مشخصات اسب دره شوری

اسب نژاد دره شوری، یکی از بهترین اسب‌های دنیاست که حتی توانسته است رکورد سرعت اسب عرب را بشکند.

اگر می‌خواهید در مسابقات سوارکاری، پرش و درساژ، برنده میدان شوید؛ اسب نژاد دره شوری را انتخاب کنید. 

قبل از آنکه برای خرید اسب دره شوری اقدام کنید؛ بهتر است ابتدا با مشخصات این اسب آشنا شوید. این مقاله به شما کمک می‌کند که در زمان خرید بتوانید یک اسب اصیل دره شوری را از اسب غیر اصیل تشخیص دهید و همچنین با نکات نگهداری و پرورش این اسب آشنا شوید. 

تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید؛ تا با این اسب زیبا و مشهور آشنا شوید. 

علت نام‌گذاری اسب نژاد دره شوری به این نام چیست؟

اسب نژاد دره شوری یکی از اصیل‌ترین اسب‌های ایل قشقایی است، که در طایفه دره شوری از ایل قشقایی پرورش یافته است. اسب نژاد دره شور، یکی از اصیل‌ترین اسب‌های دنیاست.

نام این اسب در واقع برگرفته از نام طایفهٔ دره شوری ایل بزرگ قشقایی است. دره شور درواقع نام ییلاق این طایفه بوده است. دره شور نزدیک به سمیرم بوده و هنوز هم یکی از مناطق ییلاقی قشقایی‌ها به شمار می‌رود.

نام قشقایی از کلمه ترکی «قشقا» گرفته‌شده که به معنی اسب پیشانی‌سفید است. اکثریت مردم قشقایی در اصل چوپان‌های عشایر بودند. قشقایی‌ها همه سال بین مناطق سردسیر و گرمسیر کوچ می‌کنند.

به علت کوچ‌های مداوم و عبور از مناطق مختلف، اسب اصلی‌ترین وسیله برای کوچ عشایر در آب‌وهوای مختلف بود. به همین دلیل آن‌ها شروع به تولید این نژاد در قشقایی کردند و به نام اسب دره شوری مشهور شد.

در این مقاله قصد داریم شما را با اسب نژاد دره شوری، مشخصات ظاهری، تاریخچه، نحوه نگهداری و…آشنا کنیم. پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

تاریخچه اسب نژاد دره شور

طبق اسناد تاریخی اولین کسانی که اسب را رام کردند و از آن‌ها برای انجام کارهای خود استفاده کردند، اقوام عشایری بودند که کار دامداری انجام می‌دادند.

مردم ایل قشقایی علاقه زیادی به اسب‌های اصیل داشته و احترام ویژه‌ای برای آن‌ها قائل هستند. تربیت اسب در ایل قشقایی بسیار مرسوم است. طایفه دره شوری، بزرگ‌ترین پرورش‌دهندگان و صاحبان اسب در ایل قشقایی بودند.

امروزه اسب نژاد قشقایی در ایران و جهان شناخته‌ شده است. معروف‌ترین اسب نژاد قشقایی، اسب نژاد دره شوری هست که شهرت جهانی دارد. زیاد خان سترگ دره شوری، اولین پرورش‌دهنده اسب‌های نژاد دره شوری است که انگلیسی‌ها او را «پدر» پرورش‌دهنده اسب اصیل لقب داده‌اند.

برای اصلاح نژاد اسب‌های قشقایی به‌خصوص اسب دره شوری، خیلی از افراد بانفوذ ایل تلاش کردند و پیش‌قدم شدند؛ اما برای اولین بار زیاد خان تعدادی از اسب‌های منطقه را که از همه بهتر بودند را در یک محل جمع‌آوری کرد و پرورش داد.

اسب در قوم قشقایی چنان جایگاه مؤثری در زندگی آن‌ها داشته است که طایفه‌ای به نام مهتر خانلو تشکیل شد؛ تا همه امور مرتبط با اسب را انجام دهند. این کار توسط مردان خبره و مجرب میراخورها و مهترها که فقط کارشان نگهداری اسب‌ها بوده‌اند، انجام می‌شد.

قیمت اسب نژاد دره شوری

بیشترین تعداد اسب نژاد دره شوری را در شهرهای شیراز، سمیرم و مناطق روستایی که در مسیر طایفه دره شوری قرار می‌گرفتند، می‌توان یافت. این اسب در طول سالیان دراز به‌خوبی اصلاح‌ نژاد شده است.

 اسب نژاد دره شور با زندگی عشایری و کوچ کردن که مستلزم قدرت بدنی بالا، سوارکاری راحت و استقامت زیاد بوده تطابق پیداکرده است. این اسب‌های تکامل‌یافته یکی از بهترین نژادهای اسب برای سوارکاری آزاد و مسابقات استقامتی هستند.

با توجه به میزان اصیل بودن و قدرت بدنی بالا، قیمت این اسب‌ها متفاوت است. خوب است بدانید که قیمت این اسب‌ها از ۵ میلیون تا ۱۲۰ میلیون متغیر است.

رفتار اسب دره شوری

اسب دره شوری باهوش، شجاع، دوستانه و آرام است. این اسب برای تفریح و سواری بسیار مناسب است و اگر به خوبی به آن آموزش دهید و از آن مراقبت کنید، می‌توانید از آن برای نمایش درساژ استفاده کنید.

خصوصیات ظاهری

اسب نژاد دره شوری، در مقایسه با سایر نژادهای محلی، اسبی بلند قد به‌حساب می‌آید که حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ سانتی‌متر قد دارد.

 این اسب کپلی صاف، دمی افراشته و بدنی متعادل، عضلانی و بسیار قوی با اسکلت‌بندی مقاوم دارد. به لحاظ ظاهری، اسب‌های نژاد دره شوری شباهت زیادی به اسب‌های عرب دارند؛ اما قد اسب نژاد دره شوری و گوش‌های آن به‌مراتب بلندتر از اسب عرب است.

شکل بدن اسب دره شوری به‌اندازه اسب کرد جمع‌وجور نیست و همچنین به‌اندازه اسب‌های ترکمن کشیده نیستند. تناسب و هماهنگی بدن این نژاد با گردن و دم بلند خود، منظره‌ای باشکوه را به وجود می‌آورد.

سایر ویژگی‌های مهم اسب نژاد دره شوری

اسب دره شوری دارای گوش‌های بلند، شبیه به خنجر خمیده هست و فک و گونه‌هایی گرد دارد.

پیشانی استخوانی، صاف و پهن با چشم‌هایی بزرگ دارد. بالای چشم‌هایش ابروهای چروکیده قابل‌توجهی وجود دارد و همچنین سوراخ بینی بزرگ و عضلات لب قوی دارد. معمولاً لب پایین اسب کمی کوچک‌تر از لب فوقانی است.

گردن اسب نژاد دره شوری دارای نوعی انحنا است که به گردن شمشیری معروف است. نقطه اتصال بین سر و گردن در زیر گلو، لطیف و بدون چین‌وچروک پوست است و ارتباط بین سر و گردن بسیار قوی است.

صفات برجسته

اسب نژاد دره شوری دارای سینه گسترده‌ای است. ساعدها در محل اتصال به قفسه سینه از یکدیگر فاصله خوبی دارند. پاها و سُم‌های این اسب به‌اندازه اسب‌های عرب ظریف نیستند.

اسب دره شوری، به‌اندازه اسب‌های کرد درشت و بزرگ نیستند. طول و وضعیت ران پاهای عقب اسب دره شوری بسیار مهم است و بر توانایی حرکت اسب‌ بسیار تأثیر می‌گذارد.

قسمت زیرین و باسن اسب نژاد دره شوری، از عقب کامل و عضلانی است. این نژاد اسب هنگام حرکت، سر و دم خود را بالا نگه می‌دارد.

رنگ‌های اسب نژاد دره شور

رنگ غالب این نژاد معمولاً کهر طلائی، کرنگ، سمند و نیله است. اسب دره شوری سفید، ابلق و مشکی خالص خیلی کم در این نژاد دیده می‌شود.

پرورش ‌اسب دره شوری

کشش و زمان بارداری اسب‌های دره شوری بسیار مهم است. حتی دانستن ساعت معین برای کشش اسب دره شوری از اهمیت بسیاری برخوردار است.

کره‌اسب دره شوری در بدو تولد حتماً باید از آغوز مادر تغذیه شود؛ زیرا آغوز از ایجاد عفونت داخل معده کره اسب جلوگیری می‌کند  و در برابر میکروب‌ها مقاومت پیدا می‌کند. در مواقع نادر اگر مادر کره هنگام زایمان تلف شد، باید کره‌اسب را از شیر شتر یا شیر بز تغذیه کرد.

نحوه نگهداری از کره‌اسب

شیر شتر را باید دقیقاً بعد از دوشیده شدن به کره‌اسب دره شوری بدهید. در غیر این صورت شیر فاسد خواهد شد. شیر شتر و شیر بز مکمل شیر مادر برای کره‌اسب هستند. کره‌اسب دره شوری ۱۰ روز بعد از تولد باید به همراه مادر به‌صورت روزانه در چراگاه یا مرتع رها شود تا به میزان کافی از نور آفتاب بهره‌مند شود.

معمولاً اسب نژاد دره شوری تا ۶ ماهگی از شیر مادر تغذیه می‌کند. اسب‌های دره شوری جوان در ۳ سالگی زین می‌شوند و پس از آموزش دیدن توسط مربی، برای سوارکاری آماده می‌شوند.

داغ یا علامت‌گذاری اختصاصی اسب‌های دره شوری

علامت‌گذاری اسب‌های دره شوری با داغ به‌منظور مشخص شدن مالکیت دام برای خان‌های طایفه دره شوری تا زمان ایاز خان (پدر زیاد خان) استفاده می‌شد. بعد از او توسط زیاد خان سترگ دره شوری مورداستفاده قرار گرفت. از زمان زیاد خان این داغ به‌عنوان سمبل یا نشانه‌ای برای مشخص کردن اسب‌های اصیل مورداستفاده قرار می‌گیرد.

امیرامان الله خان سترگ دره شوری (فرزند زیاد خان) در سن ۹۰ سالگی، کره‌های حاصل از اسب‌های داغ را بازبینی و بررسی می‌کند. همان‌طور که پدرش یک‌بار این کار را انجام داده بود، کره‌های اصیل را با داغ مخصوص زیاد خان علامت‌گذاری می‌کند.

جرقه‌های خطر انقراض اسب دره شور

رویدادهای تاریخی که اسب دره شوری، این اصیل‌ترین اسب قشقایی را با خطر انقراض روبه‌رو کرد:

سیاست‌های رضاشاه پهلوی در جهت کاهش قدرت خان‌های ایلی ازجمله سیاست تمرکزگرایی و اسکان اجباری عشایر، منجر به از دست رفتن ۸۰ تا ۹۰ درصد اسب‌های دره شوری شد.

 اما وضعیت قبایل قشقایی پس از جنگ جهانی دوم بهبود یافت. در همان سال، زیاد خان سترگ دره شوری توانست با نگه‌داشتن چند رأس مادیان و دو اسب نر در روستای کهلویه منطقه بیضا، نژاد اصیل اسب‌های خود را نجات دهد. همچنین از جفت‌گیری آن‌ها با اسب‌های نظامی جلوگیری کرد.

در سال ۱۳۳۸ شمسی که طاعون اسب در میان اسب‌های سواری در مناطق جنوبی بوشهر مسری شد؛ باعث کشته شدن بسیاری از اسب‌های عشایری گشت.

 زیاد خان با انتقال اسب‌های سالم خود به شیراز و قرنطینه کردن آن‌ها، اسب‌های نژاد دره شوری خود را از خطر انقراض حفظ کرد. او اسب‌ها را در باغ املاک قوام در محله باغ نوری شهر شیراز به مدت شش ماه قرنطینه کرد.

سرنوشت اسب‌های نژاد دره شور پس از انقلاب

با وقوع انقلاب اسلامی ایران و شروع جنگ تحمیلی توسط عراق، حفظ و نگهداری اسب‌ها برای سران قبایل قشقایی بسیار دشوار شده بود؛ بنابراین آن‌ها غالباً اسب‌های خود را می‌فروختند. درنتیجه نژاد اصلی این اسب‌ها پس‌ازآنکه از دست طایفه دره شوری خارج شدند؛ به دلیل مدیریت غیرحرفه‌ای از بین رفتند.

تنها اسب‌های اصیل باقی‌مانده از این نژاد چند مادیان و دو اسب نر بودند که تحت مالکیت و کنترل امیر امان‌الله خان، در مناطق مختلف شیراز، کازرون و سمیرم با دشواری شدید نگهداری می‌شدند.

شکوفا شدن پرورش اسب‌های دره شوری

تقریباً در سال ۱۳۹۱، پرورش اسب دره شوری ناگهان شکوفا شد. جشنواره‌ها و مسابقات زیبایی با تجلیل از اسب دره شوری برگزار شد. متأسفانه این مسابقات قبل از این‌که کارشناسان خبره تحقیقات لازم و  آزمایش‌های ژنتیکی را برای این نژاد انجام بدهند، برگزار شد.

این کار باعث شد تا مسیر اسب‌های غیر اصیل برای ورود به چنین رقابت‌هایی و کسب محبوبیت تحت نام دره شوری هموار شود. این به‌نوبه خود بیشترین آسیب را به توسعه پرورش اسب اصیل دره شوری وارد کرده است.

تعداد اسب‌های نژاد دره شور در ایران

در حال حاضر متأسفانه، فقط دو گله اسب دره شور اصیل در سمیرم و شیراز وجود دارد.

گلهٔ موجود در سمیرم توسط مهدی سترگ دره شوری پسر امان‌الله خان و نوه زیاد خان اداره می‌شود و متعلق به پدرش امان‌الله خان است. تعداد اسب‌های اصیل نژاد دره شوری موجود در این گله در حال حاضر، ۱۱ رأس است.

از این تعداد ۲ رأس اسب نر، ۳ رأس مادیان و ۶ رأس کره‌اسب (زیر ۳ سال) است.

گله شیراز تحت مالکیت و مراقبت دکتر اسماعیل‌پور است و دارای ۱۷ رأس اسب اصیل است؛ ازجمله ۳ رأس اسب نر، ۵ رأس مادیان و ۹ رأس کره‌اسب (زیر ۳ سال) است.

پیشنهاد می‌کنییم خواندن مقاله نژاد اسب خونسرد را از دست ندهید.

پرسش و پاسخ

چرا به اسب دره شور، دره شوری قشقایی نیز می‌گویند؟

اسب دره شوری قشقایی، همان اسب دره شوری است. چون طایفه دره شوری که اسب نژاد دره شوری را پرورش دادند، متعلق به ایل قشقایی است. گاهی اوقات به این اسب، دره شوری قشقایی هم می‌گویند.

سخن پایانی

به پایان این مقاله رسیدیم. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید واقع‌شده باشد. اگر شما جزء افرادی هستید که از این اسب زیبا و اصیل نگهداری می‌کنید ما و دیگر خوانندگان را از تجربه خودآگاه نمایید.

اسب‌های دره شوری امروزه به لطف پرورش‌دهندگان خصوصی به تعداد حدود ۶۰۰ رأس در ایران رسیده‌اند. 

علی‌الخصوص در سمیرم اصفهان پرورش‌دهنده مجربی اقدام به خرید اسب‌های دره شوری از عشایر اطراف استان کرده و آن‌ها را در شرایط عالی پرورش و آموزش داده است. 

این اسب‌ها توانسته‌اند رتبه‌های عالی در استقامت و زیبایی را به دست آورند.

شما می‌توانید با مراجعه به «سایت واسط پت» سایر مقالات مرتبط با اسب و نگهداری از این حیوان نجیب را مطالعه کنید.

فراموش نکنید که بهترین گزینه برای خریدوفروش وسایل دست‌دوم شما با مناسب‌ترین قیمت‌ها، اپلیکیشن واسط کالاست. از اینکه با ما همراه بودید سپاسگزاریم.