حواس اسب ها

اسب‌ها میلیون سال است در حیات وحش زندگی می‌کنند و از خطرات حیات وحش جان سالم به دربرده‌اند. این نشان دهندهٔ این است که حواس اسب ها بسیار بهتر از حواس ما انسان‌ها عمل می‌کند. بینایی خوب، شنوایی استثنایی، توانایی تشخیص کوچک‌ترین بوی شکارچی از بوی یک نسیم، توانایی تشخیص گیاهان با لمس کردن آن‌ها با پوزه‌اش، نجات بخش اسب‌ها در حیات وحش بوده است. در واقع اسب‌ها همانند انسان‌ها دارای حواس پنج‌گانه هستند. حس‌های بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه حواس پنج‌گانهٔ اسب‌ها هستند.

حس بینایی اسب‌ها چگونه است؟

بینایی شاید از مهم‌ترین حواس اسب ها باشد. اسب‌ها با داشتن چشم در هر طرف سر خود تقریباً تمام اطراف خود را می‌بینند. اگرچه اسب‌ها جلو و پشت سر خود را نمی‌بینند. به همین دلیل است که نباید از پشت سر اسب به او نزدیک شوید! اگرچه هیچ‌کس نمی‌داند که اسب‌ها دقیقاً چه مسافتی را می‌توانند ببینند، اما مطالعات نشان می‌دهد که آن‌ها تا فاصلهٔ ۱۰۰ متری خود را می‌توانند ببینند.

مطالعات نشان می‌دهد که قسمت‌های بالایی و پایینی چشم اسب‌ها فواصل دور را می‌بیند و مرکز چشم اسب اشیاء نزدیک را شناسایی می‌کند. به دلیل اینکه چشم‌های اسب‌ها در دو طرف سرشان قرار دارد، اسب‌ها برای اینکه اشیاء نزدیک به خودشان را راحت‌تر ببینند سر خود را پایین می‌آورند.

اگر به اسب‌ها اجازه داده نشود که سرشان را پایین بیاورند یا سرشان را کج کنند تا بتوانند بهتر ببیند، در این شرایط اسب‌ها معمولاً به پهلو جست‌وخیز می‌کنند. اگر در این شرایط سوارکار بی‌تجربه باشد فکر می‌کند که این عمل اسب به دلیل رم کردن یا ترسیدن اسب است! زمانی که سوارکار اسب را به دلیل این واکنش کاملاً طبیعی مجازات کند، مشکل پیچیده خواهد شد. دانستن این نکته که چشم اسب‌ها چطوری می‌بیند، می‌تواند از تضاد و تعارض بین اسب و سوارکار جلوگیری کند. پس با ما همراه باشید تا نکاتی جالب راجع به عملکرد چشم اسب‌ها را با شما به اشتراک بزاریم.

بزرگترین چشم در میان پستانداران

اسب‌ها بزرگ‌ترین چشم‌ها را در بین چشم پستانداران زمینی دارند. چشم‌ها در دو طرف سر اسب‌ها قرار دارند. این به این معنی است که اسب‌ها ۳۵۰ درجه دید دارند! از این ۳۵۰ درجه ۶۵ درجه‌اش را با هر دو چشم و ۲۸۵ درجه از آن را فقط با یک چشم می‌بینند! این دید وسیع به اسب‌ها کمک می‌کند تا بتوانند شکارچیان را ببینند. البته این وسعت دید دو نقطه کور هم دارد. نقطه کور ناحیه‌هایی هستند که اسب‌ها نمی‌توانند آن را ببینند. یکی از این ناحیه‌ها جلوی صورت اسب است. در واقع اسب‌ها ناحیهٔ جلوی صورت خود را نمی‌توانند ببینند. این ناحیه ۹۰ تا ۱۲۰ سانتی‌متر است. یک ناحیهٔ دیگر، ناحیهٔ پشت سر اسب است.

در واقع اسب وقتی‌که ایستاده است، نمی‌تواند پشت سر و در ادامه کمر، دم و محیط پشت دم خود را ببیند.

یک اسب چطور مانع‌ها را می‌بیند؟!

وقتی‌که اسب مانعی را می‌بیند و تصمیم می‌گیرد که از روی آن بپرد درست قبل از اینکه بپرد، مانع در جلوی چشم او ناپدید می‌شود! در واقع مانع هنگام پریدن در ناحیه‌ای قرار می‌گیرد که اسب نمی‌تواند آن را ببیند. ناحیه‌ای که اسب بتواند با هر دو چشم خود ببیند، ناحیهٔ کوچکی است که زاویهٔ دید ۶۵ درجه دارد. می‌توان این ناحیه را به یک مثلث در جلوی صورت اسب تشبیه کرد. اسب‌ها برای اینکه بتوانند یک شی را با هر دو چشم خود ببینند مستقیماً به آن نگاه می‌کنند. وقتی‌که بخواهند چیزی را در دور دست ببینند، مثلاً اگر بخواهد که شکارچی را در دور دست ببینند یا موانع پیش روی خودش را ببینند سرش را بالا می‌آورد.

اگر اسب بخواهد چیزی را در نزدیکی خودش و با هر دو چشم ببیند سرش را پایین می‌آورد. مثلاً اگر یک اسب بخواهد به یک مار یا چیزی که پاهایش را تهدید کرده نگاه کند، سرش را پایین می‌آورد و در حالی که گردنش را قوس داده است به زمین نگاه می‌کند. در واقع اسب برای اینکه دیدی که با هر دو چشمش دارد را بیشتر کند، سر خود را تکان می‌دهد و آن را بالا و پایین می‌برد تا بتواند اشیاء جلوی صورتش را بهتر ببیند.

حالت on the bit

در این قسمت از مقاله‌ی حواس اسب ها به یکی از اصطلاحات تخصصی می‌پردازیم.

یکی از اصطلاحات تخصصی سوارکاری به زبان انگلیسی “on the bit” است. زمانی که سوارکار بتواند در هنگام سوارکاری سر اسب را نه خیلی پایین و نه خیلی بالا نگه دارد و سر اسب را در حالتی نگه دارد که قائم با زمین باشد، به این کار در زبان انگلیسی “on the bit” می‌گویند. البته این کار نیاز به تجربه و تمرین دارد.

اگر از اسب بخواهید که در حالت “on the bit” راه برود، دید اسب بسیار کاهش می‌یابد. در این حالت اسب نمی‌تواند اشیاء دور از خود را ببیند ولی اشیاء نزدیک به خود و زمین را بهتر می‌بیند. یکی دیگر از اصطلاحات انگلیسی سوارکاری “behind the vertical” است؛ یعنی حالتی که در آن اسب سر پایین باشد. اگر از اسب بخواهید که در این حالت راه برود، توانایی اسب برای دیدن اشیاء دور کمتر و کمتر می‌شود و دید اسب محدود به ناحیهٔ جلوی پایش می‌شود. به همین دلیل است که سوارکاران وقتی در جایی که موانع زیادی دارد باشند، مثلاً در یک مسابقهٔ پرش اسب باشند، قبل از پرش، سر اسب خود را بالا می‌آورند تا اسب بتواند موانع را ببیند و محل آن‌ها را ارزیابی کند.

آیا اسب‌ها از چیزهای متحرک می‌ترسند؟

اسب‌ها نسبت به چیزهای متحرک بسیار حساس هستند، زیرا معمولاً حرکت یک چیز، اولین هشدار از نزدیکی یک شکارچی است. اگر اسب‌ها چیزی را ببینند که در حال حرکت است حالت تدافعی به خود می‌گیرند و یا فرار می‌کنند. به‌خصوص اگر آن شی در ناحیه‌ای باشد که اسب‌ها دید ضعیفی در آن منطقه داشته باشند.

آیا اسب‌ها همهٔ رنگ‌ها را می‌بینند یا کور رنگ هستند؟

اسب‌ها کور رنگ نیستند. بینایی دوتایی یا دو رنگ دارند. این به این معنا است که آن‌ها اطراف خود را به دو رنگ یا ترکیبات این دو رنگ می‌بینند. در حالی که انسان‌ها دید سه‌تایی دارند و اطراف خود را در سه رنگ و یا ترکیبات این سه رنگ می‌بینند. دو رنگی که اسب‌ها می‌توانند ببینند، رنگ‌های آبی و سبز هستند. آن‌ها طیف و تغییرات رنگی این دو رنگ را می‌توانند ببینند و رنگ قرمز را نمی‌توانند ببینند.

تحقیقات نشان می‌دهد که دید این اسب‌ها شبیه به دید انسان‌هایی است که کور رنگی قرمز- سبز دارند. در این بینایی رنگ‌های خاص به‌خصوص قرمز و رنگ‌های مرتبط با آن سبزتر به نظر می‌رسند.

رنگ‌آمیزی موانع پرش، مناسب با بینایی اسب‌ها!

توانایی محدود اسب‌ها در دیدن رنگ‌ها، چیزی است که در بعضی مواقع هنگام طراحی موانع پرش به آن توجه می‌شود. اگر رنگ مانع رنگی باشد که با رنگ زمین هم‌رنگ باشد یا در یک طیف باشند، تشخیص مانع برای اسب دشوار خواهد بود. به همین دلیل بسیار از مردم موانع پرش را رنگی متفاوت از محیط و زمین می‌زنند تا اسب بهتر بتواند متوجه مانع شود.

تحقیقات نشان داده است که اگر مانع با دو یا چند رنگ متضاد رنگ‌آمیزی شده باشد، احتمال اینکه اسب‌ها با آن برخورد کنند کمتر است. ولی اگر فقط با یک رنگ، رنگ‌آمیزی شده باشد، احتمال برخورد آن‌ها با مانع بیشتر می‌شود. تفکیک رنگ‌های زرد و سبز نیز برای اسب‌ها دشوار است.

اسب‌ها در شب دید بهتری نسبت به انسان‌ها دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که اسب‌ها در نور کم می‌توانند اشکال مختلف را ببینند و می‌توانند میزان تاریکی اشیاء را تشخیص دهند. زمانی که نور به قدری کاهش پیدا کند که تقریباً کاملاً تاریک شود، اسب‌ها دیگر نمی‌توانند اشکال مختلف را تشخیص دهند.

اسب‌ها و تغییرات ناگهانی در شدت نور

اسب‌ها قادر به تحمل تغییرات ناگهانی شدت نور نیستند، درست برعکس انسان‌ها. به طور مثال اگر یک اسب را در روز روشن به یک انبار تاریک ببرید اسب نمی‌تواند این تغییر را تحمل کند و ممکن است وحشت کند. در هنگام آموزش سوارکاری، آموزش این نکته به دانش آموزان ضروری است که تغییر ناگهانی نور ممکن است باعث بشود که اسب نتواند جایی را ببیند. پس در هنگام سوارکاری، گذر سریع از مکان روشن به مکان تاریک یا برعکس آن، باعث می‌شود که اسب متوجه نشود که چه چیزی رو به رویش است و بترسد. در بینایی اسب‌های اهلی و وحشی نیز تفاوت وجود دارد. به این معنا که اسب‌های وحشی دوربین هستند و اشیاء دور را خوب مشاهده می‌کنند.

حس شنوایی اسب‌ها

حیواناتی که از دست شکارچیان جان سالم به درمی‌برند، قطعاً حس شنوایی خوبی دارند. یکی دیگر از حواس اسب ها حس شنوایی آن‌ها است. گوش‌های اسب‌ها قیفی شکل هستند و بسیار متحرکند.

می‌توانید این حرکات گوش را هنگامی‌که اسب به صداهای اطرافش واکنش نشان می‌دهد، ببینید. گوش اسب‌ها مثل یک قیف عمل می‌کند و صداها را می‌گیرد و آن‌ها را به پایین و به کانال گوش می‌فرستد. درک و پردازش صدا در اسب سرعت زیادی دارد. اگرچه صداهای بلند و ناشناس ممکن است اسب را بترساند.

موقعیت‌های مختلف گوش اسب نشان می‌دهد که توجه اسب به چه چیزی جلب شده است. اگر گوش‌های اسب رو به‌ جلو باشند، به این معنا است که اسب‌ها توجه بسیار زیادی به صدا نشان می‌دهند. درصورتی‌که، گوش‌ها به اطراف حرکت کنند، به این معنا است که صدایی از همان مکان که گوش به سمت آن چرخیده توجه اسب را جلب کرده است. اگر پشت گوش‌ها صاف باشند، نشان دهندهٔ ترس و عصبانیت اسب است. اگر گوش‌ها حالت افتاده داشتند، نشان از آرامش و یا خواب‌آلودگی است.

تاثیر لحن صحبت کردن بر روی اسب!

اگر با اسبتان با صدای آرام، ملایم و مطمئن صحبت کنید، احتمال آن‌که اسب با شما همکاری کند به طرز شگفت‌آوری افزایش می‌یابد. پس این نکته را همیشه در ذهن خود داشته باشید، به‌خصوص زمانی که با اسب خود در یک مکان شلوغ یا ترسناک قرار دارید.

حس بویایی اسب‌ها

از دیگر حواس اسب ها حس بویایی است. اسب‌ها برای سلام و احوال‌پرسی با یکدیگر بینی همدیگر را لمس می‌کنند و هوای بازدم یکدیگر را تنفس می‌کنند. اسب‌ها بویایی بسیار حساس و خوبی دارند و بوها را تفسیر می‌کنند. توانایی آن‌ها در تفسیر بو بسیار بیشتر از توانایی ما انسان‌ها است. هر چند که حس بویایی آن‌ها به خوبی سگ‌ها نیست، اما آن‌ها بوی شکارچیان را بسیار خوب تشخیص می‌دهند.

یک نسیم کوچک با مقدار کمی از بوی شکارچی می‌تواند اسب‌ها را بترساند. در این حالت اسب‌ها دم خود را بالا می‌آورند و بعد ممکن است که در یک لحظه پا به فرار بگذارند. شاید برایتان پیش آمده باشد که سوار اسب خود شده باشید و متوجه شوید که اسب تمام آن مدت‌زمان سرش را پایین انداخته و جاده را بو می‌کشد. دلیل این کار می‌تواند این باشد که اسب‌های زیادی از آن جاده عبور کرده‌اند و اسب با این کار در حال شناسایی بوی آن‌ها است.

شناسایی اسب‌ها از طریق بو!

اسب‌ها وقتی یکدیگر را ملاقات می‌کنند بینی همدیگر را لمس می‌کنند و از طریق بو کشیدن یکدیگر را می‌شناسند. وقتی یک کره اسب به دنیا می‌آید، مادرش آن را تمیز می‌کند و از این طریق بوی کره را متوجه می‌شود. این به مادیان (اسب ماده) کمک می‌کند تا به سرعت بوی کره اسب را تشخیص دهد، حتی اگر کره اسب در میان گروهی از اسب‌ها باشد.

اسب‌ها انسان را نیز با همین روش شناسایی می‌کنند. هنگامی‌که نزدیک یک اسب می‌شوید به نحوهٔ بو کشیدن آن توجه کنید. اسب احتمالاً پوزه‌اش را به طرف شما می‌آورد تا بوی شما را متوجه شود. اگر پشت دستتان را به پوزهٔ اسب نزدیک کنید به اسب کمک می‌کنید تا راحت‌تر شما را بشناسد و به شما اعتماد کند و حضور شما را به عنوان صاحبش بپذیرد و شما را شکارچی تشخیص ندهد.

نکته

اسب‌ها قبل از خوردن هر چیزی ابتدا آن را بو می‌کشند و اگر تشخیص دهند که غذا طعم خوبی دارد آن را می‌خورند. این حس بویایی حساس باعث می‌شود که اسب به دنبال خوشمزه‌ترین قیمت‌های گیاه یونجه بگردد و آن قسمت‌ها را بخورد. بعضی از اسب‌ها به یک سری بوهای خاص اعتراض می‌کنند و عکس‌العمل‌های همراه با ترسی را از خود نشان می‌دهند. این واکنش می‌تواند به تجربه‌های منفی قبلی اسب مرتبط باشد. بعضی از مردم می‌گویند که اسب‌هایشان می‌توانند مناطقی را که قبلاً خرس یا شکارچی در آنجا زندگی می‌کرده است را شناسایی کنند. حس بویایی حسی است که در سالیان دراز درحالی‌که اسب‌ها در معرض خطر شکار شدن بوده‌اند، از آن محافظت کرده است.

حس لامسه در اسب‌ها

از دیگر حواس اسب ها می‌توان به حس لامسه آن‌ها اشاره کرد. اگر شما اسب را به طور ملایم لمس کنید، اسب این را متوجه می‌شود که شما قصد آسیب زدن به او را ندارید. یکی از راه‌هایی که اسب با آن محیط اطرافش را شناسایی می‌کند، پوزه‌اش است. یک مادیان (اسب ماده) پوزه‌اش را به‌آرامی بر روی کره‌اسب خود می‌کشد و از این طریق کره‌اسب خود را آرام می‌کند.

با اینکه پوست اسب‌ها بسیار ضخیم است، اما عصب‌های بسیار زیادی دارد و این باعث می‌شود که حتی زمانی که کوچک‌ترین چیزی برروی موهایشان فرود می‌آید آن را احساس کنند. یک سوارکار باهوش می‌داند که ارزش یک نوازش و یا ماساژ اسب چقدر زیاد است. لمس شما به اسبتان این پیام را می‌دهد: «هی! من دوست تو هستم.» در بسیاری از موارد، اسب نیز این لمس را با یک لمس یا با یک نگاه به صاحبش پاسخ می‌دهد.

حس چشایی در اسب‌ها

آخرین حس از حواس اسب ها حس چشایی است. اسب‌ها طعم‌های شیرین و شور را ترجیح می‌دهند. اسب‌ها به نمک نیاز دارند، برای این کار می‌توانید یک قطعهٔ بزرگ نمک را در اختیار آن‌ها قرار دهید. شما می‌توانید از شهدهای شیرین به همراه داروها استفاده کنید تا اسب‌ها داروهایشان را بخورند. با این حال تعجب نکنید اگر بعد از مدتی اسب‌ها متوجه کار شما شدند و دیگر داروها را نخوردند.

البته تحقیقات نشان می‌دهد که اسب‌ها گرسنه یا تشنه هستند، دیگر به چیزی که می‌خورند یا می‌آشامند دقت نمی‌کنند. اگر اسب شما گرسنه باشد و شما ترکیبی از غذاها به او بدهید، او قادر نخواهد بود که سالم‌ترین آن‌ها را تشخیص دهد. اگر آن‌ها در یک مرتع در حال چریدن باشند و گیاه سالم در آن مرتع وجود داشته باشد، آن‌ها معمولاً گیاهان سمی را نمی‌خورند. انتخاب آن‌ها بر اساس مزه و بافت گیاه است. آن‌ها بیشتر گیاهان تازه جوانه زده را می‌خورند و گیاهان رشد کرده را نمی‌خورند.

سخن پایانی

به پایان مقاله معرفی حواس اسب ها رسیدیم. امیدواریم برای شما مفید بوده باشد.

شما می‌توانید با مراجعه به سایت و یا اپلیکیشن واسط کالا حیوانات خانگی مورد نظر خود را به راحتی خرید و فروش نمایید.

منابع:
thesprucepets.com
horses.extension.org
equimed.com