شاید برای شما این سؤال پیش آمده باشد که آیا می‌توانید از اسب خود بیماری بگیرید؟ یا اگر بیمار باشید می‌توانید اسب خود را نیز بیمار کنید؟ متاسفانه جواب مثبت است، اما خبر خوب این است که انتقال مستقیم بیماری از اسب به انسان نادر است. در اینجا باید یادآور شویم که برخی از بیماری‌های باکتریایی، قارچی، انگلی و ویروسی وجود دارند که می‌توانند به‌طور مستقیم از اسب به ما انسان‌ها در زندگی منتقل شوند. در این مقاله سعی داریم در مورد بیماری‌های مشترک اسب و انسان صحبت کنیم.
ازآنجاکه اسب‌ها در زندگی انسان‌ها جایگاهی برای خود یافته‌اند و ممکن است تعداد زیادی از شما به گونه‌های مختلف در ارتباط با این حیوان نجیب باشید، این مطلب را جمع‌آوری کردیم تا بیشتر با بیماری‌های مشترک اسب و انسان آشنا شوید و به دنبال پیشگیری و درمان این بیماری‌ها شوید. تمام کسانی که وقت خود را در اطراف اسب‌ها می‌گذرانند باید در برابر بیماری‌های زیر که معمولاً از اسب به انسان منتقل می‌شوند، اقدامات احتیاطی انجام دهند. در ادامه به معرفی این بیماری‌ها می‌پردازیم، پس با ما همراه باشید.
آنچه در ادامه می‌خوانید
درماتوفیلوز
یکی از بیماری‌های مشترک بین اسب و انسان درماتوفیلوز است. این بیماری توسط باکتری Dermatophilus Congolensis ایجاد می‌شود که از طریق زخم باز، مانند خراش پوست، پارگی یا محل گزش حشرات وارد بدن می‌شود. درماتوفیتوز در اثر عفونت پوست یا مو ناشی از قارچ‌ها به وجود می‌آید.
- در اسب‌ها: درماتوفیلوز در اسب‌ها شایع است و اغلب به‌عنوان پوسیدگی باران، جوشش باران، گل‌ولای یا تب گل شناخته می‌شود. این بیماری غالباً با قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض رطوبت به وجود می‌آید. این بیماری می‌تواند منجر به ضایعات دردناک و تورم در پشت، پوزه و اندام شود که به‌طور مشخص پوسته‌های خشک ایجاد می‌کند.
- انتقال: باکتری می‌تواند از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده از اسب به انسان منتقل شود.
- انسان‌ها: در انسان ضایعات به‌طورمعمول روی دست و بازو اتفاق می‌افتد.
- درمان و پیشگیری: از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و سیستمیک برای درمان درماتوفیلوز استفاده می‌شود. برای اسب‌ها نیز مهم است که به‌طور اختصاصی رسیدگی شوند تا حیوانات خشک نشوند. درماتوفیلوز اگرچه تهدیدکننده زندگی نیست، در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به عفونت‌های ثانویه شود.
کرم حلقوی
کرم حلقوی نیز مانند بیماری درماتوفیلوز در اثر عفونت پوستی حاصل می‌شود.
- در اسب‌ها: این قارچ‌ها در خاک زندگی می‌کنند و اسب‌ها هنگام حفاری، غلت زدن یا دراز کشیدن در خاک می‌توانند در معرض دید آن‌ها قرار بگیرند. قارچ‌ها می‌توانند از طریق تماس با افراد و اشیاء آلوده مانند تجهیزات نظافت بین اسب‌ها منتقل شوند. علائم بالینی کرم حلقوی در اسب‌ها معمولاً شامل تکه‌هایی از پوسته‌پوسته شدن، پوست خشک با ریزش مو و ضایعات دایره‌ای است که خارش دارند.
- انتقال: این قارچ می‌تواند از طریق تماس مستقیم با مو یا پوست حیوان آلوده یا لمس اشیاء آلوده از اسب به انسان منتقل شود.
- انسان‌ها: شبیه به اسب‌ها، اغلب پوستی، پوسته‌پوسته، سرخ و دایره‌ای را توسعه می‌دهند.
- درمان و پیشگیری: عفونت‌ها اغلب بدون درمان برطرف می‌شوند اما شامپوهای دارویی در برخی موارد مؤثر هستند.
سالمونلوز
از دیگر بیماری‌های مشتک اسب و انسان می‌توان به سالمونلوز اشره کرد. این بیماری ناشی از باکتری Salmonella enterica است و باعث اسهال در اسب‌ها و انسان‌ها می‌شود.
- اسب‌ها: در اسب‌ها، باکتری‌ها از طریق خوراک آلوده یا آب منتقل می‌شوند. انتقال نیز می‌تواند از طریق تماس مستقیم با افراد آلوده یا سطوحی که با کود آلوده، آلوده‌شده‌اند، رخ دهد. بعضی از اسب‌ها حامل‌هایی هستند که هیچ نشانه‌ای از بیماری را نشان نمی‌دهند اما می‌توانند به‌طور فعال ارگانیسم را منتقل کنند.
- انتقال: افرادی که در اطراف اسب کار می‌کنند می‌توانند با لمس کردن سطوح آلوده و انتقال اتفاقی باکتری‌ها از دست به دهان خود سالمونلوز را دریافت کنند.
- انسان‌ها: بسیاری از افراد هیچ علامتی از عفونت سالمونلوز ندارند. برخی دیگر ممکن است دچار تب، ناراحتی شکم و اسهال شوند. بیماری بالینی می‌تواند خفیف یا شدید باشد و در صورت عدم درمان موارد شدید ممکن است کشنده باشد.
- درمان و پیشگیری: در انسان اکثر موارد حتی بدون درمان برطرف می‌شوند. در اسب‌ها ممکن است از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی کاهش درد استفاده شود. پیشگیری از سالمونلوز دشوار است. شناسایی اسب‌های آلوده و پروتکل‌های ایمنی دقیق، بهترین روش برای جلوگیری از شیوع بیماری است.
بیماری‌هایی که کمتر از اسب به انسان منتقل می‌شوند اما هنوز هم احتیاط ایمنی مناسب الزامی است:
Campylobacteriosis
یکی دیگر از بیماری‌های مشترک اسب و انسان Campylobacteriosis است. گونه‌های باکتریایی موجود در جنس campylobacter می‌تواند باعث تحریک و التهاب معده و روده‌ها در حیوانات و انسان شود. در حقیقت، این بیماری در جهان شایع‌ترین علت باکتریایی دستگاه گوارش است.
- در اسب‌ها: عفونت‌ها در اسب باعث التهاب روده کوچک می‌شود که منجر به اسهال می‌شود.
- انتقال: باکتری‌ها به‌طورمعمول از طریق آلودگی مدفوع محیط و هضم متعاقب آن از طریق غذا یا آب منتقل می‌شوند. افراد می‌توانند از طریق فعالیت‌های مربوط به اسب، ازجمله تمیز کردن غرفه‌ها و نظافت، آلوده شوند. بااین‌حال، شما به‌احتمال‌زیاد در معرض کمپیلوباکتر، در مرغ پخته نشده یا شیر غیر تصفیه‌شده، قرار دارید.
- انسان‌ها: علائم در انسان شامل درد شکم، اسهال، حالت تهوع، تب و استفراغ است.
- درمان و پیشگیری: ممکن است از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان افراد آلوده استفاده شود. عفونت کمپیلوباکتر به‌ندرت تهدیدکننده زندگی است.
Cryptosporidiosis
انگل‌های موجود در جنس Cryptosporidium منبع مهمی از بیماری‌های دستگاه گوارش در انسان و حیوانات در سطح جهان است. این انگل‌ها روده را آلوده کرده و باعث اسهال و کاهش وزن می‌شوند.
- اسب‌ها: اسب‌ها با خوردن انگل در مواد غذایی یا آب آلوده، به این بیماری مبتلا می‌شوند.
- انتقال: انگل را می‌توان از اسب به انسان‌ها در آب آلوده، خاک یا سطوح آلوده منتقل کرد و برای مدت طولانی می‌تواند در محیط‌زیست زنده بماند.
- انسان‌ها: در انسان مصرف این انگل می‌تواند باعث اسهال آبکی، استفراغ، گرفتگی معده و کاهش وزن شود. علائم ممکن است تا دو هفته ادامه یابد.
- درمان و پیشگیری: علائم معمولاً بدون درمان در افراد دارای سیستم ایمنی سالم برطرف می‌شود. برای مبتلایان با سیستم ایمنی بدن با عفونت‌های شدید، داروهای ضد انگلی (مانند نیتازوکسانید) و داروهای ضدتحرک (مانند لوپرامید) می‌توانند به تسکین اسهال کمک کنند.
Giardiasis
از دیگر بیماری‌های مشترک اسب و انسان می‌توان به Giardiasis اشاره کرد. ارگانیسم‌های تک‌سلولی از جنس Giardia که معمولاً Giardia duodenalis است، به روده متصل می‌شوند و باعث ایجاد مشکل در جذب ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی می‌شوند که اغلب منجر به اسهال می‌شوند. آب‌وخاک آلوده منابع اصلی عفونت هستند.
- اسب‌ها: در اسب‌ها Giardia می‌تواند باعث اسهال متناوب در برخی از اسب‌های آلوده و همچنین کاهش وزن شود.
- انتقال: اسب‌های آلوده می‌توانند انگل را به‌صورت غیرمستقیم از طریق آلودگی مدفوع یا مستقیماً از طریق دستگیری به سطوح آلوده به انسان منتقل کنند.
- انسان‌ها: علائم در انسان شامل اسهال، گرفتگی شکم، نفخ و کاهش وزن است.
- درمان و پیشگیری: آنتی‌بیوتیک مترونیدازول معمولاً برای درمان ژیاردیاسیس در هر دو گونه استفاده می‌شود.
لپتوسپیروز
لپتوسپیروز یکی دیگر از بیماری‌های مشترک اسب و انسان است. این بیماری اسب معمولاً نتیجه عفونت باکتری‌های Leptospira interrogans است که از طریق تماس با ادرار آلوده، اغلب در خوراک یا آب آلوده ظاهر می‌شود. باکتری‌ها به‌سرعت از طریق جریان خون به بافت‌های مختلف بدن گسترش می‌یابند.
- اسب‌ها: در اسب‌ها، این بیماری با سقط‌جنین، زایمان‌ها، بیماری کلیوی و یوئیت مکرر اسب که به کوری ماه نیز معروف است، همراه است؛ اگرچه برخی از اسب‌های آلوده علائم بالینی ندارند.
- انتقال: انسان هنگام تماس با آب آلوده با پوست و غشاهای مخاطی (چشم، بینی و دهان) می‌تواند بیمار شود.
- انسان‌ها: در انسان، لپتوسپیروز باعث علائم پوستی ازجمله درد شکم، تب بالا، لرز، استفراغ و زردی می‌شود اما ممکن است مشکلات عصبی، تنفسی، قلبی و چشمی ایجاد شود.
- درمان و پیشگیری: از آنتی‌بیوتیک‌ها و ضدالتهاب برای درمان لپتوسپیروز استفاده می‌شود. در حال حاضر هیچ واکسن انسانی برای لپتوسپیروز وجود ندارد اما برای اسب‌ها موجود است.
هاری
هاری، بیماری بسیار کشنده‌ای که در سراسر جهان یافت می‌شود، ناشی از ویروس هاری است. همه پستانداران مستعد ابتلا به هاری هستند اما در اسب نسبتاً نادر است. این بیماری یکی از بیماری‌های ویروسی اسب به حساب می‌آید.
- اسب‌ها: علائم بالینی در اسب‌ها شامل حرکات بدون هماهنگی (آتاکسی)، فلج جزئی (پارسه) حفره، میل به دراز کشیدن، لنگ شدن، مشکل در تنفس، کولیک، افزایش حساسیت به نور و صدا و تب است. بیشتر اسب‌ها در طی ۲_۵ روز از نارسایی قلبی_تنفسی می‌میرند؛ اما در بعضی موارد تا ۲ هفته نیز ممکن است طول بکشد.
- انتقال: ویروس در بزاق حیوانات یافت می‌شود. هاری از طریق نیش یا تماس بزاق آلوده با چشم، بینی و دهان از اسب به انسان منتقل می‌شود.
- انسان‌ها: علائم در انسان شامل تب، سردرد، خارش در محل عفونت و درد است. افرادی که آلوده‌شده‌اند می‌توانند دچار اضطراب شدید شوند یا از فلج رنج ببرند و مرگ در طی ۲_۱۰ روز رخ می‌دهد. در موارد نادر بازماندگان، اختلالات شدید عصبی ممکن است ایجاد شود.
- درمان و پیشگیری: هیچ درمانی برای بیماری هاری در اسب‌ها وجود ندارد. در افراد پس از ایجاد عفونت، هیچ درمانی مؤثر نیست. واکسن هاری برای اسب و انسان در دسترس است. موارد مشکوک باید فوراً گزارش شود.
بعلاوه کسانی که واردات اسب دارند و یا برای مشاغل و فعالیت‌های مربوط به اسب‌سواری به کشورهای دیگر سفر می‌کنند، باید اقدامات احتیاطی در مقابل بیماری‌های زیر انجام دهند:
آنتراکس
آنتراکس یکی دیگر از بیماری‌های مشترک اسب و انسان است. این بیماری ناشی از باکتری Bacillus anthracis است که می‌تواند ده‌ها سال در خاک زنده بماند. این باکتری‌ها سمی تولید می‌کنند که سلول‌های بافت‌های آلوده را تجزیه می‌کند.
- اسب‌ها: در اسب‌ها علائم بالینی آنتراکس بسته به اینکه آیا اسب توسط باکتری‌هایی که مصرف کرده بیمار شده است، یا از طریق نیش حشرات دچار شده است، متفاوت است. اگر اسب باکتری‌ها را مصرف کرده باشد، تب، از دست دادن اشتها، التهاب روده کوچک یا روده بزرگ، قولنج و اسهال خونی ایجاد می‌شود. مرگ به‌طورمعمول بعد از ۲_۴ روز فرامی‌رسد. در مواردی که از طریق گزش حشرات آنتراکس اتفاق می‌افتد، علائم بالینی شامل تورم در محل نیش و گردن، قفسه سینه، شکم و دستگاه تناسلی است.
- انتقال: این بیماری از طریق بازی با حیوانات آلوده می‌تواند از اسب به انسان منتقل شود.
- انسان‌ها: در انسان، آنتراکس ممکن است جلدی، استنشاقی یا دستگاه گوارش باشد. شکل جلدی رایج‌ترین فرم آنتراکس است و نوعی است که از اسب قابل‌انتقال است. این فرم هنگامی حاصل می‌شود که باکتری‌ها از طریق بریدگی یا ساییدگی در پوست وارد بدن شوند. ضایعات دارای مراکز سیاه در طی ۲_۳ روز بر روی پوست بازوها، دست‌ها، صورت و گردن ظاهر می‌شوند. مرگ با درمان مناسب آنتی‌بیوتیکی نادر است.
- درمان و پیشگیری: درمان سریع با آنتی‌بیوتیک برای نتیجه موفقیت‌آمیز در هر دو گونه ضروری است. اگرچه یک واکسن انسانی در دسترس است اما واکسیناسیون برای افراد توصیه نمی‌شود زیرا واکسن به‌راحتی در دسترس نیست. موارد مشکوک باید سریعاً گزارش داده شود.
گلندرها
باکتری Burkholderia mallei باعث عفونت غدد می‌شود و عفونت در بیشتر گونه‌ها کشنده است.
- اسب‌ها: عفونت در اسب‌ها می‌تواند منجر به ضایعات چرکی روی پوست و عفونت‌های تنفسی شود. منبع عفونت ترشحات مایع عفونی از بینی و پوست است. اعتقاد بر این است که مسیر اصلی عفونت مصرف خوراک یا آب آلوده‌شده توسط B.mallei است؛ اگرچه ممکن است در اثر استنشاق و قرار گرفتن در معرض پوست نیز ایجاد شود. تجهیزات آلوده، شیر و لباس نیز می‌تواند باکتری‌ها را منتقل کنند. برخی از اسب‌های آلوده هیچ علائمی نشان نمی‌دهند.
- انتقال: افراد می‌توانند این بیماری را از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده دریافت کنند.
- انسان‌ها: علائم در انسان شامل تب، درد قفسه سینه، حساسیت به نور و سردرد است. اگر باکتری‌ها وارد جریان خون شوند، عفونت بدون درمان می‌تواند کشنده باشد.
- درمان و پیشگیری: از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان موارد عفونت غدد در افراد استفاده می‌شود. ازآنجاکه مسری است و می‌تواند در انسان کشنده باشد این باکتری یک عامل بالقوه بیوتروریسم (ماده بیولیژیکی درجه ۱) محسوب می‌شود.
استوماتیت وزیکولار
یکی دیگر از بیماری‌های مشترک اسب و انسان استوماتیت وزیکولار است. این بیماری در اثر ویروس دهلیزی استوماتیت ایجاد می‌شود.
- در اسب‌ها: استوماتیت وزیکولار باعث ایجاد ضایعات و تاول‌های روی زبان، دهان، بینی و لب در اسب می‌شود. علائم کلینیکی دیگری شامل بی‌حالی، تب و از دست دادن اشتها است. مرگ‌ومیر در این بیماری نادر است. اسب‌ها به‌طورمعمول طی دو هفته بهبود می‌یابند؛ اما شیوع آن می‌تواند تأثیرات اقتصادی قابل‌توجهی بر صنعت اسب داشته باشد. استوماتیت وزیکولار در سراسر جهان گزارش‌شده است.
- انتقال: انتقال به انسان می‌تواند از طریق تماس مستقیم با ضایعات یا بزاق اسب‌های آلوده اتفاق بیفتد.
- انسان‌ها: علائم در انسان شباهت زیادی به آنفولانزا دارد و شامل تب، لرز، تهوع، استفراغ و سردرد می‌شود. ضایعات ممکن است در بزرگ‌سالان در دهان و گلو ایجاد شود و کودکان ممکن است به آنسفالیت مبتلا شوند؛ اگرچه نادر است.
- درمان و پیشگیری: در اسب‌ها، درمان فقط به مراقبت‌های حمایتی و داروهای ضدالتهابی محدود می‌شود. اگرچه در بعضی از کشورها واکسن برای برخی از گونه‌های دامی موجود است.
بیماری‌های مشترک اسب و انسان که به سبب قرارگرفتن اسب در کنار حیوانات دامی زندگی می‌کنند را تهدید می‌کند:
تب مالت
بیشتر موارد ابتلا به تب مالت در اسب‌ها ناشی از باکتری Brucella abortus است که این نیز عامل بیماری در گاوها است. شاید جای تعجبی نباشد که موارد ابتلا به تب مالت در اسب‌ها معمولاً در اسب‌هایی که در کنار گاوها زندگی می‌کنند، رخ می‌دهد.
- در اسب‌ها: اسب‌ها از طریق بلع، استنشاق یا تماس پوست به این باکتری‌ها آلوده می‌شوند. بروسلوز در اسب‌ها ایجاد تورم دردناک در پایه گردن می‌شود که می‌تواند منجر به آبسه شود. همچنین ممکن است مفاصل متورم شده و مشکلات تولیدمثل، ازجمله سقط‌جنین گزارش شود.
- انتقال: B.abortus ممکن است از طریق تماس با مایعات بدن، بافت‌ها یا لاشه‌ها از اسب به انسان منتقل شود، اگرچه موارد مستند انتقال نادر است.
- انسان‌ها: در انسان این بیماری می‌تواند بسیاری از بیماری‌های عفونی و غیر عفونی را تقلید کند. علائم آن شامل تب، بی‌اشتهایی، سردرد، کمردرد، درد مفاصل و کاهش وزن است. حتی بدون درمان اکثر بیماران طی ۳ هفته بهبود می‌یابند.
- درمان و پیشگیری: درمان در اسب‌ها شامل آنتی‌بیوتیک‌ها و تخلیه آبسه‌ها است. مداخله جراحی ممکن است در موارد شدید موردنیاز باشد. اگرچه در سراسر جهان گزارش شده است. تب مالت از بسیاری از کشورها ریشه‌کن شده است؛ بنابراین عفونت‌ها نادر است. موارد مشکوک باید ظرف ۴۸ ساعت گزارش شود.
کلام آخر
همان‌طور که گفته شد اسب‌ها نیز در معرض بیماری‌های زیادی قرار دارند که ممکن است انسان‌هایی که در ارتباط با آن‌ها نیز هستند را درگیر کنند. غیر از بیماری‌های گفته‌شده، کزاز، مشمشه و بیماری‌های زیاد دیگری نیز وجود دارند که بین انسان و اسب مشترک هستند.
به پایان مقاله بیماری‌های مشترک اسب و انسان رسیدیم. امیدواریم با این مقاله توانسته باشیم به سؤالات شما حتی اندک پاسخگو باشیم. جهت خرید و فروش حیوانات موردنظر خود می‌توانید به سایت یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه نمایید.
منبع: ceh.vetmed.ucdavis.edu
