اسب، این حیوان نجیب متشکل از نژادهای مختلفی است که در سراسر جهان پراکنده‌شده‌اند. این فراوانی حاصل آمیختگی اسب‌ها توسط انسان و یا انتخاب طبیعی است. نژاد اسب بسته به خلق‌وخوی این حیوان، شامل سه دسته مهم است: اسب‌های سرزنده یا پرحرارت، اسب خونسرد مانند اسب‌های بارکشی یا اسبچه و یا پونی که برای کار سنگین و سرعت کم مناسب هستند.
اسب‌های خونگرم که از ترکیب دو نژاد دیگر به‌دست‌آمده‌اند. آن‌ها برای سوارکاری با هدف ویژه آموزش می‌بینند و در اروپا معمول هستند. امروزه بیش از ۳۰۰ گونه اسب در جهان وجود دارد که هرکدام برای هدف ویژه‌ای پرورش می‌یابند. در این مطلب سعی داریم در مورد اسب نژاد دانمارک صحبت کنیم.
تاریخچه
امروزه کشورهای کوچکی در اروپا چون چک و اسلواکی، بلژیک از اسب‌های شگفت‌انگیزی بهره می‌برند. کشور دانمارک نیز از این قاعده مستثنی نیست.
شاید بسیاری از افراد، کشور دانمارک را به دلیل زادگاه هانس کریستین اندرسن یا به دلیل شرکت تجاری لگو بشناسند. اما دانمارک محدود به این دو مورد نیست و غذا، فرهنگ، مکان‌های تاریخی متعدد و البته اسب‌های این کشور نیز زبانزد خاص و عام است.
کشور دانمارک سابقه طولانی در پرورش اسب دارد. اولین مرکز پرورش اسب دانمارکی‌ها در قرن چهاردهم تأسیس شد. دانمارک هفت نژاد اسب بومی دارد که عبارت‌اند از: نژاد پونی دانمارکی (Danish Sport Pony)، نژاد دنیش وارم بلاد یا خونگرم دانمارکی، نژاد پونی‌های فارو، نژاد فریدریکس بورگ ، نژاد ژوتلند ، نژاد ناب استراپر و نژاد شلزویگ.
امروزه همگی این نژادها زنده و سرحال هستند. در ادامه قصد داریم هر یک از این نژادها را به‌طور جداگانه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دهیم.
تفاوت پونی با اسبچه
قبل از اینکه به پونی یا اسبچه دانمارکی بپردازیم بهتر است تفاوت پونی یا اسبچه را با اسب بدانیم. ازنظر ریشه، اسبچه و اسب‌های معمولی هر دو از خانواده اسبیان هستند. تفاوت اصلی میان آن دو در بلندی قد آن‌ها است این تفاوت به‌ویژه هنگام شرکت در مسابقه موردتوجه قرار می‌گیرد. استاندارد سنتی برای بلندی یک اسب یا اسبچه در هنگام بزرگ‌سالی، ۱۴٫۲ وجب (۱۴۷ سانتیمتر) است. اگر قد حیوان برابر با ۱۴٫۲ وجب یا بیشتر بود حیوان، اسب خوانده می‌شود. اما اگر قدش کوتاه‌تر بود، اسبچه دانسته می‌شد.
تفاوت پونی با اسبچه بلندی تنها معیار سنجش اسبچه از اسب نیست. دفترهای ثبت نژاد اسب گاهی اسب‌هایی دارند که قدشان از معیار ۱۴٫۲ وجب بیشتر یا کمتر است. آن‌ها می‌گویند نه به قد، بلکه به پدر و مادر حیوان باید نگاه کرد و از روی آن نژادش را ثبت کرد. اسبچه‌ها معمولاً، یال، دُم و درمجموع پوشش ضخیم‌تری دارند. همچنین به نسبت پاهایی کوتاه‌تر، قوس شکم پهن‌تر، استخوان‌های سنگین‌تر، گردن کلفت‌تر و کله‌ای کوتاه با پیشانی پهن دارند. این جانور از اسب آرام‌تر است و درعین‌حال از هوش خوبی برخوردار است. گاهی از آن برای همکاری با انسان بهره می‌برد. اندام کوچک تنها نشانه این حیوان نیست برای نمونه اسبچه شتلند که به‌طور متوسط ۱۰ وجب یا ۱۰۲ سانتیمتر است هم یک اسبچه دانسته می‌شود.
پونی یا اسبچه دانمارکی (Danish Sport Pony)
این پونی سواری دانمارکی از پونی کنمارا (Connemaras)، اسب‌های پونی نیوفارست. پونی‌های ولیزی و اسب‌های عربی شکل‌گرفته است. انجمن پرورش برای اولین بار در سال ۱۹۷۶ تشکیل شد و از آن زمان این پونی‌ها پرورش یافتند. به‌هیچ‌عنوان این پونی‌های دانمارکی بلندتر از ۲/۱۴.۲۱ وجب (۵۸.۲۵ اینچ،۱۴۸ سانتیمتر) نیستند. با توجه به قد به سه دسته متمایز تقسیم می‌شوند: پونی‌هایی به میزان ۱۴.۲ وجب، پونی‌هایی به میزان ۱۳.۲ وجب (۵۴ اینچ، ۱۳۷ سانتیمتر). پونی‌هایی به میزان ۱۲.۲ وجب (۵۰ اینچ،۱۲۷ سانتیمتر).
پونی ایده آل اندام‌هایی عضلانی دارد که این قابلیت باعث شده است که این پونی‌های دانمارکی از چابکی و سرعت فوق‌العاده‌ای بهره ببرند. بعلاوه این پونی‌های دانمارکی از سر و گردنی متناسب با بدن و جدوگاه برجسته برخوردار هستند. پشت این پونی‌ها همانند ران‌هایشان عضلانی است. درگذشته آن‌ها خاکستری بودند، اما آمیزش سبب پیدایش رنگ‌هایی چون کهر (سرخ مایل به قرمز)، شاه‌بلوطی و مشکی در این اسب‌ها شده است. این پونی‌های دانمارکی عمدتاً برای استفاده کودکان پرورش داده می‌شوند. چراکه خلقی آرام و مطیع دارند و برای کت سوارکاری ایده آل هستند.
نژاد دنیش وارم بلاد یا خونگرم دانمارکی (Danish Warmblood)
اسب دنیش وارم بلاد (خونگرم دانمارکی) یکی از اسب‌های دانمارک مخصوص ورزش‌های سوارکاری مدرن، به‌خصوص رشته‌های نمایش سوارکاری، نمایش پرش و مسابقات سه‌روزه است.
دانمارکی‌ها سابقه طولانی به‌عنوان پرورش‌دهندگان اسب‌دارند. اولین مرکز پرورش اسب آن‌ها در قرن چهاردهم تأسیس شد.
هرچند بازار اسب در آن زمان تغییرات فراوانی داشت، ولی بسیاری از کشورها دریافتند که نژادهای بومی و خویشاوندان آن‌ها یعنی اسپاتد ناب استراب (اسب‌های سیرک) دیگر به‌عنوان اسب‌های مسابقه‌ای واجد شرایط لازم نیستند.
برای جبران این نقص، برنامه‌ی پرورشی در سال ۱۹۶۲ پایه گذای شد. تا نوع جدیدی از اسب سوارکاری دانمارکی تولید شود.
برای این کار نریان های انتخابی که عمدتاً از نژادهای سوئدی، هانورین، هلشتاین و لهستانی بودند با مادیان‌های محلی آمیزش داده شد تا خصوصیات اسب‌ها را بهبود ببخشند.
نژاد دنیش وارم بلاد یا خونگرم دانمارکی (Danish Warmblood) اسبی سر زنده و شجاع!
معیارهای دقیقی برای انتخاب نریان و مادیان استفاده شد تا تضمین کند که فقط بهترین‌ها حق ورود به دفتر انساب را دارند. برنامه‌ی آمیزش موفقیت‌آمیز بود و اسب حاصل، اسبی ممتاز، متناسب و دارای گام‌های عالی بود. این اسب شجاعت را با خلق‌وخوی خوب ترکیب کرده و نمایش سوارکاری جذابی اجرا می‌کند. دنیش وارم بلاد در اواسط قرن بیستم از آمیزش مادیان فریدریکس بورگ (Fredriksborg) دانمارکی با نریان‌های برتر اروپا (تروبرد، انجلو-نرمان و تراکهنر) شکل گرفت.
دنیش وارم بلادها بین ۱۵.۳ تا ۱۷ وجب (۶۳ تا ۶۸ اینچ، ۱۶۰ تا ۱۷۳ سانتیمتر) هستند. به‌طورکلی همانند تروبردها از قدرت زیاد و جسمی نیرومند و به‌ویژه پاهای خوب بهره می‌برند. این اسب‌ها عموماً تک‌رنگ هستند و به دلیل انتخاب نریان مناسب، خلق‌وخویی منحصربه‌فرد دارند.
اسب‌های دنیش وارم بلاد سرزنده و شجاع هستند. گرچه هنوز نژاد جوانی است اما در درساژ و مسابقات پرش با اسب نامی برای خود دست‌وپا کرده است.
این اسب‌ها همچنین در ورزش‌های میدانی و صحرایی نیز از سایر اسب‌ها برترند. برخی نیز به‌عنوان اسب‌های پرشی مورداستفاده قرار می‌گیرند.
پونی‌های فارو (Faroe ponies)
این نژاد کوچک، گرچه به‌طورقطع از قد و قامت پونی‌ها برخوردار است؛ اما به دلیل قدرتی که دارد در سرزمین بومی خود در زمره اسب‌ها قرار می‌گیرد.
پونی‌های فارو از قرن‌ها پیش وجود داشته‌اند. از دهه ۱۶۰۰ برای حمل یا کشیدن بارهای سنگین در مزارع مورداستفاده قرار می‌گرفتند. بین سال‌های ۱۸۵۰ تا ۱۹۲۰ به‌عنوان اسب‌های معدنی (pit pony) از این اسب‌ها استفاده می‌شده است.
شواهد حاکی از آن است که پونی فارو صدها سال در جزایر فارو بوده‌اند. در سال ۱۸۸۰ بیش از ۸۰۰ حیوان در جزایر فارو ثبت‌شده بود. در دهه ۱۹۶۰ این جمعیت به پنج‌تا شش اسب کاهش یافت.
یکی از دلایل این کاهش، صادرات گسترده اسب بین سال‌های ۱۸۵۰ تا ۱۹۲۰ جهت استفاده در معادن انگلستان بود. در سال ۱۹۷۸ تلاش‌هایی در جهت احیای این پونی‌های فارو توسط هانسن (Leivur T. Hansen) صورت گرفت.
سرانجام این تلاش‌ها به بار نشست و امروزه جمعیت پونی‌های فارو به ۷۰ رأس اسب رسیده است. به لحاظ ژنتیکی خالص هستند و هدف حفظ و توسعه بیشتر این نژاد است.
این پونی‌ها بین ۱۱.۱ و ۱۲.۱ وجب (۴۵ تا ۴۹ اینچ، ۱۴۴ تا ۱۲۴ سانتیمتر) هستند. یک پونی بالغ معمولاً بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم وزن دارد.
عمدتاً به رنگ‌های شاه‌بلوطی، قهوه‌ای، مشکی یا خال‌خالی هستند. پونی‌های فارو پونی‌هایی قوی و قدرتمند هستند و به معنای واقعی کلمه خونگرم هستند و عمدتاً کودکان از آن‌ها بهره می‌برند.
پونی‌های فارو (Faroe ponies) اسب فریدریکس بورگ (Frederiksborg)
فریدریکس بورگ قدیمی‌ترین اسب نژاد دانمارک است که امروزه کمیاب شده است. مرکز پرورش اسب فردریکس بورگ (Frederiksborg) توسط کینگ فردریک دوم در سال ۱۵۶۰ میلادی یعنی پس از فردریکس بورگ تأسیس شد.
او به‌عنوان پرورش‌دهنده‌ی اسب‌های ممتاز برای درباریان اروپایی مشهور بود. اسب فریدریکس از اسب‌های نئاپولیتان (Neapolitan) و اسب ایبری (Iberian)، نور فلک رود ستر (Norfolk Roadster) و عرب شکل‌گرفته است.
اسب فریدریکس بورگ آن‌چنان محبوب بود که به نواحی متعددی صادر شد. برای بهبود نژادهای دیگر از خون گرم‌های سنگین گرفته تا لیپیزان استفاده می‌شد.
فریدریکس بورگ در قرن بیستم روند نزولی به خود گرفت. سرانجام در سال ۱۸۷۱ میلادی این نژاد در معرض انقراض قرار گرفت ولی خوشبختانه از بین نرفت. تلاش‌هایی در سال ۱۹۳۹ برای احیای مجدد این نژاد با افزودن اسب‌های فریزین ، اولدنبورگ، تروبردها و عرب صورت گرفت.
فریدریکس بورگ به لحاظ کیفی پیشرو زمان خود بود و طی سالیان متمادی، با داشتن بدنی قدرتمند و قوی بدون تغییر باقی‌مانده است.
برخی ویژگی‌های این نژاد
این اسب‌ها عموماً به رنگ‌های شاه‌بلوطی، کهر (سرخ مایل به قرمز)، کرند (موهای زرد و طلایی) و خاکستری هستند. این اسب‌ها ارام، متین و مطیع هستند و در مسابقات درساژ به رقابت می‌پردازند. امروزه از این اسب در دانمارک تنها برای تولیدمثل استفاده می‌شود و باوجود نژادهای جدیدی مانند اسب دنیش وارم بلاد که از نریان لهستانی، آلمانی و سوئدی با مادیان فردریکس بورگ به وجود آمده دیگر به‌عنوان اسب مسابقه مورداستفاده قرار نمی‌گیرد. اسب‌های فریدریکس بورگ اسب‌هایی هستن که از بلوغ زودرس و عمری طولانی برخوردار هستند و به لحاظ تولیدمثلی و جسمی در سنین پیری خود سالم به نظر می‌رسند. مهم‌ترین مسئله‌ای که در رابطه با سلامتی اسب‌های فریدریکس بورگ وجود دارد خویش جفتی به دلیل خزانه‌ی ژنی محدود است.
نژاد ژوتلند (Jutland)
ژوتلند یک اسب بارکش سنگین است که به‌منظور کار در کشاورزی مورداستفاده قرار می‌گرفته است. همچنین از آن‌ها به‌عنوان اسب‌های جنگی یادشده است که حتی مهاجمان وایکینگ در تهاجم خود به انگلیس از اسبی مشابه ژوتلند (Jutland) بهره می‌بردند. منشأ اسب ژوتلند احتمالاً کلیولند بی و یورک شایر کوچ است. ژوتلند امروزی حدود سال ۱۸۵۰ از آمیزش با چند اسب بارکش دیگر شکل گرفت. این اسب‌ها اسب‌هایی فربه و عضلانی و فوق‌العاده قوی هستند و بین ۱۵ و ۱۶.۱ وجب (۶۰ و ۶۵ اینچ،۱۵۲ و ۱۶۵ سانتیمتر) هستند. وزن ژوتلندها بین ۱۴۳۰ و ۱۷۶۰ پوند (۶۵۰ و ۸۰۰ کیلوگرم) است. نمیرخ صورت ژوتلندها گود است، گردنی کوتاه و قوس‌دار دارند. سینه ژوتلندها پهن می‌باشد و به‌طورکلی این نژاد ازجمله نژادهای عضلانی است.
نژاد ژوتلند (Jutland) برخی از ویژگی‌های دیگری ژوتلندها
رنگ ژوتلندها معمولاً شاه‌بلوطی، کهر (سرخ مایل به قرمز)، خاکستری، مشکی و قزل (سرخ تیره) است. در اوایل دهه ۱۹۰۰ بیشتر ژوتلندها کهر (سرخ مایل به قرمز) یا مشکی بودند اما اکنون این رنگ‌ها کمتر دیده می‌شوند. اکنون شاه‌بلوطی رنگ ملی اسب‌ها محسوب می‌شود. همانند اکثر اسب‌های سنگین ، ژوتلند خلق‌وخویی آرام دارد و درعین‌حال بسیار پرانرژی است. امروزه از ژوتلندها بیشتر برای نمایش استفاده می‌شود هرچند هنوز هم برخی از آن‌ها در مزراع به کار گرفته می‌شوند و شرکت آبجوسازی کارلزبرگ دانمارک از سال ۱۹۲۸ از این نژاد برای کشیدن گاری‌های خود استفاده می‌کند.
ژوتلندها به‌غیراز پهن‌شدگی قسمت پایین اندام‌های حرکتی، شباهت زیادی به نژاد انگلیسی سافوک پانج دارند چراکه ژوتلند امروزی تحت تأثیر نژاد سافوک از طریق نریان انگلیسی اوپینهیم آل ایکس تو (اسبی که در دانمارک در طول دهه‌ی ۱۸۶۰ میلادی مرکز پرورش اسب را متعبر کرد) است.
ناب استراپر
یکی دیگر ازنژاد اسب‌های دانمارک می‌توان به ناب استراپر اشاره کرد. این نژاد محبوب و چشم‌نواز در سال ۱۸۱۲ شکل گرفت هنگامی‌که یک مادیان با نشان‌های گربه‌سانان با یک سیلمی تک‌رنگ آمیزش داده شد. حاصل آمیزش اسبی خال‌خالی بود و از مادیان و کره‌هایش برای تولید اسب‌هایی مشابه استفاده شد. ناب استراپرها معمولاً بین ۱۵.۲ و ۱۶ وجب (۶۲ تا ۶۴ اینچ،۱۵۷ تا ۱۶۳ سانتیمتر) هستند؛ اما ناب استراپرهای پونی نیز وجود دارند. ناب استراپرها بسته به پرورش اسب‌هایی خونگرم یا باروک هستند و زیبا و لطیف هستند.
الگوی رنگ ناب استراپرها از یک ناب استراپر به ناب استراپر دیگر متفاوت است: بیشتر آن‌ها خال‌خالی هستند و برخی نیز تک‌رنگ هستند. از ناب استراپرها معمولاً برای سواری و همچنین درساژ و رقابت‌های پرش با اسب استفاده می‌شود اما برخی از آن‌ها به دلیل رنگ‌های چشم‌نوازی که دارند به‌عنوان اسب‌های کالسکه یا سیرک نیز مورداستفاده قرار می‌گیرند. امروزه این اسب‌ها علاوه بر دانمارک در ایالات‌متحده آمریکا نیز پرورش داده می‌شوند.
نژاد شلزویگ (SCHLESWIG)
اسب نژاد شلزویگ یک اسب قوی‌بنیه است که متعلق به شمالی‌ترین ناحیه کشور آلمان یعنی شلزویگ هلشتاین در مرز کشور دانمارک است. این ناحیه درگذشته بخشی از کشور دانمارک بوده و درنتیجه شباهت زیاد این اسب به اسب نژاد دانمارک تعجب‌آور نیست چراکه خویشاوندی نزدیکی با آن نژاد دارد. این اسب بارکش با اندازه متوسط حدود سال ۱۸۶۰ هنگامی‌که یک سیلمی وارداتی سافوک پانچ (Suffolk Punch) وارد شبه‌جزیره یوتلند شد، شکل گرفت. همانند بسیاری از اسب‌های بارکش، شلزویگ در ابتدا برای کارهای کشاورزی و کشیدن واگن‌ها استفاده می‌شد.
نژاد شلزویگ (SCHLESWIG) گرچه در دروان اوج در سال ۱۹۱۰، حدود ۱۲۰۰۰ شلزویگ وجود داشت اما حالا از آن به‌عنوان نژادی یاد می‌شود که در معرض خطر است که تنها بین ۲۰۰ و ۲۵۰ رأس از آن وجود دارد. شلزویگ معمولاً بین ۱۵.۱ و ۱۶ وجب (۱۵۴ تا ۱۶۲ سانتیمتر) است. سیلمی های نژاد شلزویگ به‌طور میانگین ۲ سانتیمتر بلندتر از مادیان‌های این نژاد هستند. اسب شلزویگ بدنی کشیده و قدرتمندی دارد و اندام‌هایش قوی است. سر شلزویگ ها کوچک، چشمانشان نافذ و پیشانی آن‌ها پهن و از شانه‌های قوی برخوردار هستند. این اسب‌ها عموماً شاه‌بلوطی هستند، گرچه در رنگ‌های خاکستری و تیره نیز دیده می‌شوند و خلق‌وخویی آرام و مطیع دارند. امروزه هنوز هم از شلزویگ ها در جنگلداری، کشاورزی و کشیدن واگن استفاده می‌شود.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم شما را به‌طور کامل با اسب نژاد دانمارک آشنا کنیم. شما می‌توانید با خواندن مطالب دیگر درباره اسب‌ها در سایت واسط پت با اسب‌ها بیشتر آشنا شوید.
ما به شما پیشنهاد می‌کنیم برای خرید و فروش وسایل دست دوم و نو و حتی حیوانات خانگی، به سایت و یا اپلیکیشن واسط کالا مراجعه کنید و از قابلیت ثبت آگهی رایگان استفاده نمایید.
برگرفته از:
horsesandfoals.com
