اسب‌ها حیواناتی هستند که از گذشته تابه‌حال همیشه همراه انسان‌ها بوده‌اند و در کنار آن‌ها کارهای مختلفی انجام داده‌اند. آن‌ها نه‌تنها همیشه دوستان خوبی برای انسان‌ها بودند، بلکه به انسان‌ها کمک کردند تا مسیرهای سخت و طاقت‌فرسا را به کمک آن‌ها به‌راحتی طی کنند. این حیوانات دوست‌داشتنی و نجیب در فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف جایگاه متفاوتی دارند. همچنین این حیوانات نژادهای مختلفی در هر منطقه دارند. در این مقاله با نژاد اسب ترکی آشنا میشویم.
ترکیه با داشتن سنت‌های عشایری، کشوری است که اسب در چارچوب فرهنگ آن اهمیت بسیار ویژه‌ای دارد، اهمیتی فراتر از جنبه‌های فیزیکی! یعنی علاوه بر اینکه اسب‌ها رفته‌رفته به یک وسیله‌ی نقلیه برای رفتن به مکان‌های دور تبدیل شدند، آن‌ها برای مردم ترکیه نمادی مقدس محسوب می‌شوند و جنبه‌ی روحی و جادویی نیز دارند.
واسط پت در این مقاله علاوه بر اینکه اهمیت اسب‌ها و تاریخچه آن‌ها را در ترکیه بیان می‌کند، شما را با ویژگی های نژاد اسب ترکی هم آشنا می‌کند. پس اگر علاقه‌مندید درباره‌ی این حیوانات بیشتر بدانید ما را در این مقاله همراهی کنید!
در این مقاله به موارد زیر می‌پردازیم
سرچشمه اسب در فرهنگ ترکیه
مردم ترکیه حدوداً ۵۰۰۰ سال است که اسب‌سواری می‌کنند. بسیاری از مردم بر این باورند که اسب‌ها اولین بار ۲۰۰۰ یا ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، توسط مردم ترکیه اهلی شدند. اسب‌ها علاوه بر اینکه وسیله‌ی حمل‌ونقل مردم ترکیه محسوب می‌شدند، ارتباط قوی با انسان‌ها برقرار کرده بودند. در آن زمان هم مثل امروزه نژاد اسب ترکی از محبوبیت خاصی در بین مردم ترکیه برخوردار بود. در قرن پنجم، منابع غربی درباره‌ی اسب‌ها این‌چنین می‌گفتند: اسب‌ها هر ملتی را حمل می‌کنند، اما مردم ترکیه بر روی اسب‌ها زندگی می‌کنند!
حتی قبل از اینکه ترکیه دین اسلام را بپذیرد، اسب‌ها حیوانات مقدس و قابل‌احترامی در ترکیه بودند. به‌طور مثال گوشت اسب برای آن‌ها، گوشت (حلال) محسوب می‌شد و شیر اسب (kumis) محبوب‌ترین نوشیدنی مردم ترکیه بود. امروزه مردم ترکیه هنوز هم از شیر اسب استفاده می‌کنند. برای آن‌ها اسب سریع‌ترین وسیله نقلیه بود و آن‌ها در میدان‌های نبرد هم در کنار انسان‌ها می‌درخشیدند. در مورد سرعت اسب بیشتر بدانید.
جایگاه اسب در زندگی مردم ترکیه
مردم ترکیه سوارکاری را از ۳ سالگی به کودکان خود آموزش می‌دادند و هر کودک از دوران کودکی کره‌اسب خود را پرورش می‌داد بنابراین اسب‌ها در کنار صاحبان خود رشد می‌کردند و ویژگی‌های آن‌ها را به خود می‌گرفتند.
طبق عقاید کهن، برخی از مردم ترکیه تصور می‌کردند که آن‌ها با اسب‌های خودساخته شدند و پس از مرگ هم با آن‌ها در آخرت دیدار خواهند کرد. به همین دلیل در ترکیه مردم اموات خود را با اسب‌هایشان در کنار هم دفن می‌کردند. در کاوش‌های باستان‌شناسی که در گورستان‌های ترکیه انجام شد، استخوان‌های انسان‌ها در کنار استخوان‌های اسب‌هایی با نژاد اسب ترکی مشاهده شدند.
اسب‌ها در زندگی روزمره مردم هم از اهمیت و جایگاه بسیار ویژه‌ای برخوردار بودند. ثروت مردم ترکیه با تعداد اسب‌هایی که داشتند سنجیده می‌شد. جالب است بدانید درحالی‌که اولین سرشماری جمعیت مدرن در سال ۱۷۴۹ در سوئد انجام شد، سرشماری برای اسب‌ها توسط ترک‌های قدیمی در سرتاسر کشور درگذشته انجام می‌شد.
عقاید و باورهای مرتبط
برای این حیوان بسیار مورداحترام اعتقادات مختلفی در بین مردم وجود داشت. برای مثال:
شمن (The shaman) که در عقاید کهن روحانیون بودند، با اسب چوبی پرواز می‌کردند و بین جهان‌ها سفر می‌کردند. در اسلام مردم به این باورند که پیامبر اسلام با اسبی به نام بورق (Buraq) به معراج (Miraj) می‌رفت تا با خدای خود ملاقات کند. اگر یک زن باردار در کنار اسب‌ها قدم بزند، به‌راحتی زایمان می‌کند. نگه‌داشتن نعل اسب از مردم در برابر نگاه‌های شوم و چشم‌زخم محافظت می‌کند.
اگر اسب پس از مرگ صاحبش اشک بریزد، آن فرد به بهشت می‌رود و یکی از عقایدی که همچنان مردم به آن معتقدند این است که دیدن یک اسب در خواب به معنای برآورده شدن آرزوهای آن فرد است.
نژادهای اسب ترکی
پس‌ازآنکه اهمیت این حیوانات دوست‌داشتنی را در ترکیه متوجه شدید. در این بخش از مقاله شما را با بعضی از نژادهای اسب ترکی آشنا می‌کند.
نژاد اوزون یایلا
اسب نژاد اوزون یایلا نژاد کمیابی از اسب‌های ترکی است. این اسب‌های کمیاب از اواسط قرن ۱۹ در ترکیه پرورش یافتند. این نژاد اسب ترکی، بسیار نادر است و یکی از سه گروه اصلی بومی ترکیه محسوب می‌شود.
در درجه اول از اسب‌های اوزون یایلا برای سوارکاری استفاده می‌شود. به این دلیل که این اسب‌ها، اسب‌هایی هستند که سرعت راه رفتنشان تقریباً آهسته و کند است اما قادر هستند که مسافت‌های بسیار طولانی را به‌راحتی طی کنند و مهم‌ترین علت شهرت این اسب‌ها هم این موضوع است.
اگرچه اسب‌های اوزون یایلا می‌توانند به‌خوبی بتازند اما آن‌ها نمی‌توانند مانند نژادهای دیگر اسب‌های ترکی (rahvan) را انجام دهند. این کلمه، کلمه ای ترکی است که به معنی یک مدل راه رفتن سریع و از پهلو در اسب‌های ترکی است. درصورتی که شما قصد دارید که سوارکاری را یاد بگیرید، خواندن مقاله زیر به شما در این زمینه کمک می‌کند.
تاریخچه و توسعه اسب اوزون یایلا درگذر زمان
مردم ترکیه باور دارند که اسب‌های اوزون یایلا با نژاد اسب کاباردا (Kabarda) مرتبط اند. یک فرضیه که از این باور نشئت‌گرفته است که اجداد آن‌ها از قسمت‌های شمالی قفقاز آمده‌اند. مردم ترکیه این اسب‌های اوزون یایلا را در سال ۱۸۵۴ در ترکیه پرورش دادند. این اسب‌ها تا سال ۱۹۳۰ اسب‌هایی با نژاد خالص در ترکیه محسوب می‌شدند؛ اما پس‌ازآن خون این اسب با نژادهای نونیوس (Nonius) و آنا دولو (Anadolu) ترکیب شد.
اگرچه تاکنون هیچ انجمنی برای این اسب‌ها تشکیل نشده است اما پرورش‌دهندگان اسب‌های اوزون یایلا انتظار دارند که در آینده این انجمن تشکیل شود. در حال حاضر تنها ۲۰۰۰ اسب اوزون یایلا در جهان وجود دارند. همچنین جالب است بدانید که این نژاد نام خود را از فلاتی واقع در استان کایسری در ترکیه گرفته است.
خصوصیات رفتاری و فیزیکی اسب‌های اوزون یایلا
ازنظر ظاهری این اسب‌ها دارای: سری بزرگ با نیمرخی مقعرو چشم‌های کوچک هستند. طول گردن این نژاد اسب ترکی متوسط است و عموماً این اسب‌ها جلوگاه برآمده‌ای دارند. پاهای این اسب‌های ترکی بسیار قوی هستند و مفاصل خوبی هم دارند. رایج‌ترین رنگ برای پوشش اسب‌های اوزون یایلا اکثراً رنگ خلیجی است اما این اسب‌ها می‌توانند رنگ‌های دیگری هم داشته باشند مانند خاکستری و سایر رنگ‌های تیره.
اسب‌های اوزون یایلا که بالغ می‌شوند عموماً قد متوسطی دارند. قد آن‌ها معمولاً ۱۴۱ تا ۱۵۱ سانتی‌متر است. همچنین این اسب‌های نادر وزن متوسطی دارند. مردم این اسب‌ها را، اسب‌های مهربان، ملایم و تنومندی می‌دانند. همچنین آموزش دادن به این اسب‌ها به دلیل خلق‌وخوی مناسبی که دارند آسان است و اسب‌های اوزون یایلا اسب‌های بادوام و مقاومی محسوب می‌شوند.
اسب نژاد ترا کیا (Trakya)
نژاد ترا کیا، نژادی از اسب است که از ترکیه منشأ گرفته است. این نژاد هم مانند نژاد اوزون یایلا، نام خود را از منطقه ترا کیا در ترکیه گرفته است.
اسب‌های ترا کیا نزدیک به هزار سال است که در ترا کیا پرورش داده می‌شوند. جالب است بدانید که این نژاد اسب ترکی، درواقع حاصل تلاقی و ترکیب نژاد آنادولو (Anadolu) و اسب‌های بومی ترا کیا است. این ترکیب منجر به تولید اسب‌های کوتاه یا در اصطلاح pony هایی شبیه به آنادولو شده است با این تفاوت که این اسب‌ها کمی از لحاظ اندازه از اسب‌های آندولو بزرگ‌ترند.
خصوصیات ظاهری اسب ترا کیا
اسب‌های ترا کیا معمولاً قد متوسطی به بلندی ۱۳۳ تا ۱۴۱ سانتی‌متر دارند. از لحاظ ظاهری این اسب‌ها دارای سر متوسط، گردن کوتاه و سینه‌ی باریک هستند. پاهای این حیوانات هم محکم و استخوانی هستند اسب‌های ترا کیا معمولاً برای حمل‌ونقل و اسب‌سواری مورداستفاده قرار می‌گیرند.
اسب‌های کوتاه آنادولو (Anadolu)
یکی از مهم‌ترین نژادهای اسب‌های ترکی، نژاد آنادولو است که واسط پت در این بخش از مقاله به بررسی این نژاد اسب ترکی می‌پردازد. اسب آنادولو را بانام‌های دیگری مانند ترنس بایکال (Transbaikal)، اسب کوتاه بومی ترکی (Native Turkish Pony) و یا ترک نیز می‌شناسند. خوب است بدانید که این نژاد آنادولو رایج‌ترین نژاد اسب ترکی است. این اسب‌ها به دلیل سرعت، استقامت و هیکل تنومند و قوی خود شناخته‌شده‌اند.
تاریخچه اسب آنادولو
همان‌طور که گفته شد، منشأ نژاد آنادولو از ترکیه است و بسیاری از مردم معتقدند که این اسب ازنظر خونی به نژاد اسب عرب و نژاد آخال تکه مرتبط است. اگرچه اصل و نسب اسب‌های آنادولو به‌خودی‌خود بسیار قدیمی و باستانی است.
مردم ترکیه در طول تاریخ همیشه به این اسب‌های بومی همه‌کاره برای انجام دادن کارهای کشاورزی، به‌عنوان حیوانات باربر و برای حمل‌ونقل خود نیاز داشتند. همچنین مراقبت از این حیوان‌ها بسیار ساده است و روی‌هم‌رفته به مراقبت کمی احتیاج دارند؛ که همین مسئله باعث شده است که داشتن این حیوان در هر نقطه از کشور ترکیه آسان و بدون دردسر باشد.
خصوصیات ظاهری و رفتاری نژاد آنادولو
درباره‌ی ویژگی‌های ظاهری این اسب‌های آنادولو می‌توان گفت که این اسب‌ها قد متوسطی دارند. قد این اسب‌ها حدوداً ۱۲۱ تا ۱۳۳ سانتی‌متر است. اسب‌های آندولو اسب‌هایی با جثه کوچک اما با استحکام و مقاومت عالی محسوب می‌شوند. این اسب‌ها معمولاً سری کوچک همراه با گردن ضخیم و کوتاهی دارند. گوش‌های اسب‌های آنادولو بلند و رو به پایین هستند. همچنین سینه‌ی این اسب‌ها باریک است اما پاهای قوی بااستخوان‌های محکمی دارند. لازم به ذکر است که این اسب‌های قوی در رنگ‌های معمولی و رایج یافت می‌شوند.
از لحاظ خلق‌وخو و ویژگی‌های رفتاری، اسب‌های آنادولو رفتار ملایمی دارند و همان‌طور که قبلاً گفته شد نگهداری از آن‌ها بسیار آسان است. این اسب‌های خارق‌العاده حتی می‌توانند در شرایط نامطلوب و بد زنده بمانند. به‌طورکلی اسب‌های آنادولو اسب‌های قوی و سرزنده‌ای به شمار می‌آیند.
امروزه مردم ترکیه از این نژاد اسب ترکی برای سوارکاری و باربری استفاده می‌کنند. اگر مشتاق هستید به سوالات خود برای مراقبت از اسب بعد از سوارکاری پاسخ دهید، مطلب زیر را مطالعه کنید.
اسب نژاد ملاکین
یکی دیگر از نژادهای اسب‌های ترکی، اسب ملاکین است که به نام اردهان (Ardahan) نیز شناخته‌شده است. ملاکین تنها نژاد سنگین اسب های بومی ترکیه است. درحالی‌که همه نژادهای دیگر خونگرم و مناسب برای زندگی در بیابان هستند.
تاریخچه نژاد ملاکین
در حقیقت قدمت این نژاد به ۱۵۰ سال قبل برمی‌گردد. اسب‌های ملاکین برای اولین بار توسط ترک‌های مهاجرت کننده از قفقاز به مناطق شرقی ترکیه آورده شدند. همچنین این اسب‌های ملاکین اسب‌هایی دورگه حاصل از ترکیب نژادهای آردن (Ardennes)، پرچرون (Percheron)، شایر (Shire) و اورلو (Orlov) با اسب‌های روسی بودند.
هنگامی‌که این اسب‌ها به شرق ترکیه رسیدند، این اسب‌های دورگه به‌منظور بهبود نژاد، مجدداً با نژاد آنادولو ترکیب شدند.
خصوصیات رفتاری و ظاهری اسب‌های ملاکین
اسب‌های ملاکین درست مانند اکثر اسب‌های ترکی دارای قد متوسطی به بلندی ۱۳۳ تا ۱۴۰ سانتی‌متر هستند. این اسب‌ها همچنین سری بسیار زیبا همراه با گردن کوتاه و ماهیچه‌ای دارند. اسب‌های ملاکین ممکن است در رنگ‌های مشکی، خاکستری و قهوه‌ای کمرنگ یافت شوند. از لحاظ رفتاری می‌توان گفت که اسب‌های ملاکین رفتاری کاملاً دوستانه دارند.
مردم ترکیه از اسب‌های ملاکین به‌عنوان اسب‌های مزرعه و به‌عنوان حیوانی برای حمل‌ونقل استفاده می‌کنند.
نژاد اسب کاراکاچان
نژاد دیگری از اسب‌های ترکی به نام کاراکاچان وجود دارد که واسط پت به بررسی آن می‌پردازد. نژاد کاراکاچان نژاد دورگه‌ای است که حاصل ترکیب اسب‌هایی با نژاد ترا کیا و حیواناتی است که در زمان حکومت عثمانی‌ها به ترکیه آورده شدند.
درست است که این اسب‌ها زمانی بسیار رایج بودند اما امروزه تعداد بسیار محدودی از این اسب‌ها باقی‌مانده است و اسب‌های کاراکاچان با نژاد خالص بسیار نادر هستند. بااین‌حال، مردم ترکیه تلاش می‌کنند که با ترکیب کردن این نژاد با اسب‌های ترا کیا بتوانند این نژاد کاراکاچان را حفظ کنند.
خصوصیات ظاهری اسب کاراکاچان
این اسب‌های نادر عموماً سری سنگین همراه با چشم‌هایی بزرگ و رسا دارند. طول گردن این اسب‌ها متوسط است اما گردن آن‌ها عضلانی و قوی است. پاهای اسب‌های کاراکاچان کوتاه و قوی هستند که مفاصل خوبی نیز دارند. همچنین کاراکاچان ها سم‌های محکمی دارند.
جالب است بدانید که اسب‌های کاراکاچان تقریباً همیشه در رنگ خلیجی یافت می‌شود. قد این اسب‌ها نیز مانند سایر اسب‌ها متوسط است و این اسب‌ها معمولاً قدی بین ۱۴۱ تا ۱۵۱ سانتی‌متر دارند.
کلام آخر
نژادهایی که در این مقاله به شما معرفی کردیم تنها بخشی از نژادهای اسب‌های ترکیه است. همان‌طور که قبلاً هم گفته شد اسب‌ها در زندگی مردم ترکیه اهمیت بسیار زیادی دارند. برای درک اهمیت یک‌چیز، جستجوی ریشه آن کلمه می‌تواند به ما کمک کند. اکثر کلماتی که ما از آن‌ها استفاده می‌کنیم، کلماتی هستند که در طول زمان تغییر کرده‌اند اما جالب است بدانید تنها کلمه‌ای که در زبان ترکی دچار تغییر و تحول نشده است کلمه (at) به معنی اسب است! از روزی که مردم ترکیه توانستند اسب برانند هیچ‌گاه تغییر نکرده است.
امروزه پس از جایگزینی اسب‌ها با ماشین‌ها، این حیوانات هنوز هم نقش مهمی را در زندگی مردم ترکیه ایفا می‌کنند و شنیدن صدای پای اسب‌ها می‌تواند آن‌ها به قرن‌ها پیش ببرد!
ما در این مقاله سعی کردیم هم شما را با نژاد اسب ترکی و انواع آن آشنا کنیم و هم اهمیت اسب را در کشور ترکیه به شما نشان دهیم.اگر قصد خرید اسب را دارید بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید. شما می‌توانید برای خریدوفروش اسب به سایت مراجعه کنید و یا اپلیکیشن واسط کالا را نصب کرده و آگهی خود را به‌صورت رایگان در آن قرار دهید.