اسب‌هایی که در ورزش چوگان استفاده می‌شوند، اغلب به اسب چوگان معروف‌اند. ارتفاع آن‌ها فقط ۱۳۷ سانتیمتر از روی شانه است. ارتفاع اسب‌های چوگان با مهاجرت به غرب و پیوند با نژادهای غربی افزایش یافت. در سال ۱۹۱۹ محدودیت ارتفاع به‌طور کامل برداشته شد. اسب‌های تروبرد و دورگه اغلب در ایالات‌متحده به‌عنوان اسب‌های چوگان استفاده می‌شوند.
در آرژانتین، بین دهه ۴۰ تا ۶۰، بازی چوگان به‌عنوان یک بازی روستایی، دشوار و غیرحرفه‌ای شناخته می‌شد. با گذشت سال‌ها، اسب‌های چوگان متناسب با نیازها و پویایی‌های بازی چوگان سازگار شده و آموزش داده شدند.
این اسب‌ها بیشتر از آنکه یک نژاد اسب باشند، یک نوع از اسب هستند. اسب‌های چوگان باید ازلحاظ فیزیکی ویژگی‌های خاصی داشته باشند.
اسب چوگان ایده‌آل، ترکیبی از سرعت، هوش، استقامت و همچنین داشتن عشق برای بازی کردن است. یک اسب چوگان باید دارای استخوان‌های پای قوی باشد تا بتواند سوارکارها را با سرعت کامل حمل کند و در عرض ثانیه‌ای بچرخد یا متوقف شود. بسیاری از اسب‌های باتجربه این نوع توانایی پیش‌بینی چرخش توپ را پیش از رسیدن آن به مقصد دارند.
اسب‌های چوگان امروزی درواقع ۶۴ اینچ که برابر است با یک متر و ۶۲ سانتیمتر یا بیشتر، ارتفاع دارند؛ اگرچه برخی از آن‌ها هنوز به ارتفاع اسب‌های پونی نزدیک‌تر هستند.
انواع اسب چوگان
polo pony اصطلاحی است که برای اسب‌های چوگان در بازی چوگان استفاده می‌شود. آن‌ها ممکن است از هر نژاد و یا ترکیبی از نژادها باشند؛ اگرچه بسیاری از آن‌ها دارای مقدار قابل‌توجهی از نژاد تروبرد هستند. آن‌ها پونی خوانده می‌شوند، اما این بیشتر اشاره‌ای به چابکی آن‌ها است تا اندازه آن‌ها. تقریباً همه اسب‌های چوگان به اندازه اسب معمولی هستند. اسب‌های چوگان به تمرین زیاد و مداوم نیاز دارند و ازآنجاکه هر سوارکار در یک مسابقه به چند اسب نیاز دارد، این می‌تواند هزینه قابل‌توجهی داشته باشد.
در قسمت بعد به بررسی نژادهای متفاوت اسب چوگان می‌پردازیم.
اسب‌های چوگان اصیل (تروبرد)
تروبرد یک نژاد اسب است که به دلیل کاربرد آن در مسابقات اسب‌سواری مشهور است. اگرچه این کلمه گاهی برای اشاره به هر نژاد اسب خالص استفاده می‌شود، اما ازنظر فنی فقط به نژاد تروبرد اطلاق می‌شود. تروبردها را اسب‌های «خونگرم» در نظر می‌گیرند که به خاطر چابکی، سرعت و روحیه آن‌ها شناخته‌شده هستند.
یک اسب تروبرد، نوعی از اسب‌های دارای استعداد و ذوق است که معمولاً به‌عنوان اسب چوگان در ایالات‌متحده مورداستفاده قرار می‌گیرد.
بسیاری از اسب‌های چوگان آمریکایی امروزی ۷۵ درصد یا بیشتر تروبرد هستند. پاهای عقبی محکم و استوار اسب‌های چوگان اصیل، سرعت حیوان را افزایش می‌دهد. اسب‌های چوگان به‌گونه‌ای با استقامت و سرسخت تربیت‌شده‌اند که می‌توانند سوارکار را با سرعت زیاد و در مسافت‌های طولانی حمل کنند. هر دو این صفات برای اسب چوگان بسیار حیاتی است. اصل و نسب اکثر اسب‌های چوگان انگلیسی به Rosewater که یک نریان کوچک انگلیسی بود؛ برمی‌گردد.
اسب‌های چوگان کوتاه و پرطاقت (کوارتر)
یک اسب چوگان معمولی آمریکایی، از نژاد اسب‌های اصیل و اسب‌های کوتاه و پرطاقت است. این حیوانات نیز مانند اسب‌های چوگان اصیل، سرعت و استقامت خوبی دارند تا در مسابقات سرعت به رقابت بپردازند.
اسب‌های کوتاه و پرطاقت، اسب‌های چابکی هستند که برای گله‌ها و گله‌دار پرورش می‌یابند. چابکی اسب‌های چوگان آن‌ها را قادر می‌سازد تا تغییرات جهت‌دار سریع را ایجاد کنند. این اسب‌ها مانند اجداد خود (اسب‌های کوارتر) دارای حرکات سریع و پشت سر هم هستند.
اسب‌های چوگان آرژانتینی (Argentine)
اسب چوگان آرژانتینی، پیوند بین نژادهای تروبرد و نژاد بومی آرژانتینی به نام کریولو است؛ مانند اسب کوارتر، کریولو یک اسب گاو کار (working cow) است که به‌عنوان یک اسب چوگان توانایی خود را برای حرکت سریع و چرخش شدید به‌عنوان یک مزیت رقابتی عرضه می‌کند. برخلاف اسب کوارتر، کریولو معمولاً برای استقامت و نه سرعت پرورش می‌یابد. به این اسب دورگه نیز آرژانتین-آنگلو گفته می‌شود.
نژاد اسب کریولو
کریولو (به زبان اسپانیایی) یا Crioulo (به زبان پرتغالی) اسب بومی پمپاس (منطقه‌ای طبیعی بین اروگوئه، آرژانتین، برزیل و پاراگوئه، در آمریکای جنوبی) با شهرتی برای استقامت در مسافت‌های طولانی است که مربوط به سوخت ساز کم بدن آن‌هاست. کریولو رام شدنی، سربه‌راه و هوشمند است؛ همچنین احساس انسان را به‌خوبی درک می‌کند. این نژاد که به‌سختی و استقامت مشهور است، در کشورهای زادگاه خود محبوب است.
اسب چوگان استرالیایی (Stockhorse)
نژاد اسب چوگان استرالیایی (اسب Stock) مخصوصاً برای شرایط استرالیا پرورش داده‌شده است. این نژاد سرسخت اسب است که ازنظر استقامت، چابکی و خلق‌وخوی خوب قابل‌توجه است. اجداد اسب‌های چوگان استرالیایی به‌عنوان اولین نژاد اسب‌های چوگان از اروپا، آفریقا و آسیا به استرالیا آورده شده‌اند. این اسب‌ها امروزه در طیف گسترده‌ای از رشته‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند و هنوز هم در سراسر استرالیا به‌عنوان یک اسب کار ارزشمند برای دامداران استفاده می‌شوند.
اسب Stock برای کار با دام‌ها، به‌خصوص گاوها مناسب است. این اسب‌ها ازنظر جثه کوچک‌تر، با حرکات سریع، چابک و پاهای عقبی بسیار قدرتمند هستند. اسب‌هایی که در غرب برای نمایش و سیرک استفاده می‌شوند غالباً قد بلندتر، حرکات آهسته‌تر، حرکات یورتمه نرم و صاف و تا حدی از بالاترین کیفیت و رتبه برخوردارند. اگرچه هنوز هم پاهای عقب قدرتمند از صفات بارز اسب‌های کوارتر است.
خصوصیات اسب چوگان
بدن اسب چوگان باید نرم است و با گوشت و عضلات پوشیده شده است؛ ولی شکم ندارد. پوست اسب باید شفاف و نرم باشد و بتوانید با دست آن را بگیرید نه اینکه به دنده‌ها چسبیده باشد. چشم‌های اسب چوگان باید روشن باشد. اشتهای این اسب باید خوب باشد و همیشه برای خوردن غذایش آماده باشد. ترکیب جثه‌ی اسب چوگان خوش‌ترکیب و قلمی است ولی نباید خیلی یک‌لایی و لاغر باشد. بدن این نوع باید گرم باشد، پاها و دست‌ها می‌بایستی سرد باشد.
نحوه تیمار اسب چوگان
تیمار اسب چوگان باید سریع، تمام و کمال انجام شود. اگرچه اسب هرروز احتیاج به تیمار دارد ولی به نظر می‌رسد یک وعده تیمار خوب و دقیق در هفته بهتر از این است که هرروز او را به‌طور ناقص تیمار کنید. برای تیمار اسب به نکات زیر توجه نمایید:
- پاها و دست‌های اسب را بلند کرده و بازدید کنید ببینید تمیز هستند یا نه؟
- ببینید آیا قسمت قورباغه سالم است و بوی بد نمی‌دهد؟ زیرا بوی بد غالباً به علت یک بیماری قارچی به وجود می‌آید.
- چشم‌ها، بینی و پاردم (قسمتی گوشتی دم اسب) او را با اسفنج بشویید و جاهایی که چین‌خورده هستند مثل زیر گلو، آرنج، مفصل خرگوشی، زانوها و غیره را با انگشت برخلاف خواب مو ماساژ دهید.
تامین آب برای اسب چوگان
یک اسب روزانه بین ۵ تا ۱۵ لیتر آب نیاز دارد. باید قبل از هر غذا به او آب بدهید. بهتر است همیشه سطل آبی در کنار او قرار دهید ولی سه ساعت قبل از شروع بازی آب را ا ز کنار او بردارید. اسب سالم آب بیشتری می‌خورد که بسیار خوب است ولی هرگز بعد از غذا به اسب آب ندهید. درصورتی‌که سطل آب در اسطبل باشد و بعد از غذا مقدار بسیار کمی بنوشد ضرری ندارد.
تغذیه
اسب معده بسیار کوچکی دارد. پس باید به‌دفعات غذا بخورد. بهتر است به اسب خود در روز پنج یا شش دفعه غذا بدهید. سعی کنید تغذیه اسب چوگان در ساعات معینی باشد. برای اینکه معده اسب در شب خالی نباشد، یک‌بار آخر شب و یک‌بار هم صبح زود حتماً به او غذا بدهید. یک کیلو و نیم سبوس خشک را در ۱/۵ لیتر آب جوش بریزید و هم بزنید تا اینکه سبوس خوب خیس شود بعدازاینکه سرد شد ۶ تا ۸ اونس (هر اونس معادل ۲۸ گرم است) تخم کتان که قبلاً ۲۴ ساعت خیس‌خورده و یک ساعت جوشیده است و همچنین دو تا چهار اونس سولفات دومنیزی به آن اضافه کرده و با آخرین غذای شب به او بدهید.
آیا اسب من بیمار است؟
به خاطر بسپارید تنها راهی که اسب بخواهد به شما بفهماند که حالش خوب نیست غذا نخوردن، لگدزدن و در موقع قولنج شدن نگاه کردن به شکمش است. چنانچه اسب شما از خوردن غذا امتناع کرد اولین کاری که باید انجام دهید این است که درجه حرارت بدن او را بگیرید. مگر اینکه دلایل قابل‌رؤیت دیگری مثل جراحت دهان و غیره داشته باشد. اگر متوجه شدید تمام جو در پهن اسب باقی‌مانده، واضح است که غذای خود را نجویده فروبرده و ممکن است علت آن تیزی دندان‌ها باشد بنابراین باید دندان‌ها فوراً سوهان شوند.
هرروز به تاندون‌ها، بندها و مفاصل اسب خود دست بکشید تا چنانچه بعضی از قسمت‌های پا آسیب‌دیده است، قبل از اینکه به‌طورجدی توسعه پیدا کند آن را معالجه کنید.
بازی چوگان
پس از فتوحات مسلمانان به سلسله ایوبید و ماملوکه مصر و شام، نخبگان آن‌ها بیش از سایر ورزش‌ها چوگان را موردعلاقه خود قراردادند. این بازی در جنوب آسیا گسترش یافت و در آنجا از قرن ۱۵ تا ۱۶ در مناطق شمالی غربی پاکستان امروزی (ازجمله گیلگیت، چیترال، هانزا و بالتستان) حضور جدی داشته است. گفته می‌شود که نام چوگان از واژه بالتی “pulu” گرفته‌شده است و به معنی توپ است. احتمالاً چوگان از طریق جاده ابریشم به چین ورود کرده بود و در آنجا در پایتخت سلسله تانک چانگان محبوب بود و همچنین توسط زنان بازی می‌شد که برای انجام این کار لباس مردانه می‌پوشیدند.
چوگان به‌طور سنتی با هفت بازیکن به یک سمت بازی می‌شود. چوگان محبوبیت خود را در سایر نقاط آمریکا ازجمله برزیل، شیلی، مکزیک و ایالات‌متحده آمریکا پیداکرده است. بازیکنان در بازی چوگان اجازه حمل توپ را ندارند، درحالی‌که مسدود کردن توپ با هر قسمت از بدن به‌جز دست باز مجاز است. چوب‌ها از نیشکر و توپ‌ها از ریشه‌های بامبو ساخته می‌شود. بازیکنان هم روی اسب بومی Manipuri سوار می‌شوند.
تمرینات برای تدارک بازی چوگان
یک اسب خوب، باید سه ساعت در روز به روش قدم و یورتمه کوتاه از تپه بالا و پائین برود تا عضلاتش رشد کافی بکند. (هیچ‌وقت اجازه ندهید هیچ اسبd با وزن یک سوارکار، یورتمه بلند برود زیرا مفاصلش تکان‌های غیرضروری خواهد خورد).
در صبح بین غذای اول و دوم دو ساعت و در بعدازظهر یک ساعت با او تمرین کنید. در ضمن تمرین بعدازظهر، به مدت پنج دقیقه چهارنعل با اسب بروید و بعدها این زمان را تا ده دقیقه افزایش دهید. می‌توانید گوی بزنید ولی باز تأکید می‌کنیم تکرار یورتمه کوتاه در تپه‌ها به اسب شما کمک زیادی خواهد کرد.
وسایل ضروری اسب در حین مسابقه چوگان
- باندپیچی برای حفاظت چهار ساق اسب به‌منظور عدم برخورد ضربات توپ یا چوب چوگان به ساق‌ها.
- انتخاب افسار، دهنه و لگام مناسب جهت کنترل هرچه بهتر اسب در حین مسابقه.
وسایل ضروری سوارکار در حین مسابقه چوگان
- کلاه ایمنی مخصوص چوگان
- دستکش
- شلاق چوگان که اندازه آن تقریباً معادل ۱۰۶ سانتیمتر است و علت آن نیز سهولت استفاده از آن حین مسابقه است.
- چکمه سوارکاری بدون بند
- زانوبند
سخن پایانی
به پایان معرفی اسب چوگان رسیدیم؛ امیدواریم از خواندن این مقاله لذت برده باشید.
جهت خرید و فروش حیوانات خانگی موردنظر خود پیشنهاد می‌کنیم به سایت یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید.
منابع: