درگذشته ظاهر فیزیکی و مشکلات روانی اسب به‌عنوان خلق‌وخوی بد آن شناخته می‌شد. برای اصلاح این رفتارها به‌جای تلاش برای بررسی وضعیت روانی و از بین بردن یا کاهش علت بروز این رفتارها، با تنبیه کردن اسب سعی در تصحیح این رفتارها داشتند که این کاری غیرمعقول و اشتباه بوده است.
اسب یک موجود آزاد است که در فضای باز زندگی می‌کند،. به‌طور دائم و در حین حرکت از غذای کم انرژی با فیبر بالا استفاده می‌کند و غریزه‌ای دارد که به او می‌گوید از جانوران درنده فرار کن مگر در موقعیتی که دفاع و جنگیدن تنها گزینه باشد.
آنچه در ادامه می‌خوانید
برخی دلایل بروز مشکلات روانی اسب
با اهلی شدن اسب و استفاده از آن به‌عنوان یک حیوان باربر یا وسیله نقلیه و یا امروزه که از آن در ورزش و اهداف تفریحی استفاده می‌شود.
مردم شیوه زندگی آن‌ها را به‌طور کامل تغییر داده‌اند .ما محیط آن‌ها را به فضای داخلی یک اصطبل و یا در بهترین حالت فضای مرزبندی شده‌ای به‌عنوان پدوک محدود کرده‌ایم.
محدود بودن در یک فضای بسته، محدوده دید و درنتیجه احساس امنیت را کاهش می‌دهد. چراکه توانایی دیدن و شناسایی خطر از فواصل دور و فرار کردن کاهش میابد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد نگهداری از اسب و نکات مربوط به آن مقاله زیر را مطالعه کنید:
اسب به چریدن نیاز دارد!
ما مدت‌زمانی که حیوان مشغول تغذیه است را به ۲ یا ۳ وعده در روز کاهش داده‌ایم .درصورتی‌که در طبیعت حیوان به‌طور دائم در حال چریدن است.
درنهایت ما فعالیت اسب را با حبس کردن آن در اصطبل کاهش داده‌ایم. با این اوصاف عجیب نیست که اسب‌ها با بودن در این شرایطی که ازنظر ما عادی است استرس زیادی را متحمل شوند.
این‌ها خود دلایل اصلی بروز مشکلات روانی اسب می‌شود.
مشکلات روانی اسب
اسب‌ها مانند انسان فکر نمی‌کنند و این درست نیست که به مشکلات آن‌ها از دیدگاه ارزش‌های انسانی نگاه کنیم.
اگر یک اسب را از شرایطی که بتواند در آن رفتار طبیعی داشته باشد محروم کنیم، جای تعجب نیست که تلاش کند نزدیک‌ترین رفتارها را جایگزین این رفتارهای طبیعی کند و رفتاری از خود بروز دهد که ما آن‌ها را بدخلقی می‌نامیم.
در ادامه با برخی مشکلات روانی اسب آشنا می‌شویم:
تیک عصبی
این رفتار به این شکل است که اسب در حالت ایستاده و معمولاً در حالتی که سرش از روی درب اصطبل بیرون است. وزنش را به‌صورت ریتمیک از یکدست به دست دیگر منتقل می‌کند و سر و گردنش را به چپ و راست نوسان می‌دهد به صورتی که گویی مسخ‌شده است.
افسردگی اسب
این نشانه حالتی از افسردگی است که در پی محدود بودن در اصطبل به وجود می‌آید . تصور بر این است که اسب با این رفتار یک حس آرامش در برابر این افسردگی و پریشانی به دست می‌آورد.
این عادت در حیوانات باغ‌وحش به‌وفور دیده می‌شود. قرار دادن یک پنجره مشبک بر روی درب اصطبل می‌تواند اسب را از انجام این کار بازدارد.
اما در اسبی که این عادت در او ثابت‌شده بی‌اثر است چراکه این اسب به‌راحتی این رفتار را در پشت پنجره مشبک ادامه خواهد داد.
قرار دادن وسایل بازی که داخل اصطبل آویزان می‌شوند هم می‌تواند باعث سرگرمی و منحرف کردن توجه اسب شود. اما راه‌حل واقعی بیرون بردن بیشتر اسب است به صورتی که منابع ایجاد استرس حذف شوند و شرایط آرامش برای اسب فراهم شود.
قدم زدن در اصطبل
این مشکلات روانی اسب در اسب‌های مسابقه ورزیده به دلیل اینکه در شرایط حساس و استرس‌زای مسابقات قرار می‌گیرند دیده می‌شود. برای مثال در طول شب مسابقه در یک اصطبل جدید و ناآشنا.حضور یک اسب غریبه یا شرایطی که یک سیلمی در نزدیکی چند مادیان قرار می‌گیرد هم می‌تواند باعث القای این رفتار شود. اسب یک حیوان اجتماعی است و زمانی که در یک اصطبل محدود می‌شود و نمی‌تواند با اسب‌های دیگر در تماس باشد ممکن است رفتارها را از خود نشان دهد.
تاثیر مشکلات روانی بر قیمت اسب
تمام این الگو‌های رفتاری ازآنجایی‌که زمانی که در یک حیوان ایجاد می‌شوند، حتی زمانی که علت آن‌ها به‌طور کامل ریشه‌کن شود به‌سختی متوقف می‌شوند، به‌عنوان عواملی شناخته می‌شوند که قیمت فروش اسب را به‌شدت کاهش می‌دهند.
برای اسب‌هایی که در اصطبل نگهداری می‌شوند، درمان‌هایی که به کار گرفته می‌شود .راه‌های نامناسبی به نظر می‌رسند. این رفتارها در اسب برای کاهش اضطراب روانی ناشی از دور ماندن از روش زندگی طبیعی بروز پیدا می‌کند و اقدامات فیزیکی برای جلوگیری از این رفتارها ممکن است بی‌تأثیر باشد. سؤالی که می‌توان مطرح کرد این است که آیا درمان شدن اسب به این روش‌ها ارزش قرار دادن حیوان در شرایط سخت‌درمان را دارد؟
توجه به راحتی اسب
تمامی این بدخلقی‌ها و عادات بد اسب معمولاً به این دلیل اتفاق می‌افتد که راحتی در مدیریت کردن اصطبل به‌راحتی اسب ترجیح داده می‌شود. اسب‌های استقامت که مدت‌زمان بیشتری را نسبت به اسب‌های درساژ خارج از اصطبل می‌گذرانند، بنابراین مشکلات روانی اسب کمتر از سایر گروه ها دیده می‌شود.
آثار این رفتارها و بدخلقی‌ها شامل از دست دادن آمادگی جسمی به دلیل مجموعه‌ای از تنش‌های عصبی، بی‌اشتهایی یا نوسان در اشتها است. همچنین ممکن است که اسب افسرده یا به‌شدت حساس شود. اسب می‌تواند بی‌دقت شود که این مسئله کار کردن با اسب را مشکل می‌کند.
پهن خواری
این مشکل هم به دلیل شرایط زندگی غیرطبیعی در اسب ایجاد می‌شود و نشانه‌های آن شامل خوردن بستر یا مدفوع خواری، جویدن چوب یا خوردن مواد دیگر ازجمله خاک یا لیسیدن فلز است. این رفتارها علل زیادی می‌تواند داشته باشد. خوردن بستر می‌تواند به دلیل خستگی روحی ( افسردگی) باشد و یا به دلیل کمبود فیبر در خوراک و یا اینکه فیبر موجود در بستر لذیذ‌تر از فیبر موجود در خوراک باشد.
برای مثال کاه یو لاف (جو دوسر) معمولاً برای اسب‌ها لذیذ است و در مقادیر معقول مشکلی ایجاد نمی‌کند. کره‌های جوان ممکن است مدفوع تازه مادرشان ویا در مواقعی سایر اسب‌های بزرگ‌تر را بخورند که این رفتار در آن‌ها طبیعی است.
تاثیر فیبر بر پهن خواری
علت این رفتار زیاد موردمطالعه قرار نگرفته است، اما احتمالاً برای ایجاد تعادل میکروفلور روده کره‌اسب(میکروارگانیسم‌های مفید موجود در لوله گوارش)است؛ همچنین می‌تواند جهت تأمین مواد دیگر باشد. هرچند مدفوع خواری در اسب‌های مسن‌تر غیرطبیعی است، اما این پدیده زمانی که تغییر ناگهانی در رژیم غذایی ایجاد شود یا میزان فیبر خوراک کم باشد ممکن است اتفاق بیفتد برای مثال زمانی که از کنسانتره به‌جای علوفه استفاده شود. درمان این رفتار جمع‌آوری هرچه سریع‌تر مدفوع از اصطبل و فراهم کردن فیبر بیشتر برای اسب است.
جویدن چوب
جویدن چوب در اصطبل هم به دلیل کمبود فیبر است همچنین خستگی روحی (افسردگی) و کمبود ارتباط با سایر اسب‌ها هم می‌تواند مؤثر باشد.
اسب‌هایی که به‌طور طبیعی چرا می‌کنند معمولاً برگ، شاخه و پوست درخت می‌خورند همچنین فنس‌ها را می‌جوند و این کارها راه‌های طبیعی برای دریافت فیبر بیشتر ازآنچه در چمن یافت می‌شود است، مخصوصاً در زمان‌های به خصوصی از سال مثل فصل زمستان که چمن به‌صورت پراکنده وجود دارد و یا در بهار که علوفه نرم و آبدار است.
مصرف زیاد برگ و شاخه توسط اسب می‌تواند باعث کولیک شود و برای جلوگیری از این اتفاق توصیه می‌شود به میزان کافی فیبر قابل‌هضم در اختیار اسب قرار داده شود.
خوردن خاک
خوردن خاک می‌تواند نشان‌دهنده کمبود مواد معدنی یا نمک باشد و در صورت مشاهده این رفتار رژیم غذایی حیوان باید بررسی شود. درصورتی‌که کمبود وجود نداشت، علت می‌تواند خستگی روحی باشد، به‌ویژه اگر اسب در یک پدوک خاکی کوچک محبوس باشد.
برای این اسب‌ها تمرین بیشتر و افزایش میزان علوفه تجویز می‌شود. برای اسب‌هایی که در اصطبل نگهداری می‌شوند یا اسب‌هایی که تنوع گیاهی در چراگاهشان محدود است، مکمل‌های گیاهی می‌تواند باعث افزایش اشتها و بهبود شرایط جسمی حیوان شود.
برای پیشگیری از مشکلات روانی اسب لازم است که برخی رفتارها را انجام داد که شامل:
خوش‌رفتاری
همان‌گونه که بازتاب رفتاری انسان‌ها نمودار تربیت آن‌هاست رفتار اسب‌ها نیز نشان‌دهنده نوع تربیت آن‌هاست. اسب‌ها به‌طورکلی نه‌فقط به صاحبانشان وابسته هستند بلکه نسبت به رفتار و خصوصیات اخلاقی مراقب یا سوارکارشان نیز از خود حساسیت نشان می‌دهند.
تاثیر سوارکار بر اخلاق اسب
به‌عنوان‌مثال، مالک یا مراقب یا سوارکار بداخلاق اسبی شرور تحویل می‌دهد که بدنام شده و طالب همان‌گونه رفتار است.
اسب برای خوش‌رفتاری باید آموزش داده شود و ساده‌ترین این آموزش‌ها عبارت‌اند از: آرامش کامل به هنگام تیمار، بلند کردن دست‌وپاها با آرامش برای نظافت و اگر خواستید سوار حیوان شوید، ثابت و بی‌حرکت ماندن پس از استقرار کامل سوار روی زین لازم است و به‌فرمان او حرکت کند. هرکسی که با اسب سروکار دارد باید خود بیاموزد که چگونه خوش‌رفتاری را به اسب آموزش دهد.
ارتباط
آن‌هایی که با اسب سروکار دارند باید بیاموزند که در امر آموزش باید کارشان تداوم داشته باشد اگر خواسته‌های آموزش‌دهنده مبهم و متغییر باشد اسب به‌سرعت سردرگم می‌شود. بنابراین لازم است بدانیم که چه نکته‌ای را چگونه بیاموزیم و این امکان‌پذیر نیست مگر روش صحیح کار با اسب را آموخته و به هنگام کار با او کاملاً متکی‌به‌خود باشیم.
استفاده از قدرت!
ارتباط صحیح در توسعه شخصیت اسب از اهمیت خاصی برخوردار است. به‌عنوان‌مثال اگر تنگ اسبی به ناگهان و یک‌باره سفت کشیده شود، پوستش را به درد آورده و نمی‌تواند به شما بگوید که ببخشید، تنم درد گرفت، او می‌تواند دندان‌قروچه‌ای کرده و یا دست‌وپایش را بلند کند. روش ارتباطی او منحصر به تظاهرات اندامی اوست. اگر رفتاری خشونت‌آمیز با او تداوم داشته باشد او ناامید شده و قدرت خود برای جلوگیری و یا رفع آن استفاده خواهد کرد. و در نهایت سبب مشکلات روانی اسب می‌شود.
تنبیه و تشویق
به هنگام کار با اسب انضباط اهمیت خاصی دارد. اگر حرکتی غلط را اصلاح‌کرده و حرکت صحیح را پاداش بدهیم، اسب به‌زودی درمی‌یابد که کدامین حرکت‌ها صحیح است و سعی در تداوم آن‌ها خواهد داشت. به این نحو اسبی خوش‌رفتار خواهید داشت که به داشتن او افتخار می‌کنید و نتیجه‌اش زندگی بهتر برای اسب است. اسب نیازمند مراقبی مسئولانه و مهربانانه همراه با قاطعیت است تا نظم‌پذیر شود.
ادامه رفتار و تبدیل به عادت
این موجودات وحشی، علی‌رغم اینکه هزاران سال است که اهلی‌شده و تحت تربیت قرارگرفته‌اند، همچنان غرایز اجدادی خود را حفظ کرده‌اند. اسب نه‌فقط می‌تواند توسری‌خور و عصبی باشد بلکه می‌تواند به موجودی کاملاً شرور و موذی تبدیل شود. چه‌بسا که پی آمد نگهداری و تربیت غلط و عدم انضباط واکنش‌های خطرناکی باشد.
اسب نباید اجازه داشته باشد رفتار غلط را ادامه دهد که در این صورت به‌سرعت چگونگی تداوم آن را آموخته و آنرا جزو عادات خود قرار می‌دهد.
اسب را دعوا نکنید!
حرکت غلط اسب یابد قاطعانه و با صدایی کمی بلند سرزنش شود. اغلب این روش مؤثر است، ایجاد کمی تفاوت در صدا و قاطعانه بیان شدن آن کافی به نظر می‌رسد. اگر تربیت‌کننده‌ای به‌طور دائم بر سر اسبش فریاد بکشد فقط او را ناراحت کرده و خودش هم به نظر می‌رسد بداخلاق باشد. سرزنش مداوم بیهوده است و اسب به صدای بلند خو گرفته و برایش عادت می‌شود. و در نهایت به مشکلات روانی اسب منجر می‌شود.
اگر صدای قاطع و کمی بلند مؤثر نبود، ضربه‌ای با دست روی گردن، کپل و درصورتی‌که گاز می‌گیرد روی پوزه لازم است. تنبیه باید بلافاصله باشد تا اسب دریابد که از او چه می‌خواهند.
باز هم پاداش بسیار مهم است!
به‌محض اینکه اسب درسش را آموخت دادن پاداش واجب می‌شود که می‌تواند ضربه‌های ملایم کف دست روی گردن، صدایی مهربان و یا حبه‌ای قند باشد. در این صورت او پی می‌برد که پی آمد رفتار صحیحش خوش‌رفتاری است. اسب‌ها موجوداتی دوست‌داشتنی هستند که به‌راحتی با انسان‌دوست شده و خوش‌رفتاری اعتماد آن‌ها را جلب کرده و متکی به نفس می‌شوند و خوش‌رفتارتر شده و به موجوداتی دوست‌داشتنی تبدیل می‌شوند.
روان اسب‌ها در کره گی نسبتاً پاک است و رفتار آن‌ها در آینده پی آمد چگونگی خوش و یا بدرفتاری آن‌ها در طول دوران نگهداری آن‌ها است.
پاداش به اسب
برداشت اسب‌ها از غذا نسبت به برداشتی که حیوانات درنده از غذا به‌عنوان پاداش دارند کاملاً متفاوت است. پاداش غذایی در مورد حیوانات وحشی چون سگ‌ها و ماهی‌ها و خرس‌ها اثر مطلوبی دارد چراکه این حیوانات طبیعتی شکارگر دارند و همواره در کمین غذا نشسته‌اند و چنانچه موفق به شکار نشوند با گرسنگی مواجه خواهند شد.
حیوانی مثل اسب که همیشه در طبیعت نقش طعمه را داشته هرگز مثل حیوانات شکارگر غذا و پاداش را به هم مرتبط نمی‌داند. غذا همیشه در اطرافش وجود داشته و هیچ‌وقت در کمین علوفه نبوده و یا اینکه بخواهد به دنبال علوفه بدود.
استفاده از غذا به‌عنوان پاداش
ممکن است استفاده از غذا برای فرستادن اسب گرسنه به داخل اصطبل یا گرفتار کردن آن جواب بدهد ولی اگر نتوانیم در نبود غذا آن را به داخل اصطبل هدایت کنیم حاکی از این مطلب است که تعلیمات، تأثیر مفیدی بر روی حیوان نداشته است. بعضی‌اوقات اسب را دیده‌ایم که پس از گرفتن غذا چند قدم به عقب می‌روند.
غذا دادن می‌تواند خوی گاز گرفتن و رفتارهای هل دادن را نیز در مورد اسب تقویت کند. از طرف دیگر غذا دادن به‌عنوان وسیله‌ای برای ایجاد ارتباط و همبستگی می‌تواند مفید واقع شود همچنین می‌توان از آن به‌عنوان وسیله‌ای برای ایجاد حواس‌پرتی در اسب استفاده کرد. این روش بخصوص در هنگام فیزیوتراپی وقتی‌که می‌خواهیم اسب گردنش را برگرداند بسیار مفید واقع می‌شود.
نوازش اسب
اسب‌ها با نوازش یکدیگر برای برقراری رابطه دوستی استفاده می‌کنند.
تحریکات حسی در اسب‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یک اسب می‌تواند مزاحمت یک مگس را روی پوستش حس کند و به‌راحتی آن را دور کند، اما بسیاری از انسان‌ها با اسب‌ها رفتار خشنی دارند و ظاهراً اسب را با ماشین اشتباه گرفته‌اند.
حتی یک مربی معمولی هم باید به حساسیت اسب نسبت به تحریکات حسی و لذتی که اسب از این تحریکات می‌برد توجه داشته باشد. ازجمله این روابط حسی می‌توان به آرامشی که اسب از پایین آوردن سرش بدان دست می‌یابد اشاره کرد.
کلام آخر
به پایان مقاله مشکلات روانی اسب رسیدیم. امیدوارم لذت برده باشید و اگر قصد خرید اسب را دارید بتوانید بهترین انتخاب را داشته باشید. شما می‌توانید برای خریدوفروش اسب به سایت واسط کالا مراجعه کنید و یا اپلیکیشن واسط کالا را نصب کرده و آگهی خود را به‌صورت رایگان در آن قرار دهید.
منابع:
thesprucepets.com