سفید، بر اعتلا و تکامل آن افزوده است.
زاغ نوک‌سفید
زاغ کاشان از معروفیت خاصی برخوردار می‌باشد. مشخصات این حیوان غیر از ساعت پرش زیاد و بازی زیبای آن در آسمان، مشخصات زمینی آن است که مقدمه این بخش توضیح داده شد.
سرکه‌ای اصیل که بسیار نادر و کمیاب‌تر از زاغ نوک‌سفید می‌باشد درواقع به رنگ سبز یشمی بسیار پررنگ است که هر چه به‌طرف دم می‌رود کمرنگتر میشود و بقیه مشخصات مثل زاغ بوده و رنگ روشن‌تر آن نیز هست که دسترس تر است.
رنگ‌های دیگری با این مشخصات هست که مانند قهوه‌ای، شامی، پیس و غیره هستند.
کبوتر کاشانی سبز
«سبز» اصیل کاشان کاکلی با چشمانی سفید و در بعضی مواقع آبی و نوکی خرمائی شناخته می‌شوند که بقیه مشخصات آن مثل زاغ بوده و در کل به رنگ آبی متمایل به خاکستری با دو عدد تسمه درروی بال‌ها و ظاهر آن مثل کبوتر چاهی یا کبوتر حرم است.
مسجدی
رنگ مسجدی، مشخصات «سبز» را دارد فقط رنگ آن عوض آبی تقریباً پوست‌پیازی بوده و رنگ نوک آن خرمائی است.
رنگ بدن در گردن و روی بال‌ها کمرنگ و هر چه به‌طرف دم می‌رود کمرنگتر میشود.
کبوتر کاشانی زرد تسمه دار
یکی از کبوترهای نامی کاشان زرد تسمه دار است که نوع کاکلی آن بسیار کمیاب است و حدود دویست، سیصد سال پیش این حیوان را از طریق شیراز و شام که در آن موقع به نام «صابونی» شناخته می‌شده، به امریکا و کانادا برده شده و اکنون به نام «صابونی» یکی از گونه‌های کبوتر آمریکایی شناخته میشود.
رنگ‌آمیزی این حیوان مثل سبز و مسجدی بوده و تفاوت در رنگ حیوان است که به رنگ زرد «گل ماشی» می‌باشد که این‌گونه هم مثل سبز و مسجدی در قسمت گردن پررنگ و هر چه به‌طرف دم می‌رود کمرنگتر بوده و دارای دو عدد تسمه روی بال‌ها منظور دو خط موازی پررنگ هستند.
قرمزی و زردی
این دورنگ درواقع یکی قهوه‌ای و دیگری زرد «گل ماشی» می‌باشند که این‌ها نیز در قسمت سر و گردن پررنگ بوده و هر چه به‌طرف دم می‌روند کمرنگتر و تقریباً به طوسی می‌رسند و تسمه ندارند.
ابلق
ابلق شبیه شازده است ولی درواقع در گروه رنگی قرار دارد و این حیوان آرایش مخصوصی دارد. نوع اصیل آن بدن رنگی و سرسفید با دو عدد سرمه روی صورت با چشمانی به رنگ سفید می‌باشند.
زاغ سبز
زاغ سبز به رنگی گفته میشود که انگاری مخلوطی از کبوتر زاغ با کبوتر سبز می‌باشد که درواقع این حیوان به هر دو آن‌ها شبیه می‌باشد و معمولاً خوب می‌پرند.
کبوتر کاشانی سرور
سرور که هفت‌رنگ نیز گفته میشود از رنگ‌های مختلف که به‌صورت نامرتب و ناهمگون به‌هم‌پیوسته‌اند و در رنگ‌آمیزی‌های گوناگونی مثل سرور آتشی – سرور نقره‌ای – سرور زرد – سرور سفید – سرور هفت‌رنگ و غیره، دیده می‌شوند که ازنظر ژنتیکی نظر دانشمندان بر این است که در اثر درست عمل نکردن رنگ‌دانه‌های موجود در ژن نطفه‌ها به وجود می‌آیند و توصیه می‌کنند هیچ‌وقت دو سرور را باهم جفت نی اندازیم و بهتر است. جفت دیگر سرور یکی از رنگی‌ها، مثل سبز و قرمز و زاغ و مسجدی و غیره باشد و ترجیح از همه بهتر سبز می‌باشد.
گرگی
کله حیوان تا نصف گردن قرمز، پشت قرمز، پرها و دم طوسی و مابقی سفید است.
کبوتر کاشانی سینه ماشی
پشت و پرهای حیوان، سیاه و بقیه بدنش سفید با خال‌های سیاه است. خال‌های دیگر از آمیزش گروه کله‌دار با گروه رنگی، درواقع رنگ‌ها و خال‌های متنوعی به دست می‌آید که اسامی تعدادی از آن‌ها به شرح زیر است:
از آمیزش قرمزی و کله‌دار، انواع قلمکار به دست می‌آید. ادغام سبز و کله خالدار و یا کله‌سبز انواع خال پلنگ به دست می‌آید.
آمیزش زاغ و سبز با سفید انواع قاره به دست می‌آید. و موارد مشابه دیگر که میشود با آمیزش رنگ‌های مختلف تجربیاتی جدیدی به دست آورد. انواع خال‌های دیگر هم وجود دارد که در اصالت یا آمیزشی بودن آن‌ها نظر قطعی وجود ندارد مانند زرهی، سینه پیس، خال پیس و غیره.
کلام آخر
به پایان مقاله معرفی انواع کبوتر کاشان رسیدیم؛ امیدواریم لذت برده باشید.
جهت خرید و فروش انواع حیوانات خانگی از جمله گربه، کبوتر و غیره می‌توانید به اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید.
منبع: کبوتر در ایران و جهان
با عرض سلام جناب ممنونم از اطلاعات شما ولی توی بعضی از خالها فکر کنم اطلاعات شما ضعیف هست مثله پا مونجوقی به کبوتری گفته میشود که در کنار انگشتان پا پرهای ریز مونجوق مانند دارند رنگ شازده هم که خودش یک داستان طولانی دارد که پیشکسوت های کاشان داستان شازده قجری با ابلق گلی های معروفش را میدانند
اگر امکانش هست در مورد خال پلنگی هم یه مطلبی بزارید
با سلام
نگین فلان کبوتر بد هست یا اون خوب نیست
عشق باز انواع کبوتر رو دوست داره
من خودم ب شخصه اصلا فرقی بین کبوتر هام نمی زارم و همیشه عاشقشون بودم من ی بچه ۱۵ ساله هستم سه سال هست ک کبوتر دارم
خیلی ها سعی کردن کبوتران منو بدزدن ولی نشد چون عشق باز خطر کبوتر هارو همیشه حس می‌کنه
من اینجوری هستم بقیه دوستان رو نمی دونن.🙂
کبوتر فقط سیاه ابادانی وکله دم سبز برای پرش
سلام کفتر عشقه کاکو هرکی یه چیزی میگه کفتر باز لات، الوات معتاد و…. آقا من فوق لیسانس اقتصاد مدیریت هستم مقام دار تو ورزش بدنسازی هم هستم از بچگی هم کفتر داشتم درسم جدا عشقم جدا اونایی ک میگین کفتر باز…. باید بگم اولا ما عشق بازیم دوما بیایم بااحساس دختر مردم بازی کنیم خوبه یا همون دور کفترا باشیم سوما میگین معتاد اره ما معتاد کفتریم ولی مثل آقایون معتاد نیسیم چرت بزنیم همیشه هم سرمون بالاست بقول بعضی ها ها جگر شیر نداری سفر عشق نرو
زاغ نوک سفید جزو پرنده هایی هست که واقعا پرواز زیبایی داره و حرکات نمایشی خاصی رو در پروازش میبینید.
این کبوترا چه اسامی جالبی دارن
تعدادی ابلق به نازل ترین قیمت به فروش میرسد
کفتر کاشان ستار چگونه کفتریه من خیلی تعریفش رو شنیدم
کبوتر پرشی واقعا یکی از بهترین نژاد های است توی عمرم دیدم .من الان ۱۰ ساله که کبوتر دارم میتونم به جرئت بگم کبوتر پرشی یکدونه هست