در قلب آسیای میانه، کویر آفتاب زده در سراسر ترکمنستان امتداد دارد. قرن‌ها، ترکمن‌های عشایری که در این دشت‌های خشک شده سکونت داشتند. آن‌ها مسافت‌های طولانی را در جستجوی آب با اسب طی می‌کردند. از نظر تاریخی اسب‌ها کلید قدرت و همراهی و وفاداری و سمبل قدرت و جایگاه قبیله‌ای بودند. به گفته‌ی یک ضرب المثل ترکمن آب زندگی یک ترکمن است، اسب بال اوست و فرش روح او. در ادامه این مطلب ضمن بیان نیازهای اساسی اسب‌ها، ویژگی‌های اسب ترکمن و انواع بیماری‌های این نژاد و چگونگی نگهداری از اسب ترکمن خواهیم پرداخت. پیشنهاد می‌کنم با ما همراه باشید.
پس از جنگ جهانی دوم و انقلاب صنعتی و اختراع موتور و راه‌آهن و جاده‌ها تحولی بزرگ در طی مسافت‌ها روی داد اما این اسب بود که همچنان جایگاه خود را در بین فرهنگ ترکمن حفظ کرد. مردم علاقه زیادی به نگهداری از اسب ترکمن داشتند تا جایی که ساپارمورات نیازوف ریس جمهور ترکمنستان در سال ۱۹۹۱، روز اسب ترکمن را به‌عنوان یک روز تعطیل ملی اعلام کرد و طی سخنرانی اعلام کرد «اسب‌های ما زینت‌بخش جشن‌های ما هستند، آن‌ها بال مردم ما و افتخار ملی ما هستند» و خطاب به پرورش دهندگان اسب گفت: کار شما بهترین گواه بر اهمیت مهمی است که ترکمنستان چگونه به اسب‌ها اهمیت می‌دهد و در پی افزایش این نژاد است.
آنچه در ادامه می‌خوانید
نیازهای اساسی اسب‌ها
داشتن اسب می‌تواند تجربه‌ای لذت بخش باشد ضمن اینکه برای نگهداری از اسب‌ها بایستی نیازهای اساسی یک اسب را بدانیم آن‌ها را رعایت کنیم. این الزامات عبارت‌اند از:
- خوراک مناسب: اسب‌ها باید به مقدار کافی خوراک باکیفیت و خوب در اختیار داشته باشند. تا آن‌ها را در شرایط بدنی مناسب قرار دهد. به‌طورکلی میزان خوراک مورد نیاز برای هر ۱۰۰ کیلو وزن اسب ۲ کیلو گرم است
- آب: آب تمیز بایستی همیشه در دسترس اسب شما باشد. وان‌های حمام مخصوص اسب نیز باید مورد بررسی قرار گیرند و در صورت لزوم پر شوند. به‌طورکلی مراقبت از آب مورد نیاز اسب امری ضروری است. یک اسب به طور معمول به ۳۰ تا ۴۵ لیتر آب به طور روزانه نیاز دارد.
- پناهگاه: اسب‌ها در برابر آفتاب، باد و باران به پناهگاه احتیاج دارند. پناهگاه‌های مناسب اسب درختان، ریخته گری و یا یک اسطبل است.
- ورزش و تحرک: اسب‌ها باید فضای کافی برای راه رفتن و دویدن داشته باشند، مگر اینکه روزانه در جای مشخصی ورزش کنند.
- پادک مناسب: برای جلوگیری از آسیب دیدگی و فرار اسب‌ها بایستی نرده‌ها محکم و مقاوم باشند. به هیچ عنوان سیم‌های اطراف شل نباشند. زباله و علف‌های هرز را مرتباً از بین ببرید.
- مراقبت‌های بهداشتی: اسب نیاز به مراقبت مداوم از پاها و دندان‌های خود دارد. ضمن اینکه باید از تجمع کرم در معده و روده اسب جلوگیری شود. یکی از موارد مهم واکسیناسیون اسب است.
وضعیت بدنی اسب
اجازه ندهید اسب شما خیلی چاق یا لاغر شود. اگر شما دنده‌های اسب خود را احساس کنید اسبتان لاغر شده است. یک اسب با شکمی بزرگ و گردنی تاجی نیز اسب چاق به شمار می‌رود.
قولنج در اسب
کولیک به طیف وسیعی از مشکلات دستگاه گوارش اشاره دارد. قولنج بسیار دردناک است و می‌تواند عواقب بسیار جدی ازجمله مرگ داشته باشد. اگر مشکوک هستید اسب شما دچار قولنج است هر چه سریع‌تر به دنبال دامپزشک باشید. علائم در اسب عبارت‌اند از دراز کشیدن یا غلت زدن مرتب، سنگ زنی دندان، بی‌قراری، مکرراً لگدزدن و نگاه کردن به پهلوها است.
نظارت بر اسب خود
حداقل روزانه اسب خود را بررسی کنید تا از آسیب دیدگی یا مریض بودن برخوردار نباشد و دارای خوراک و آب کافی باشد. اگر اسب آسیب‌دیده یا بیمار است با دامپزشک مشورت کنید و هرچه سریع‌تر آن‌ها را درمان کنید
اسب ترکمن
در این قسمت از مقاله نگهداری از اسب ترکمن به توضیح کلی و تاریخچه اسب ترکمن می‌پردازیم.
بر طبق نظر کارشناسان انسان‌ها در هیچ کجای دنیا نتوانستند چنین اسب نجیب، خستگی‌ناپذیر و پرقدرتی پرورش دهند. آن‌ها نه‌تنها پرسرعت بلکه از زیبایی عجیب و غریب سلطنتی نیز برخوردار هستند. این اسب‌ها به یکی از تصاویر استعداد و تسلط مردم ترکمن تبدیل شده‌اند. ترکمن‌ها نیز به اسب‌های خود بسیار افتخار می‌کنند. اسب‌های آخال تکه نام خود را از واحد آخال در مرکز ترکمنستان گرفتند که از تاریخی توسط یکی از قبایل ترکمن قادر به حفظ خلوص اصالت این اسب شده‌اند.
طی قرن‌ها ویژگی‌های بارز این اسب سبب شده همچنان یکی از پرطرفدارترین نژادهای اسب در جهان است. استقامت عظیم و بی‌حدوحصر، توانایی تحمل گسترده دمایی و آب‌وهوا به دلیل شرایط جوی آخال تکه بوده است. اسب ترکمن دارای ماهیچه‌های کاملاً رشد یافته، گردنی بسیار طولانی‌تر از اسب‌های دیگر، گوش‌های نازک سیار، چشم‌های بسیار رسا، پاهای نازک و سم‌های کوچک و قوی و طلایی بی‌نظیر پوشش رنگی، سرعت فوق‌العاده سیستم عصبی بسیار پیشرفته است.
مسابقات با حضور اسب ترکمن
غرفه طلایی نیازوف، یاناداگ هم اکنون در ترکمنستان و یک بنای تاریخی در پایتخت (عشق آباد) است. در سال ۲۰۱۱ ریس جمهور اعلام کرد هرساله مسابقاتی در ماه آوریل برگزار شود تا زیبایی اسب‌های ترکمن بر همگان آشکار شود. یکی از جشن‌های بی‌نظیر جهان که در ترکمنستان برگزار می‌شود روز اسب ترکمن است.
به دلیل اعتقاد مردم ترکمن مبنی بر وفادار بودن و بال بهشتی اسب را بسیار گرامی داشته و زیبایی و قدرت بی‌نظیر این حیوان همیشه موردتوجه آنان بوده است. نگهداری از اسب ترکمن نیز همیشه موردتوجه مردمان ترکمنستان بوده همچنان هست.
ویژگی‌های اسب ترکمن
برای آنکه بتوانیم اسب ترکمن را از بقیه نژادها بشناسیم و برای نگهداری بهتر از اسب ترکمن بایستی با ویژگی‌های ظاهری این نوع نژاد از اسب‌ها آشنا باشیم. با ما همراه باشید.
- سر: صورتی کشیده و بلند، نیم‌رخ کوژیا راست، گوش‌های ظریف، چشم‌های درشت، کاکل کم مو و نرم، فک کشیده و پیشانی عریض
- گردن: گردن بلند، کشیده و نازک، محل اتصال به بدن گسترده است.
- سینه: سینه ژرف و قوی است.
- شکم: شکم جمع شده و اندام‌ها بلند و کشیده به نظر می‌رسد
- کمر: شکل کمر بلند و کشیده بوده و زیبایی خاصی دارد.
- کپل: کمی شیب‌دار با پهنای خوب، بن دم تا اند کمی‌ای بالا، دم کم مو ولی بلند
- دست وپا: دست و پا کاملاً موزون، بلند و کشیده، پرتوان استخوانی و خشک
مفاصل قوی و مناسب، ساق‌های خوش‌ترکیب، پوست نرم مواج و برق‌دار، یال و دم کم و ساق پا بدون موی بلند است.
ویژگی‌های اخلاقی
این نژاد خون سرد و نجیب است و میتوان از آن در مسابقات پرش و سواری استفاده کرد. این نوع اسب دارای نژادهای آخال تکه، نژاد یموت، نژاد چناران است. معمولاً ویژگی‌های بین این نژادها مشترک است.
مشکلات رفتاری و بیماری‌های معمول اسب ترکمن
برای نگهداری از اسب ترکمن بایستی ابتدا به طور کامل این نژاد از اسب را شناخته و مورد بررسی قرار دهیم. اسب ترکمن حیوانی است که فاقد تنوع ژنتیکی است؛ بنابراین ممکن است تحت تأثیر بیماری‌های ژنتیکی مختلفی ازجمله سندرم فال برهنه قرار گیرد.
این بیماری ارثی بین اسب‌های ترکمن است که ممکن است باعث ریزش مو، رشد غیرطبیعی دندان‌ها، اختلالات گوارشی، اسهال مداوم و مشکلاتی مانند ورم پای اسب شود.
از بیماری‌های شایع دیگر این حیوانات میتوان به پوکی استخوان، پارگی رباط، آسیب دیدگی تاندون در مفاصل جناغی و گرفتگی عضلانی اشاره کرد. گاهی اوقات گرفتگی عضلات این اسب منجر به فلج شدن اسب می‌شود این بیماری‌ها هرچند قابل‌کنترل ولی گاهی قابل‌درمان نیستند.
نژاد آخال تکه
این نوع نژاد از اسب ترکمن بسیار پرطرفدار است میتوان آن را یک نژاد باستانی ذکر کرد که قدمتی هزارساله دارد. این نژاد در بیابان‌های کاراکوم ترکمنستان سرچشمه گرفته است، جایی که اسب‌ها مجبور بودند آب و مواد غذایی پراکنده و همچنین گرمای شدید و همچنین سرما را تحمل کنند.
تکه‌ها با انسان‌های عشایر زندگی می‌کردند و وجود هر یک برای دیگری ضروری بود. عشایر به طور خاص اسب‌های خود را به دلیل ورزشکاری خود پرورش می‌دانند. پس‌ازآنکه ترکمنستان در سال ۱۸۸۱ به بخشی از امپراتوری روسیه تبدیل شد، نخستین مزارع رسمی پرورش تکه‌ها تأسیس شد.
رنگ‌ها و نشانه‌ها
پوست آن‌ها نازک است و براق. کلیه رنگ‌ها در این نوع نژاد دیده می‌شود ولی نوع ژن مخصوص سبب شده بیشتر رنگ‌های کرم باشند. بعضی از اسب‌ها چشم آبی کم‌رنگ دارند. علاوه بر این بسیاری از آن‌ها ظاهری براق همانند فلز دارند.
دلیل این امر این است که موهای آن‌ها فاقد مرکز مات از محور موی اسب معمولی است؛ بنابراین، نور را از بین می‌برند و به نظر می‌رسد که می‌درخشد برای اسب‌های کرم به رنگ طلایی و اسب‌های خاکستری به رنگ نقره‌ای دیده می‌شود. همین زیبایی سبب شده که همگان در آرزوی نگهداری از اسب ترکمن باشند.
رژیم غذایی و تغذیه
این نوع اسب به‌عنوان یک اسب بیابانی با چمن‌های کمی در دسترس از رژیم غذایی پراکنده تکامل یافت؛ اما پروتئین از نظر تاریخی کلید استقامت آن بود. امروزه اسب‌ها رژیم غذایی مشابهی با چمن، یونجه و برخی دانه با دیگر اسب‌ها دارند.
آراستن
استاندارد نظافت اسب معمولاً حداقل هفته‌ای یک تا دو بار است. اسب را بایستی مسواک زده مویش را شانه کرده تا خاک و ضایعات همچنین لکه‌ها از بین بروند. روزانه باید سم اسب مورد بررسی قرار گرفته تا از سلامت آن اطمینان حاصل کرده و از عفونت جلوگیری شود.
ترکمن ایرانی و اسب
برای ترکمن‌های ایران اسب همه‌چیز است. سنت‌های فرهنگی و هویت وراثت آن‌ها زندگی‌شان را با این حیوان زیبا گره زده است. این پیوند محکم را در هر جنبه‌ای از زنگی آن‌ها میتوان پیدا کرد. ضرب‌المثلی وجود دارد که اهمیت اسب را در فرهنگ ترکمن نشان می‌دهد. آن‌ها معتقدند نگه‌داشتن اسب باعث برکت خانه می‌شود.
اسب زندگی زمین است. «کسی که اسب‌سوار می‌شود هرگز پیر نمی‌شود.» ترکمن‌های ایران معمولاً در گلستان و در شمال شرقی ایران در نزدیکی مرز ایران و ترکمنستان زندگی می‌کنند. آن‌ها به زبان ترکی و فارسی صحبت می‌کنند و باز نماهای فرهنگی قدرتمندی دارند. در طول تاریخ ترکمن‌ها اسب‌های معروف ترکمن را پرورش داده‌اند که دو مورد از آن‌ها یومود و گوکلان فقط نژاد اسب خاص در ایران هستند.
اسب‌های ترکمن فقط به دلیل مسابقه پرورش می‌یابند و همگان علاقه‌مند به نگهداری از اسب ترکمن هستند. میتوان گفت اسب ترکمن اسب اصیل ایرانی است که مادها آن‌ها را پرورش داده‌اند و سپس به خراسان انتقال‌یافته‌اند. قابلیت‌های متمایز کننده این اسب در مقایسه با اسب‌های دنیا آن‌ها را متفاوت کرده است.
یک سؤال مهم!
پس از خواندن این مقاله می‌خواهیم بدانیم آیا اسب ترکمن برای شما مناسب است و آیا قادر به نگهداری از اسب ترکمن خواهید بود؟
این نژاد سخت و سازگار با شرایط آب‌وهوایی است. تقریبا در هر شرایط آب‌وهوایی عملکرد خوبی دارد، اما برای برخی از سوارکاران و مالکان به‌ویژه مبتدیان، می‌تواند اسبی سرکش و ناآرام باشد. بسیاری از اسب‌های ترکمن دوست ندارند توسط افراد غریبه سوار شوند و ممکن است فقط با یک نفر پیوند برقرار کنند.
آن‌ها غالباً به یک تمرین دهنده ملایم و باتجربه در تمرین نیاز دارند، زیرا با اصلاحات شدید می‌توانند حالت دفاعی پیدا کنند؛ اما اگر با یک نفر پیوند برقرار کنند تبدیل به یک دوست وفادار در زندگی خواهند شد. بسیاری از مالکان میگویند به نظر می‌رسد اسبشان قادر به خواندن ذهن آن‌ها است و آن‌ها تنها با یک حرکت کوچک یا زمزمه قادر به هدایت اسبشان خواهند بود.
چگونه میتوان یک اسب نژاد ترکمن خریداری کرد؟
باید بدانیم که قیمت اسب ترکمن به عوامل زیر بستگی دارد و در هنگام خرید بایستی به موارد زیر توجه کرد
-ابتدا باید بدانیم برای چه منظور می‌خواهیم اسب خریداری کنیم؟ آیا صرفاً جهت تفریح و سوارکاری یا اسب مسابقه است؟
-نژاد و میزان اصالت اسب چه قدر است؟ آیا اسب بر اساس شناسنامه و مدرک معتبر دارای نژادی اصیل است یا خیر؟
-جنس اسبی که خریداری می‌شود چیست؟ نریان یا ماده
-سن اسبی که خریداری می‌شود چند سال است؟
-آیا اسب آموزش‌دیده است یا خیر؟
تمامی موارد بالا در میزان قیمت اسب تأثیرگذار خواهد بود. باید بدانیم بعضی از نژادهای اسب ترکمن مانند نژاد آخال تکه بسیار کمیاب و گران‌قیمت هستند. کمتر از ۱۰ هزار آخال در سراسر جهان وجود دارند که اکثریت آن‌ها در ترکمنستان و روسیه است؛ اما هنوز هم یافتن تعدادی از آن‌ها در سایر نقاط جهان ازجمله آمریکای شمالی امکان‌پذیر است.
این اسب‌ها به طور متوسط حدود ۱۰ هزار دلار قیمت دارند، اگرچه این قیمت براساس مواردی که ذکر شد متغیر است در ایران اسب‌های نژاد ترکمن قیمتی بین ۳۵ تا ۸۰ میلیون تومان دارند.
کلام آخر
به پایان مقاله نگهداری از اسب ترکمن رسیدیم. امیدوارم لذت برده باشید و اگر قصد خرید اسب را دارید بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید. شما می‌توانید برای خریدوفروش اسب به سایت واسط کالا مراجعه کنید و یا اپلیکیشن واسط کالا را نصب کرده و آگهی خود را به‌صورت رایگان در آن قرار دهید.
منابع:
سلام شما در یک جای مقاله گفتید که ترکمن ها به زبان ترکی و فارسی حرف میزنند و این اشتباه هست ترکمنی یک زبان مجزا از ترکی است
زبان ترکمنی یکی از زبان‌های زیر گروه زبان ترکی میباشد . زبان ترکی به یک گروه از زبانها اطلاق می‌شود.