اسب‌ها حیواناتی هستند که به دلیل تحرک زیادی که دارند در معرض بیماری های حرکتی در اسب قرار دارند. برای تشخیص، پیشگیری و حتی درمان این بیماری‌ها نیاز به شناخت بیشتر نسبت به آن‌ها داریم. ابتدا باید اطلاعاتی در مورد دستگاه حرکتی در اسب‌ها داشته باشیم و سپس بیماری‌هایی که این دستگاه را در بدن اسب‌ها تهدید می‌کند بشناسیم. با ما در واسط پت همراه باشید.
دستگاه حرکتی در اسب
دستگاه عضلانی اسکلتی شامل استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، رباط‌ها و مفاصل سر، ستون فقرات و اعضای بدن، همراه با عضلات مرتبط، تاندون‌ها و مفاصل است. وظیفه اصلی آن، حمایت از بدن، فراهم کردن یک سیستم اهرم برای حرکت و در برخی موارد برای تأمین حفاظت از ساختارهای حیاتی خاص مانند مغز و چشم‌ها است.
به‌عنوان یک حیوان شکار یا طعمه، سیستم عضلانی اسکلت اسب باید رشد کند تا به او اجازه دهد با سرعت زیادی حرکت کند تا از یک شکارچی بگریزد. سیستم عضلانی اسکلتی اسب از استخوان‌ها، غضروف، ماهیچه‌ها، رباط‌ها و تاندون‌ها تشکیل‌شده است.
وظیفه اصلی دستگاه حرکتی
وظیفه اصلی آن‌ها حمایت از بدن، ارائه حرکت و حفاظت از اندام‌های حیاتی است. در اسکلت اسب ۲۰۵ استخوان وجود دارد. ۲۰ استخوان در هر پای جلو و ۲۰ استخوان در هر پای عقب قرار دارند و جمعاً ۸۰ استخوان در چهار پای اسب هستند.
انقباض عضلات
عضلات منقبض و آزاد می‌شوند. درحالی‌که انقباض فرآیندی است که می‌توانیم داوطلبانه ایجاد کنیم، آزادسازی آن این‌گونه نیست. وقتی عضلات منقبض می‌شوند و نمی‌توانند آزاد شوند، سفت و کوتاه می‌شوند. این امر باعث ایجاد فشار بر روی نواحی اطراف است که منجر به تشنج می‌شود.
انواع ماهیچه
اسب‌ها دارای دو نوع الیاف ماهیچه‌ای هستند. عضلات انقباض آهسته که برای عملکرد صحیح به اکسیژن نیاز دارند. بیشتر در اسب‌هایی که به قدرت و مقاومت نیاز دارند، مورداستفاده قرار می‌گیرد.
عضلات انقباض سریع که برای انجام صحیح به اکسیژن زیادی احتیاج ندارند. آن‌ها بیشتر در اسب‌هایی یافت می‌شوند که نیاز به‌سرعت سریع دارند و لازم نیست برای مدت طولانی حفظ شوند. تعداد ماهیچه‌های منقبض شونده را می‌توان افزایش داد. با آموزش اسب‌ها و عادت دادن آن‌ها به مسافت‌های طولانی، می‌توان تعداد عضلات انقباض سریع را افزایش داد.
انواع ماهیچه سوخت عضلات
سوخت این عضلات ترکیبی از گلیکوژن (شکل اصلی ذخیره کربوهیدرات)، گلوکز (قند) و چربی است. بااین‌حال وقتی سرعت اسب افزایش می‌یابد، گلیکوژن یا گلوکز بیشتر به‌عنوان سوخت طی فرآیندی که با اسم گلیکولیز شناخته می‌شود، موردنیاز است. این فرآیند شامل تجزیه گلوکز یا گلیکوژن به انرژی است. گلوکز محصول نهایی متابولیسم کربوهیدرات است و منبع اصلی انرژی موجودات زنده است.
گلوکز اضافی به گلیکوژن تبدیل می‌شود و برای استفاده در آینده، در کبد و عضلات ذخیره می‌شود. حرکت با سرعت بالا مانند کنتروپ یا گالوپینگ نیاز به انفجار مداوم انرژی دارد. چربی و گلیکوژن ذخیره‌شده توسط عضلات قادر به تأمین تمام انرژی موردنیاز نیستند. با سوزاندن سریع‌تر گلیکوژن، گلیکولیز (بدون حضور اکسیژن) اتفاق می‌افتد. اسید‌لاکتیک درنتیجه گلیکولیز تجمع می‌یابد و می‌تواند خستگی زودهنگام را به همراه داشته باشد. مهم‌ترین عنصر برای عملکرد مناسب، اکسیژن است.
وظایف تاندون و رباط
تاندون‌ها و رباط‌های موجود در اسب کمربند و کابل‌هایی هستند که استخوان‌ها را در جای خود نگه داشته و به عضلات اجازه می‌دهند تا در ایجاد نیروی محرکه به جلو، عقب، پهلو، بالا و پایین کار کنند. به دلیل بار کاری که اغلب روی آن‌ها وارد می‌شود، تاندون‌ها و رباط‌ها مکان‌های مکرر آسیب و بیماری های حرکتی در اسب هستند.
تاندون‌ها عضله را به استخوان متصل می‌کنند درحالی‌که رباط‌ها استخوان‌ها را به هم متصل کرده و مفاصل را تقویت می‌کنند. در حین ورزش، تاندون‌های اسب می‌توانند از یک تا سه اینچ کشیده شوند. وقتی تاندون فراتر از ظرفیت کرنش خود رانده شود، می‌تواند آسیب ببیند. آسیب به‌طورمعمول شامل پارگی الیاف کلاژن تاندون است که منجر به التهاب، درد و عدم توانایی عملکرد طبیعی اندام می‌شود.
وظایف تاندون و رباط بیماری های حرکتی در اسب
این بیماری‌ها شامل موارد زیادی می‌شوند، ازجمله میخچه، شکستگی، مشکلات کمر، ترک سم، درد قلم پا، بیماری ناویکولار، اسپاوین، کشیده شدن تاندون، آماس چرکی پای اسب و آماس مچ، مشکلات مفصل زانو، سوراخ شدن کف پا، آرتریت، استخوانچه‌های اضافی، ورم مفصل ساق پای اسب و ازوتوریا است.
ازآنجاکه امروزه اسب‌ها جایگاهی در بین انسان‌ها پیداکرده‌اند بهتر است که هرکدام از ما اطلاعاتی در مورد بیماری‌های آن‌ها به‌خصوص بیماری های حرکتی در اسب داشته باشیم. در ادامه به تعدادی از این بیماری‌ها خواهیم پرداخت.
میخچه در اسب
بیماری میخچه نوع خاصی از کبودی و کوفتگی کف پا است. میخچه معمولاً از جنبه داخلی روی پاهای جلو تأثیر می‌گذارد. کبودی از آسیب‌های تروماتیک است که منجر به خونریزی در بافت‌های حساس کف پا می‌شود. خونریزی نیز باعث افزایش فشار در بافت‌های حساس می‌شود که منجر به درد می‌شود. میخچه ممکن است به‌طور حاد (ناگهانی) یا مزمن (باگذشت زمان) ایجاد شود. میخچه انواع مختلفی دارد مانند میخچه خشک، میخچه مرطوب و میخچه چرکی یا ترشح میخچه است.
عوامل ایجاد میخچه
میخچه تقریباً به‌طور ناگهانی ناشی از استفاده از نعل‌های نامناسب است. در بعضی موارد نعل‌ها، طولانی‌مدت به پای اسب بوده‌اند و پا رشد کرده است. درنتیجه نعل به جلو منتقل‌شده است. در موارد دیگر ممکن است سنگ‌ها بین کفش و پا قرارگرفته باشند و منجر به آسیب و کبودی شده باشند. تحمل وزن بیش‌ازحد نیز توسط پاشنه‌ها ممکن است منجر به میخچه شود.
عوامل ایجاد میخچه چگونگی تشخیص میخچه
میخچه باعث ایجاد بیماری های حرکتی در اسب و علائم لنگی در آن می‌شود که شدت آن بستگی به درجه کبودی دارد. درجه لنگش در زمین سخت و هنگام چرخش اسب، افزایش و در زمین نرم کاهش می‌یابد. با لمس پا و نیشگون گرفتن پا می‌توان میخچه را تشخیص داد؛ زیرا اسب سعی می‌کند هنگام نیشگون گرفتن پای خود را دور می‌کند. در صورت لمس، پاها گرم به نظر می‌رسند. همچنین در بعضی موارد با استفاده از اشعه ایکس به‌طور قطعی این بیماری را گزارش می‌دهند.
درمان میخچه
در اولین اقدام نعل‌های اسب باید برداشته شود. میخچه‌های خشک و مرطوب با یک چاقوی سم برای تسکین فشار باز می‌شوند و میخچه‌های چرکی نیز باز می‌شوند تا چرک پا درمان شود. البته این کار بیش‌ازحد نباید انجام گیرد زیرا ممکن است شرایط بدتر شود. ضماد و به دنبال آن بانداژ محافظتی خشک، ممکن است به تسریع بهبودی کمک کند و باید اسب را تا زمان بهبودی استراحت داد. بعد از بهبودی و رهایی از بیماری های حرکتی در اسب، باید پا را با نعل مناسب و اندازه پای اسب نعل‌بندی نمود .
جلوگیری از بروز میخچه
نعل‌بندی مرتب سم، با نعل‌هایی که به‌درستی روی پای اسب قرار می‌گیرند بهترین راه پیشگیری از ایجاد میخچه است. حتی با بهترین توجه به پا، برخی از اسب‌ها مستعد کبودی کف پا هستند اگرچه میخچه تقریباً همیشه قابل‌پیشگیری است و پیشگیری همیشه بهتر از درمان است.
جلوگیری از بروز میخچه استخوان
استخوان ماده منحصربه‌فرد و جذابی است و در بیماری های حرکتی در اسب نقش زیادی دارد. مردم اغلب فکر می‌کنند استخوان نسبتاً بی‌اثر است، اما این مفهوم درستی نیست. مدل‌سازی و بازسازی می‌تواند در همان استخوان به‌طور هم‌زمان انجام گیرد.
استخوان همیشه در تمام مراحل درحال بازسازی است. استخوان بهبود نمی‌یابد، بلکه با استفاده از بافت اسکار که در اکثر بافت‌های دیگر دیده می‌شود، خود را بازسازی می‌کند. شکل و ساختار آن با استفاده از آن تغییر می‌کند و در صورت شکسته شدن می‌تواند صد درصد قدرت و عملکرد قبلی خود را از سر بگیرد.
شکستگی
تقریباً هر استخوانی در بدن قابل شکستگی است و شکستگی نیز از بیماری های حرکتی در اسب بشمار می‌رود. خوشبختانه در صورت تشخیص و مدیریت مناسب در مراحل اولیه همه شکستگی‌ها اکنون قابل اصلاح هستند. شدت شکستگی به عوامل مختلفی بستگی دارد ازجمله اینکه چه استخوانی و کدام قسمت استخوان درگیر می‌شود.
انواع شکستگی
شکستگی‌های ساده فقط یک خط شکستگی دارند. درحالی‌که شکستگی‌های خردشده دارای چندین خط شکستگی هستند و تکه‌های استخوان از هم جداشده‌اند. شکستگی‌های ناقص ترک‌هایی هستند که فقط یک‌طرف استخوان را درگیر می‌کند. در ارتوپدی انسان، این شکستگی‌ها معمولاً در کودکانی که استخوان‌های نرم و نابالغ دارند، دیده می‌شود و اغلب به‌عنوان شکستگی “گرین استیک” شناخته می‌شود. آرتروز و بیماری دژنراتیو مفصل از مشکلات ثانویه شایع هستند که پس از بهبودی شکستگی‌هایی که مفاصل را درگیر می‌کنند به وجود می‌آیند.
شایع‌ترین شکستگی‌ها
شایع‌ترین شکستگی‌های اسب استخوان‌های اندام تحتانی را درگیر می‌کنند. شکستگی معمولاً یا در اثر ضربه مستقیم ناشی از زمین خوردن، لگدزدن یا ضربه زدن یا در هنگام ورزش شدید اتفاق می‌افتد. شایع‌ترین شکستگی‌ها عبارت‌اند از:
شایع‌ترین شکستگی‌ها شکستگی استخوان پدال
اغلب در صورتی رخ می‌دهد که اسب بر روی یک دیوار یا بر روی یک سطح نامنظم فرود می‌آید. اگر شکستگی شامل تابوت نباشد، اغلب با استراحت و به کار بردن یک نعل میله‌ای خوب التیام می‌یابد. اگر شکستگی مفصل تابوت را درگیر کند از اتصال پیچ جراحی برای کمک به بهبودی استفاده می‌شود.
شکستگی استخوان پاسترن
معمولاً استخوان بلند پاسترن را درگیر می‌کند. برخی از شکستگی‌های ساده و بدون جابجایی، با پانسمان و استراحت به‌خوبی ترمیم می‌شوند اما با استفاده از تثبیت پیچ جراحی، بسیاری از آن‌ها می‌توانند با سرعت بیشتری و با خطر کمتری از عوارض ثانویه ترمیم شوند.
شکستگی استخوان سزاموئید
استخوان‌های کوچک در پشت مچ پا به‌صورت نوعی قرقره برای رباط‌ها عمل می‌کنند. شکستگی این استخوان‌ها به‌طورمعمول در کره جوان اتفاق می‌افتد. ممکن است با بزرگ شدن مچ پا، موجب بیمار‌های حرکتی در اسب، درد و لنگی پا شود. زمانی که شکستگی استخوان سزاموئید در اسب‌های بالغ رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به لنگش مزمن یا مکرر شود.
از شکستگی‌های دیگر می‌توان به شکستگی استخوان کارپ (زانو)، شکستگی استخوان توپ، شکستگی استخوان‌های آتل، شکستگی استخوان بازو و استخوان ران، شکستگی آرنج و شکستگی لگن اشاره کرد. این شکستگی‌ها اگر در زمان مناسب تشخیص داده شوند و استراحت کامل و زمان کافی داشته باشند کاملاً بهبود می‌یابند. تشخیص دقیق اولیه با معاینه اسکن هسته‌ای (تصویربرداری) برای تأیید تشخیص و نظارت بر ترمیم قبل از شروع ورزش ضروری است.
شکستگی استخوان سزاموئید چگونگی تشخیص شکستگی
معاینه بالینی دقیق، مهم‌ترین نقطه شروع تشخیص بیماری های حرکتی در اسب است. بیشتر شکستگی‌های اندام باعث ایجاد درجه‌ای از لنگش می‌شود اگرچه این مسئله از نوع خفیف تا غیر تحمل، بسته به نوع شکستگی و محل آن متفاوت است.
معمولاً تورم در ناحیه آسیب‌دیده وجود دارد و در هنگام لمس یا دست‌کاری استخوان‌درد حاصل می‌شود. برای تشخیص دقیق بسیاری از شکستگی‌ها معاینه رادیوگرافی (اشعه ایکس) ضروری است. برای شکستگی‌های ظریف‌تر معاینات اسکن هسته‌ای (تصویربرداری) لازم است. اسکن اولتراسوند می‌تواند برای شکستگی استخوان در اندام فوقانی که رادیوگرافی ممکن نیست، به‌عنوان‌مثال لگن و استخوان ران مفید باشد.
چه روش‌های درمانی وجود دارد؟
تمام شکستگی‌ها و بیماری های حرکتی در اسب نیاز به استراحت دارند تا امکان ترمیم وجود داشته باشد. برای برخی انواع ساده و ناقص شکستگی استخوان اندام تحتانی اسب، بانداژ، گچ یا آتل می‌تواند ثبات کافی را ایجاد کند. در شکستگی‌های پیچیده‌تر در قسمت استخوان‌های اندام فوقانی که نمی‌توان از باند، گچ و آتل استفاده کرد، جراحی، استفاده از پیچ، صفحه، پین یا سیم برای نگه‌داشتن قطعات به هم نیاز است. انتخاب روش درمان به محل و نوع شکستگی، سن اسب و ملاحظات مالی بستگی دارد. البته در این موارد دامپزشک باید تصمیم مناسب را بگیرد.
مشکلات کمر اسب
مشکلات کمر اسب در بین بیماری های حرکتی در اسب بسیار شایع است. شایان‌ذکر است که متداول‌ترین شکل ظهور مشکلات کمر، می‌تواند عملکرد ضعیف و درد باشد.
ارزیابی مشکلات کمر در اسب‌ها
درد کمر و محل دقیق درد در اسب‌ها همیشه دشوار بوده است. ازاین‌رو که بسیاری از اسب‌ها علی‌رغم داشتن مشکلات کمر، عملکرد مطلوبی دارند. برعکس این موضوع، برخی اسب‌ها به‌طور طبیعی حساس هستند و از لمس کردن کمر آن‌ها ناراحت می‌شوند که ممکن است به‌اشتباه درد تلقی شود. اگر برخی معیارهای معنی‌دار برای ارزیابی و تعیین کمردرد ایجاد شود، بسیاری از مشکلات در تشخیص مشکلات کمر و بیماری های دستگاه حرکتی اسب‌ها حل خواهد شد.
ارزیابی مشکلات کمر در اسب‌ها سیستم عصبی کمر
قسمت پشتی دارای یک سیستم انتهای عصبی است که به‌ویژه به عملکرد ناقص بافت حساس است. آن‌ها به‌عنوان “گیرنده‌های درد” شناخته می‌شوند و در قسمت پشتی با آرایش‌های رشته‌های عصبی بدون میلین نشان داده می‌شوند. در شرایط عادی، این سیستم گیرنده نسبتاً غیرفعال است، اما توسط نیروهای مکانیکی یا سایر آسیب‌ها که به بافت‌های حاوی انتهای عصب وارد می‌شود، تحریک می‌شود؛ بنابراین، درد اولیه کمر ناشی از ضربه یا تحریک این انتهای عصب است.
علائم مشکلات کمر در اسب
به نظر می‌رسد بین عصب حیوانات و بروز درد کمر آن‌ها رابطه‌ای وجود دارد. ویژگی ثابت مشکلات طولانی‌مدت کمر و دیگر بیماری های حرکتی در اسب، تغییر در رفتار یا خلق‌و‌خو است. این موضوع ممکن است در شروع تدریجی باشد و ممکن است مدتی طول بکشد تا تغییر به‌طور کامل ارزیابی شود.
ثابت‌ترین ویژگی مشکلات کمر از دست‌دادن عملکرد، به‌ویژه در توانایی پرش است. اسب‌هایی که دچار مشکلات کمر هستند ممکن است در ادرار کردن و یا مدفوع مشکل داشته باشند، یا تمایلی به دراز کشیدن یا غلت زدن نداشته باشند.
علائم مشکلات کمر در اسب علائم مشکلات کمر در ورزش
علائم در هنگام ورزش می‌تواند شامل لنگش اندام عقب، از دست‌دادن اشتیاق به کار، عدم توانایی درحرکت با سرعت سریع، مقداری سفتی در عمل اندام تحتانی و از بین رفتن انعطاف‌پذیری پشت هنگام سوارشدن باشد. سر تکان دادن و افزایش تمایل به چرخش دم از دیگر ویژگی‌های گاه‌به‌گاه مشکلات کمر است.
کمک‌های اساسی برای تشخیص مشکلات کمر
معاینه رادیوگرافی: اگر امکانات کافی در دسترس باشد، رادیوگرافی بسیار ارزشمند است. تفسیر یافته‌های رادیوگرافی ممکن است دشوار باشد و بسیاری از اسب‌ها بدون رنج بردن از مشکل کمر، ناهنجاری‌های رادیوگرافی را نشان می‌دهند.
تصویربرداری هسته‌ای: این روش شامل تزریق داخل وریدی ماده رادیواکتیو و تشخیص نقاط گرم با استفاده از دوربین گاما است. این روش در تشخیص خارهای بیش‌ازحد سواری، شکستگی مهره‌ها، آرتروز، اسپندیلوز، برخی از مشکلات ساکروایلیاک و بیماری های حرکتی در اسب مفید است. به‌ویژه در شناسایی ضایعات استخوانی در مکان‌هایی که برای رادیوگرافی معمولی قابل‌دسترسی نیستند بسیار ارزشمند است.
سونوگرافی: در این روش برای تفسیر رضایت‌بخش نیاز به دانش کافی از آناتومی آن ناحیه است. تشخیص تغییرات سونوگرافی از طریق تماس سطح در رباط‌های ساکروایلیاک فوق نخاعی و پشتی امکان‌پذیر است. اسکن ترانس‌رکتال امکان بررسی دیسک بین‌مهره‌ای کمری را فراهم می‌کند.
ترموگرافی: برای نظارت بر تغییرات حرارتی در ناحیه پشت اسب می‌توان از تجهیزات پیچیده ترموگرافی استفاده کرد. بااین‌حال، دما فقط مربوط به پوست است و ممکن است آسیب عمیق عضله یا استخوان را منعکس نکند.
بهبود مشکل کمر اسب
مشکلات کمر به‌وضوح یک خطر شغلی در اسب‌های مسابقه‌ای و اسب‌های عملکردی است. تشخیص شرایطی که ممکن است اغلب به وجود آید دشوار است. به یاد داشته باشید که بعضی از اسب‌ها بدون اینکه از مشکل کمر رنج ببرند می‌توانند عملکرد بدی داشته باشند و برعکس بعضی از اسب‌ها باوجود مشکل کمر می‌توانند عملکرد کافی داشته باشند.
بهبود خودبه‌خودی در بسیاری از انواع مشکل کمر کاملاً معمولی است. در بعضی موارد نیز با تکنیک‌های مختلف فیزیوتراپی تکمیل شود. جراحی محدود به چند مورد انتخابی است که تشخیص با معاینه رادیولوژی و بی‌حسی موضعی فضاهای بین استخوانی تأیید شود.
بهبود مشکل کمر اسب برخی دیگر از بیماری های حرکتی در اسب
ازنظر آناتومیک، چندین علت مختلف برای اختلالات حرکت اسب وجود دارد که نمونه‌هایی از هر یک را ذکر می‌کنیم:
دپلاریزاسیون غیرطبیعی سلول عضلانی که باعث فلج دوره‌ای هایپرکلمیک (HYPP) و میوتونی مادرزادی می‌شود (شرایطی که باعث می‌شود عضلات نتوانند بلافاصله پس از انقباض شل شوند).
شلیک غیرعادی در اعصاب محیطی که باعث گرفتگی عضلانی دردناک می‌شود.
اختلال عملکرد نورون حرکتی فوقانی که باعث ضعف و حرکت ناهماهنگ می‌شود. میلوآنسفالیت تک‌یاخته‌ای اسب (EPM) و میلوپاتی فشرده‌سازی مهره گردنی (که معمولاً به آن سندروم ووبلر می‌گویند) معمولاً منجر به این اختلال می‌شوند.
اختلال عملکرد اکستراپیرامیدال که باعث ایجاد وضعیت‌های غیرطبیعی خاص می‌شود و می‌تواند ناشی از واکنش به داروها، مانند فلوفنازین باشد.
اختلال عملکرد اینترنورون نخاع که باعث تنظیم غیرطبیعی انقباض و شل شدن عضلات می‌شود و می‌تواند درنتیجه بیماری‌هایی مانند کزاز و شرایطی مانند میوکلونوس (لرزش غیرارادی عضله یا گروه عضلانی) ایجاد شود.
بااین‌وجود هنوز هم اختلالات و بیماری های حرکتی در اسب وجود دارد که در هیچ‌کدام از گروه‌های فوق قرار نمی‌گیرند.
در آخر
یکی از ویژگی‌های گیج‌کننده بیماری های حرکتی در اسب ، این است که چرا آن‌ها فقط در یک مدل راه رفتن خاص رخ می‌دهند. جواب احتمالی این مسئله ممکن است در مکانیسم‌های عصبی که حرکت را کنترل می‌کنند باشد. برای درک این نظریه، داشتن حداقل درک اساسی از آن مکانیسم‌های عصبی مهم است. امیدواریم در این مقاله اطلاعات شما را در مورد بیماری های حرکتی در اسب افزایش داده باشیم.
به پایان مقاله بیماری های حرکتی در اسب رسیدیم. امیدوارم مفید بوده باشد، امیدواریم از خواندن این مطلب لذت برده باشید. برای خریدوفروش اسب می‌توانید به سایت واسط کالا مراجعه کنید و یا اپلیکیشن واسط کالا را نصب کنید و آگهی خود را در آن قرار دهید.
منبع:
thehorse.com
