اسب از حیواناتی است که از آغاز در میان آریایی‌ها و در فرهنگ ایرانیان جایگاه ویژه داشته است. اسب کرد که نوع افشار آن بیشتر به اسبهای باستانی شبیه است. اسب کرد ایران یکی از اسبهای معروف نژاد ایرانی است که در سرتاسر دنیا پخش‌شده است و نژاد این نوع اسب یکی از باارزش‌ترین و پرخون‌ترین است. این نژاد اسبی با استقامت بالا است و قدرت عضلانی بالایی دارد. قدرت فوق‌العاده این اسب باعث شده است که او را در مسافت‌های طولانی به کار بگیرند.
پستی‌وبلندی‌های استان کردستان نشان از این دارد که پیش از اختراع ماشین و انواع خودرو، اسب کرد برای حمل‌ونقل و امور کشاورزی و بارکشی استفاده می‌شد.
آنچه در ادامه می‌خوانید
تیره‌های اسب کرد
سه نوع تیره برای این اسب معرفی‌شده است:
- جاف
- افشاری
- سنجابی
تیره جاف
مردم به دنبال نوع افشار این نژاد هستند ولی باور بر این است که نوع جاف آن را بیشتر دوست دارند، چون ویژگی‌های اسب کرد را داراست، به‌اضافه‌ی صورتی زیبا. رنگ این نوع نژاد بیشتر از سیاه‌وسفید تشکیل‌شده است و جمعیت این نوع حیوان بسیار زیاد است. نوع اسب جاف دارای قره کهر و ارتفاع آن به بین عدد ۱۵۰ تا ۱۵۵ سانتی‌متر است. این اسب بدون برجستگی در استخوان‌بندی سر است. نقش‌بندی این نوع نژاد در سنگ مقبره زانتوس یکی از نمونه‌های برجسته این نوع اسب که به حدود ۴۸۰ قبل میلاد برمی‌گردد.
تیره افشاری
رنگ این نوع نژاد بیشتر از کهر و قره کهر و دارای دومین جمعیت از این نژاد است.
تیره سنجابی
این نوع نژاد بیشتر در اطراف کرمانشاه وجود دارد و عمدتاً کرنگ و نیله هستند. یکی از جالب‌ترین نکات راجع به این اسب این است که نژاد این نوع اسب به ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد و آن‌ها را به اسبهای معروف نسایی مرتبط می‌دانند و این نشان از قدمت بالای این اسب است. تاریخچه اسب کرد از مبدأ نخستین دوره ثبت‌شده تاریخ آغاز می‌گردد و از روزگار شیرین باستان افسانه‌ای سرچشمه می‌گیرد. اسم نسایی را اجداد اسبهای کرد امروزی از جلگه‌های مهد پرورش خود به ارث بردند. طبیعت، یونجه‌زارهای گسترده نصیب سرزمین ماد (کرمانشاهان امروز) کرده بود، غنی از سنگ‌آهک کوهسارهای ژورا، یونجه‌زارهای پهناور ماد عامل مهمی در پیشرفت پرورش و تولید نژاد اسبهای نسایی بود. پرشکوه‌ترین نقش بازمانده از اسب نسایی در تخت جمشید در معرض نمایش است.
اسب نسایی
بر سنگ‌های کوه بیستون تصویر اسبی نقش بسته است که چندان بلند نیست ولی چنان مقاوم و تواناست که طی قرن‌ها مرکب انسان‌هایی بوده است که به کار مداوم مشغول بوده و برای ادامه حیات جنگیده‌اند. نام این نژاد اسب نسایی (Nisean horse) است. یونانیان این اسب را اسبی باهوش و مقاوم قلمداد کرده‌اند. اسبهای نسایی نماد اشرافیت در ایران باستان بودند. دو اسب نسایی سفید، ارابه سلطنتی را می‌کشیدند درحالی‌که چهارتا از این اسبان شاهی ارابه اهورامزدا را می‌کشیدند. اسب نسایی بلند، فرز و چالاک بود. اسبهای نسایی ویژگی‌های جالبی داشتند که به فرزندانشان منتقل می‌کردند.
یکی از این ویژگی‌ها استخوانی دستگیره مانند در قسمت پیشانی آن‌ها بود که اغلب به آن شاخ گفته می‌شد. آلبرت اومستد خاورشناس و مورخ آمریکایی اذعان دارد که در ایران باستان اسبهای نسایی سفید خالص در اختیار شاه و خدایان بودند و بر این باور است که سرچشمه مبارزات آشوری‌ها در حمله به مادها، اسبهای نسایی بود و از مادها به‌عنوان اولین پرورش‌دهندگان اسب نسایی یاد می‌کند.
باگذشت زمان رفته‌رفته اسب نسایی روبه‌زوال رفت و سرانجام ناپدید شد. این نژاد اسب امروزه وجود ندارد ولی از نتایج آن دو تیره در بخش‌های شرقی و غربی کردستان یافت می‌شود. تا حدودی تیره شرق به نسایی شباهت داشته و به اسب کرد مشهور است.
تیره معروف اسب کرد
از میان تیره‌های موجود نوع جاف در شهرت و فراوانی به سر می‌برد و در کوهستان‌های زاگرس پرورش میابند. اسب جاف یکی از کم خوراک‌ترین اسبها است و در زمستان‌های سخت قادر به عبور از موانع است. اسب کرد از قدیم دارای نماد فرهنگی است و داشتن آن برای هر خانواده‌ای باعث افتخار است.
ویژگی‌های اسب کرد
این نژاد دارای ویژگی‌هایی خوبی است مثلاً نوع این نژاد بسیار زیباست و دارای استقامت خوب است. این نوع اسب در مسابقات چوگان بسیار خوب عمل می‌کنند و همچنین در مسابقات پرش و سواری دارای کیفیت خوب می‌باشند و افتخارات زیادی کسب نموده‌اند.
یکی از قسمت‌های بارز اسب کرد سر آن است و استخوان‌های پیشانی و بینی خیلی بزرگی دارند. استخوان‌بندی درشت پیشانی، گوشهای اسب که عقب‌تر از حد معمول هستند.
تاریخچه اسب کرد
یکی از مراکز برجسته و عالی برای پرورش تولید اسب در طول ۲۰۰۰ سال ایران است. بعدازاینکه اعراب به ایران حمله می‌کنند، نژاد اسب کرد کم‌کم نابود و از بین رفت تا بجای آن اسبهای قدبلند و کشیده استفاده شود که این نوع اسب در قرن ۱۸ به‌عنوان زیباترین اسب شرق نامیده شد.
نابودی اسب کرد می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و یکی از این دلایل، کشتن این اسبها توسط قوم‌های دیگر بوده و نژاد این اسب کم‌کم از بین می‌رود و یا اینکه تغذیه این نوع اسبها مناسب نبوده و باعث از بین رفتن آن‌ها شده است.
پراکندگی اسب کرد
این نوع اسب را می‌توانیم در شهرهای مختلف ایران پیدا کنیم و عمدتاً در منطقه کرمانشاه، آذربایجان غربی و قسمتی از زنجان، لرستان و کردستان و اصفهان پراکنده هستند. در کشورهای همسایه مثل ترکیه، عراق و قسمتی از جمهوری آذربایجان یافت می‌شود.
خصوصیات ظاهری اسب کرد
- پیشانی: معمولاً مشابه اسب عرب است ولی اسبهای کرد معمولاً برجستگی بیشتری دارند.
- گوش: اندکی عقب
- سر: سنگین
- چشم: عمیق و خشمگین
- بینی: دراز
- گردن: قوی
- بدن: دارای دست و پای کوتاه و بسیار محکم، عضلانی و جمع
- خلق‌وخو: این نوع اسب بسیار مطیع، باهوش و صبور است.
تبارنامه اسب کرد
کتاب‌های گوناگونی راجع به اسب کرد نوشته‌شده است و یکی از این کتاب‌ها تبارنامه نژاد کرد است و در این کتاب مجموعاً ۱۰۱ نریان و ۵۱ مادیان ثبت‌شده است. نژاد اسب کرد دارای تبارنامه ملی است و هیچ‌گونه نوع بین‌المللی آن موجود نیست. مبنای اسبهای کرد بر اساس گروه‌های ۱۰۰% خالص، ۷۵% خالص، ۵۰% خالص تقسیم‌شده است.
در طرف آسیای اروپایی، اسبها به دودسته تقسیم‌شده‌اند. یک دسته به‌طرف غرب اروپا رفتند و دسته دوم به آسیای مرکزی و نهایتاً ایران کشیده شده‌اند و به اسبهای خون گرم تبدیل‌شده‌اند. قد این نوع اسب در حال رشد است و به ۱۸۰ سانتی‌متر هم رسیده است.
تشخیص سن اسب کرد
دندان‌های اسب کرد: به رنگ دندان اسب دقت کنید. رنگ دندان اسب اطلاعات کافی در مورد سن اسب به شما می‌دهد. دندان‌های آن‌ها شیری‌رنگ هستند و دندان‌های دائمی در سن ۲.۵ تا ۵ سالگی جایگزین می‌شوند و به‌مرورزمان، در سن بالای ۲۰ سال قهوه‌ای‌رنگ می‌شوند. خواندن مطلب زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:
تشخیص سن اسب
نحوه جویدن غذا: دقت کردن به سطح جویدن و دندان‌های پیشین کمک شایان به تشخیص سن اسب کرد می‌کند. دندان‌های پیشین اسب کرد شیری و بیضی‌شکل هستند. دندان‌های پیشین دائمی در اسب بالغ گرد هستند و در اسبهای پیر شکل مثلثی هستند.
به دنبال علامت‌های ستاره‌دار و فنجان برای اسب کرد خود باشید: این نوع علامت‌ها به اسبهای کرد و اسبهای دیگر داده می‌شود. این شیارهای مینای دندان‌های پیشین به وجود می‌آید و در طول زمان شکل آن‌ها عوض می‌شود و شکل خاصی به خود می‌گیرد. برای چک کردن حالت فنجان، دهان اسب را بازکنید و سطح دندان‌های پیشین را بررسی کنید. علامت‌های ذکرشده مثل علامت ستاره‌دار به شکل دایره‌ای و قهوه‌ای در سن ۸ تا ۱۰ سال ظاهر می‌شود و با افزایش سن آشکارتر می‌شود.
به زاویه دندان‌ها توجه کنید. زاویه دندان‌های اسب کرد در جوانی عمود است و باگذشت زمان بعد از ۶ سال دندان‌ها زاویه‌دار می‌شوند و حتی ممکن است در سن‌های بالای ۲۰ سال این زاویه زیاد و حاد باشد.
دندان‌های اسب کرد
خود را با یک‌دندان پزشک اسب آشنا کنید. دندان‌هایی که به‌راحتی قابل‌مشاهده هستند و برای مشخص کردن سن اسب بسیار مناسب است، دندان‌های پیشین اسب کرد است. این دندان‌ها در قسمت جلوی دهان هستند و با کنار زدن لب‌های بالایی و پایینی قابل‌مشاهده می‌باشند.
بهتر است بدانید که اسب خود چند دندان دارد. اسبها شش عدد دندان در فک بالا و شش عدد در فک پایین دارند. دو عدد دندان وسطی را مرکزی می‌نامند، سپس دندان‌های کنار آن‌ها را میانه و دندان‌های آخری را گوشهای می‌گویند که در ابتدای بخش دیاستما قرار دارد.
سخن پایانی
به پایان مقاله اسب کرد رسیدیم. امیدوارم اطلاعات مفیدی را کسب کرده باشید. شما می‌توانید برای خریدوفروش اسب به سایت واسط کالا مراجعه کنید و یا اپلیکیشن واسط کالا را نصب‌کرده و آگهی خود را به‌صورت رایگان در آن قرار دهید.
چیزی ب اسم نژاد کرد وجود ندارد این نژاد عربی هستش ،دره شوری و کردی نژاد نیستند واز زیر مجموعه های اسب نژاد عرب هستند،این تیره از اسبهای عربی ب خاطر پرورش چندین ساله در قبایل و جغرافیای نام برده شده دره شوری و کردی نامیده میشن این در حالی هست ک تمام ژنوتیپ وفنوتیپ این اسبها نشانگر عرب بودن نژاد این اسبهاست ودر منابع خارجی هم در ایران سه نوه نژاد اسب نوشته شده یکی اسب تورکمن ،دومی اسب عرب، سومی اسب خزر بقیه تیره ها وسویه های اسب موجود در ایران زیر مجموعه این سه نژاد بخصوص تورکمن وعرب هستند.